بازار مشتقه چیست؟

ابزار مشتقه (Derivatives) چه هستند؟

آیا به دنبال سودی بیشتر از حد متوسط هستید؟ در اینصورت سهام یا اوراق قرضه انتخاب درستی برای شما نخواهند بود. ابزار مشتقه (Derivatives) میتوانند سود بیشتری برای شما به ارمغان بیاورند. در این مقاله تمام چیزهایی که نیاز دارید درباره ابزار مشتق بدانید را به شما خواهیم گفت. خواهیم دید که ابزار مشتق چیست و چه انواعی دارد.

ابزار مشتقه (Derivatives) چیست؟

ابزار مشتق، در واقع اوراق بهادار قابل معامله است. قیمت اوراق قرضه، به دارایی مورد معامله بستگی دارد. برای مثال، ابزار مشتقه ممکن است مربوط به سهام یا بورس کالا باشد. قیمت ابزار مشتق از همین موارد مورد معامله استخراج میشود.

با ابزار مشتق میتوانید سهام یا بورس کالا را معامله کنید، بدون این که مجبور باشید آن را بخرید یا بفروشید.

راهنمای ابزار مشتقه

بهترین روش برای سرمایه گذاری در ابزار مشتقه چیست؟

شما میتوانید با افتتاح حساب کاربری در یک کارگزاری آنلاین در ابزار مشتقه سرمایه گذاری کنید. کارگزاری نهادی است که امکان سرمایه گذاری بر کاهش یا افزایش قیمت ابزار مشتق را به افراد حقیقی میدهد.

eToro: معامله CFD

eToro یکی از کارگزاری‌های خوب برای معامله CFD سهام، بورس کالا، ارز و قرارداد اختیار (Options) است. با استفاده از CFD میتوانید بر کاهش یا افزایش قیمت سرمایه گذاری کنید. همچنین می توانید تمام امکانات و قابلیت های eToro را با یک حساب کاربری آزمایشی امتحان کنید. این ها باعث می‌شوند که eToro یکی از گزینه‌های خوب برای سرمایه گذاری در ابزار مشتقه (Derivatives) باشد.

eToro: خرید و فروش ابزار مشتق

راه دیگر سرمایه گذاری در ابزار مشتقه، سرمایه گذاری با eToro است. eToro از کارگزاری های خوب موجود است که میتوانید با کارمزدی کم به سرمایه گذاری در CFD، EFT و قرارداد اختیار بپردازید. افتتاح حساب در eToro رایگان است.

چه انواعی از ابزار مشتق وجود دارد؟

ابزار مشتقه (Derivatives) انواع مختلفی دارد. در این بخش، به پرطرفدارترین انواع آن میپردازیم.

CFD در واقع قرارداد اختلاف قیمت است. با این ابزار مشتق، میتوانید در اختلاف قیمت سهام، بورس کالا، ارز یا EFT سرمایه گذاری کنید. از مزایای CFD این است که میتوانید در همه این موارد با مبلغی کم سرمایه گذاری کنید. درک این ابزار مشتق، تقریبا آسان است، چرا که قیمت CFD برابر با ارزش واقعی روز آن هاست.

اما سرمایه گذاری در CFD ریسک های خاص خود را نیز دارد. در این نوع سرمایه گذاری، شما اختلاف قیمت (Spread) را در همان ابتدا میپردازید، در نتیجه با ضرر شروع خواهید کرد. همچنین هنگام معامله CFD باید حواستان به درخواست اختلاف قیمت (Margin) نیز باشد. اگر موجودی حساب شما برای اختلاف قیمت کافی نباشد، ممکن است کل سرمایه خود را از دست بدهید. دوست دارید بیشتر درباره CFD بدانید؟ راهنمای معامله CFD را مطالعه کنید:

قرارداد اختیار معامله (Options)

از دیگر ابزارهای مشتق شناخته شده، قرارداد اختیار معامله است. هنگام خرید قرارداد اختیار، شما حق خرید یا فروش دارایی خاصی را در قیمتی مشخص بدست می آورید. قرارداد همیشه مدت زمان خاصی دارد. هنگامی که قرارداد اختیار منقضی شود، ممکن است تمام ارزش خود را از دست بدهد. میتوان از قرارداد اختیار، برای نوشتن ساختار های پیچیده استراتژیک استفاده کرد. از آن جایی که قیمت قرارداد اختیار با دارایی مورد معامله یکی نیست، قیمت آن سخت تر محاسبه میشود.

همچنین میتوانید به جای خرید، یک قرارداد اختیار معامله بنویسید. هنگام نگاشتن قرارداد، سود دریافت می کنید، البته به شرطی که دارایی خاصی را در قیمتی مشخص به فروش برسانید. نوشتن قرارداد ریسک بالایی دارد. به همین دلیل، در صورتی که تجربه سرمایه گذاری کمی دارید، به شما این روش را پیشنهاد نمیکنیم. دوست دارید بیشتر درباره قرارداد اختیار معامله (Options) بخوانید؟ مقاله زیر را مطالعه کنید:

قرارداد آتی (Futures)

قراردادهای آتی بسیار شبیه به CFD هستند. با قرارداد آتی میتوانید بر روی دارایی خاصی سرمایه گذاری کنید. درواقع در این قرارداد، دو طرف معامله توافق میکنند که دارایی خاصی را در قیمتی مشخص در آینده معامله کنند. از معایب قرارداد آتی (Futures) این است که برای انجام آن نیاز به مبالغ بالایی از پول دارید. ارزش معاملات آتی بالاست به همین دلیل ممکن است ضرر شما نیز زیاد شود. به همین دلیل، سهام CFD برای سرمایه گذاران خرد با پول کمتر مناسب تر است.

هنگامی که یک قرارداد آتی منقضی میشود، باید دارایی مورد معامله آن را تحویل بگیرید. برای مثال، هنگامی که یک معامله آتی نفتی دارید، وقتی که سر رسید آن فرا رسد، مقدار مشخصی بشکه نفت را باید تحویل بگیرید. هنگامی که در یک کارگزاری به معامله آتی میپردازید، معمولا قبل از سر رسید، معامله برای شما فروخته میشود. در موارد معدودی ممکن است سود قرارداد آتی منفی شود. برای مثال، هنگام بحران کرونا، سود قراردادهای نفتی اکثرا منفی شد.

گواهی حق تقدم (Warrants)

گواهی حق تقدم (Warrants) بسیار شبیه به قرارداد اختیار است. اما برخلاف قرارداد اختیار توسط یک موسسه مالی مانند بانک منتشر میشود. با استفاده از گواهی حق تقدم میتوانید سهام مشخصی را در قیمتی مشخص خریداری کنید. از آنجایی که این گواهی توسط موسسات مالی منتشر میشود، میتواند گران تر باشد.

قرارداد تاخت (Swaps)

سوآپ ابزاری است برای کاهش ریسک. برای مثال، میتوان با این قرارداد نرخ مبادله یا نرخ بهره را مشخص کرد. طبیعتا در این قرارداد، طرف مقابل میخواهد هزینه دریافت کند. قرارداد تاخت (Swaps) بسیار در بازار مورد استفاده قرار میگیرند. به لطف این قراردادها، شرکت ها برای پرداخت سود، ریسک بالایی متحمل نمیشوند. در نتیجه شرکت ها با تغییر ناگهانی نرخ بهره یا مبادله مواجه نمیشوند.

با سوآپ میتوانید نرخ بهره متغیر را با یک نرخ بهره بالاتر معاوضه کنید. در نتیجه، شرکت مقابل نیز اطمینان بیشتری درباره هزینه های مالی خود خواهد داشت.

پیمان آتی (Forwards)

از انواع دیگر ابزار مشتقه، پیمان آتی (Forwards) است. پیمان آتی مشابه قرارداد آتی است با این تفاوت که در بازار بورس مبادله نمیشود. به همین دلیل ریسک بیشتری نیز دارد. اگر طرف مقابل نتواند به تعهداتش عمل کند، شما ممکن است تمام سرمایه خود را از دست بدهید.

سقف و کف (Caps and Floors)

شرکت ها بسیار زیاد از قراردادهای سقف و کف استفاده میکنند. با استفاده از این ابزار، میتوان با پارامتر های مشخص، نرخ بهره را مشخص کرد. شرکت هایی که از این قرارداد استفاده میکنند، در صورت رد شدن نرخ بهره از پارامتر ها، خود را موظف میدانند تا ما به تفاوت را پرداخت کنند. این ابزار معمولا بسیار گران هستند، اما آرامش خاطر تیم مدیریت شرکت ها را تضمین میکنند.

ریسک های ابزار مشتقه

ابزار مشتق بسیار پرطرفدار هستند. اما همیشه در هر سرمایه گذاری ریسک هایی نیز وجود دارد. بزرگترین ریسک های ابزار مشتقه کدامند؟

وجود اعتبارات (Leverage)

ابزار مشتق تقریبا همیشه از اعتبار استفاده میکنند. به لطف وجود اعتبار، میتوانید سرمایه گذاری های بزرگتری با مبلغ کمتر انجام دهید. از مزیت های اعتبار این است که تغییرات کوچک بازار برای شما چند برابر خواهد شد. هنگامی که ابزاری اعتباری به نسبت یک به ده دارد، در صورت افزایش قیمت یک دلاری، شما ده دلار سود خواهید کرد. اما اگر قیمت در جهت مخالف حرکت کند، ضرر شما نیز چند برابر خواهد شد.

ریسک بازار

ابزار مشتق معمولا در بازار سرمایه مبادله میشوند. به همین دلیل، قیمت یک ابزار ممکن است افزایش یا کاهش قیمت بسیار زیادی داشته باشد. آیا اوضاع اقتصاد خوب نیست؟ پس احتمالا قیمت دارایی مورد معامله کاهش خواهد یافت. قیمت ابزار وابسته به قیمت دارایی مورد معامله است؛ هنگامی که ارزش دارایی کاهش یابد، ارزش ابزار نیز کاهش خواهد یافت.

ریسک از دست دادن همه چیز

در ابزار مشتق، این امکان وجود دارد که کل سرمایه خود را از دست بدهید. هنگامی که در یک صندوق سرمایه گذاری (Funds) مرتبط با سهام Dow Jones سرمایه گذاری میکنید، شانس این که دارایی شما صفر شود، صفر درصد است. در ابزار مشتق دیگر اما، شانس ضررهای بزرگ کم نیست. برای مثال، اگر یک قرارداد اختیار با کمبود بودجه مواجه شود، تمام ارزش خود را بازار مشتقه چیست؟ از دست میدهد.

در یک سرمایه گذاری که با اعتبار انجام شده نیز، ممکن است بودجه شما تمام شود، و یک درخواست اختلاف قیمت (Margin Call) کل سرمایه گذاری شما را پایان دهد.

دانش قدرت است

هنگام سرمایه گذاری در ابزار مشتق، بسیار مهم است که دانش کافی کسب کنید. ابزار مشتق محصولات مالی پیچیده ای هستند. هنگام معامله سهام، تمام چیزی که لازم است بدانید، سهام مورد معامله است. اما هنگام معامله ابزار مشتق سهام، باید درک درستی هم از کلیت ابزار مشتق داشته باشید، و هم سهام را به درستی بشناسید. به دلیل پیچیدگی زیاد، ابزار مشتق مناسب برای همه افراد نیست.

ریسک طرف مقابل

هنگامی که در یک کارگزاری اقدام به معامله میکنید، معمولا نگران ریسک طرف مقابل نخواهید بود. اما بسیاری از ابزار های مشتق، خارج از کارگزاری ها معامله میشوند.

شرکتی ممکن است از سوآپ (Swap) برای نپرداختن بهره بالا استفاده کند. اما اگر طرف مقابل ورشکست شود، شرکت نمیتواند از قرارداد تاخت (Swaps) خود استفاده کند. در این معاملات، اعتبارسنجی شرکت و شخص ثالث از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

چه چیزی باعث میشود که ابزار مشتقه انقدر محبوب باشد؟

ابزار های مشتق به این دلیل محبوبند که میتوانند بسیار سود ده باشند. از مثال های خوبی که میتواند قدرت ابزار مشتقه را نشان دهد، فیلم “The Big Short” است. با ابزار مشتق، در شرایط ثابت بازار و سهام، سود شما میتواند 30 برابر شود. به عنوان سرمایه گذار، ریسک پذیری شما پاداش داده خواهد شد. هرچند، ابزار مشتق میتوانند ضرر شما را نیز هنگفت کنند.

همچنین، یکی دیگر از علل محبوبیت ابزار مشتق این است که روز به روز به تعداد کارگزاری هایی که امکان این معاملات را میدهند، افزوده میشود. وب سایت و نرم افزار های کارگزاری ها طراحی ساده ای دارند که همین باعث میشود ابزار مشتق در دسترس عموم مردم قرار بگیرد.

مزایای استفاده از ابزار مشتقه چیست؟

ابزار مشتق هم برای سرمایه گذاران و هم برای کارآفرینان جذاب است. در این بخش، به بزرگترین مزایای ابزار مشتقه میپردازیم.

امکان استفاده از اعتبار (Leverage)

در بسیاری از ابزار مشتق، میتوانید از اعتبار استفاده کنید. با اعتبار، میتوانی با مبلغی کم به سرمایه گذاری های بزرگتر بپردازید. اما توجه داشته باشید که سود یا ضرر احتمالی شما چند برابر خواهد شد.

میتوان بر روی افت قیمت سرمایه گذاری کرد

هنگامی که به روش سنتی سهامی را خریداری میکنید، فقط از افزایش قیمت سود خواهید برد. اما در بعضی ابزار مالی میتوانید اقدام به پیش فروش کنید. در صورت پیش فروش، شما با کاهش قیمت سود خواهید کرد.

کاهش ریسک

ابزار مشتق، میتوانند سرمایه گذاری پر ریسک اما مفیدی باشند. در عمل اما میتوانید از خود ابزار مشتق برای کاهش ریسک استفاده کنید. اگر انتظار کاهش قیمت دارید، اقدام به پیش فروش (Short) کنید. در این صورت، هنگامی که قیمت ها کاهش می یابند، شما سود خواهید کرد. میتوانید از ابزار مشتق به عنوان نوعی بیمه برای سبد سهام خود استفاده کنید.

تنوع سبد سهام

هنگامی که سبد سهام خود را متنوع میکنید، ریسک آن را پایین می آورید. با سرمایه گذاری هم در سهام و هم در ابزار مشتق، شانس کسب سود خود را بالا خواهید برد. همچنین ریسک معاملات شما نیز پایین خواهد آمد.

ثبات قیمت

ابزار مشتق، نقش مهمی در تبادلات اقتصادی ایفا میکنند. شرکت ها از ابزار مشتق، برای ثابت نگهداشتن قیمت مواد اولیه استفاده میکنند. بدین ترتیب، شرکت ها به خاطر عدم تامین مواد اولیه، ورشکست نخواهند شد.

معایب ابزار مشتقه چیست؟

سرمایه گذاری در ابزار مشتق، معایبی نیز دارد. در ادامه خواهیم گفت که چرا هنگام سرمایه گذاری در ابزار مشتق، باید مواظب باشید.

تخمین قیمت دشوار

در بعضی ابزار مشتق، تخمین قیمت آسان است. برای مثال، سهام CFD شفاف است و از قیمت مستقیم سهام پیروی میکند. اما برای مثال، برای ابزاری مثل قرارداد اختیار، چندان راحت نیست که قیمت دقیق آن را تخمین زد.

محصول پیچیده

ابزار مشتق، اغلب محصول پیچیده ی بازار های مالی هستند. طول میکشد تا بتوانید درک درستی از تمام این ابزار بدست آورید. هیچوقت در چیزی که درک نمیکنید سرمایه گذاری نکنید. هنگام سرمایه گذاری در ابزار مشتق، باید مطالعه کافی درباره آن داشته باشید.

حساس به عرضه و تقاضا

عرضه و تقاضا میتواند قیمت ابزار مشتقه را دستخوش تغییر کند. در سال 2020 معاملات آتی (Futures) نفت، سودی منفی داشتند چرا که تقاضا برای نفت کاهش بسیاری داشت. به همین خاطر، باید تمام جوانب و ریسک های ابزار مشتق را قبل از سرمایه گذاری در نظر بگیرید.

ورشکستگی

در بعضی ابزار مشتق، احتمال ورشکستگی طرف مقابل وجود دارد. خصوصا هنگامی که این ابزار خارج از بازار فروخته شوند. هنگامی که خارج از بازار و کارگزاری اقدام به خرید ابزار مشتق میکنید، باید کامل و دقیق طرف پشت قرارداد را مطالعه کنید.

ابزار مشتقه در عمل

شاید ابزار مشتق شهرت خوبی نداشته باشند، اما کارایی آن ها در اقتصاد غیر قابل انکار است. برای مثال، شرکت ها میتوانند با استفاده از ابزار مشتقه ریسک خود را کاهش دهند. بدون ابزار مشتق، برای شرکت های بزرگ بسیار سخت خواهد بود که به فعالیت خود ادامه دهند. خصوصا با بین المللی شدن فعالیت های اقتصادی، مدیریت ریسک از همیشه مهم تر است.

چیزی که بیشتر افراد نمیدانند این است که شما میتوانید با ابزار مشتق ریسک خود را مدیریت کنید. برای مثال، میتوانید از قرارداد اختیار برای بیمه افت قیمت سهام استفاده کنید. میتوانید از ابزار مشتق در استراتژی های مالی خود استفاده کنید تا ریسک سرمایه گذاری شما پایین بیاید. اما یادتان باشد هر تضمینی هزینه دارد. پس فقط هنگامی از این تضمین استفاده کنید که ریسک بالایی در کار باشد.

آیا دوست دارید که سرمایه گذاری در ابزار مشتقه را رایگان امتحان کنید؟ همین حالا یک حساب کاربری آزمایشی در یک کارگزاری افتتاح کنید:

محصول ابزار مشتقه

ابزار مشتق، یک محصول اقتصادی است که قیمت آن وابسته به دارایی مورد معامله است. برای مثال، یک کشاورز میتواند تمام محصول خود را به یک واسطه بفروشد، بدون آن که حتی درختان او حتی یک شکوفه داده باشند. قیمت توافق شده محصول از حد معمول کمتر است اما فروش آن تضمینی است. ابزار مشتق، از زیان های مالی بزرگ جلوگیری میکنند.

ابزار مشتق عموما وابسته به دارایی مورد معامله مثل سهام، بورس کالا و ارز است. ابزار مشتق این امکان را به شما میدهد که در هر کدام از شاخص های مالی سرمایه گذاری کنید.

توسعه بازار مشتقه یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های بورس انرژی در سال ۱۴۰۱ است

“«توسعه بازار مشتقه» یکی از برنامه‌های مهم و اساسی بورس انرژی در سال ۱۴۰۱ است”. مدیرعامل بورس انرژی ایران در گفتگو با ماهنامه «بورس» پس از بیان این جمله، تمرکز بر « افزایش قراردادهای مشتقه»، «توسعه بازار مشتقه در سطح داخلی و بین‌المللی» و همچنین «توسعه زیرساخت‌های فنی بازار مشتقه» را به‌عنوان مهم‌ترین اهداف این شرکت معرفی کرد. وی همچنین عنوان کرد که موضوع معامله‌پذیر شدن «گواهی صرفه‌جویی» نیز مورد توجه است.
نقوی در خلال این گفتگو، به سؤالاتی از قبیل اینکه «چرا بورس انرژی در سال گذشته با کاهش حجم معاملات روبه‌رو بود؟»، «طرح تأسیس «بازار گاز صنایع» در بورس انرژی به کجا رسید؟»، «راه‌اندازی قراردادهای آتی نفت چه زمانی اتفاق خواهد افتاد؟» و نیز «چه تصمیماتی جهت توسعه بازار برق در بورس انرژی گرفته شده است؟» نیز پاسخ داده است.
او معتقد است که با انجام «معاملات آتی نفت»، وزارت نفت می‌تواند با در نظر گرفتن سیاستی جدید، به‌صورت گام‌به‌گام هرساله معادل درصدی از فرمول قیمت‌گذاری خود را به شاخص کشف‌شده در بورس انرژی ایران تخصیص دهد، به‌این‌ترتیب، بورس انرژی به‌مرور تبدیل به «شاخص منطقه» خواهد شد.
علی نقوی که سومین مدیرعامل بورس انرژی ایران است، همچنین ضمن بررسی اقدامات این بازار در سال ۱۴۰۰ و چالش‌هایش، به معرفی مهم‌ترین برنامه‌های پیش‌روی بورس انرژی در سال جدید می‌پردازد. مشروح این گفتگو در ادامه عنوان می‌شود.

مهم‌ترین اقدامات بورس انرژی در سال ۱۴۰۰ کدام بوده است؟
«توسعه معاملات بازار فیزیکی»، «راه‌اندازی بازار آتی» و «تصویب مقررات گواهی صرفه‌جویی» بخشی از مهم‌ترین اقدامات سال ۱۴۰۰ بود. ارزش معاملات سال ۱۴۰۰ با ۱۳ درصد رشد نسبت به سال قبل، به رقم ۱۴۸ هزار میلیارد تومان رسید. به لحاظ حجمی نیز، بیش از ۷ میلیون و ۶۰۰ هزار تن انواع فراورده معامله شد که بالغ بر ۵ میلیون تن از آن، در رینگ صادراتی بود. البته حجم معاملات رینگ صادراتی نسبت به سال ۱۳۹۹ کاهش داشت، اما حجم معاملات در سایر بخش‌ها از جمله رینگ داخلی و بازار برق با رشد مقبولی همراه بود.
همچنین با توجه به تغییر دولت در سال گذشته، مذاکرات و گفتگو‌های میان نهادهای سیاست‌گذار و بورس انرژی بیشتر شد و با «سازمان برنامه و بودجه»، «وزارت نفت»، «وزارت نیرو» و شرکت‌های تابعه آنها در خصوص ظرفیت‌های بورس انرژی و ظرفیت‌های دیده‌شده در قوانین مصوبه برای توسعه بازار انرژی کشور صحبت شد.
سال گذشته در رینگ صادراتی روی برخی محصولات مانند «نفتا» و «گاز مایع» شاهد رقابت‌های خوبی بودیم. نکته بسیار مهم این‌که در اثر عرضه‌هایی که در بورس انرژی ایران انجام شد، بالغ بر ۳۶ میلیون دلار منافع از طریق مازاد درآمد ناشی از رقابت به عرضه‌کنندگان رسید. این عدد نسبت به سال ۱۳۹۹، بیش از سه برابر رشد را نشان می‌دهد و بیان می‌کند که در صورت عرضه منظم و مستمر از طریق بورس انرژی، علاوه بر شفافیت در معاملات، درآمدهای دولت و سایر عرضه‌کنندگان به‌واسطه رقابت افزایش خواهد داشت.

چرا در سال گذشته با کاهش حجم معاملات روبه‌رو بودیم؟
طی سال ۱۳۹۹ از سوی شرکت «پالایش ملی و پخش» برای محصولاتی چون «بنزین» و «گازوئیل» شاهد عرضه‌هایی مطلوب و بسیار منظم بودیم، اما در سال ۱۴۰۰ با توجه به افزایش مصرف داخلی و تغییر استراتژی که در شرکت ملی پالایش و پخش به‌منظور ذخیره‌سازی حامل‌های انرژی برای مصارف داخلی اتفاق افتاد، شاهد عرضه جدیدی در خصوص این دو محصول در بورس انرژی نبودیم.
بنابراین، این کاهش حجم معاملات به‌واسطه افزایش مصرف داخلی و نیز تغییر سیاست‌های عرضه‌کننده اتفاق افتاد، اما در سایر کالاها شاهد رشد خوبی بودیم و امیدواریم که در سال ۱۴۰۱، در این خصوص شاهد وضعیت بهتری باشیم.

مهم‌ترین برنامه شما برای بورس انرژی در سال جدید چیست؟
توسعه بازار مشتقه یکی از برنامه‌های مهم و اساسی بورس انرژی در سال ۱۴۰۱ است، در این خصوص «افزایش قراردادهای مشتقه»، «توسعه بازار مشتقه در سطح داخلی و بین‌المللی» و «توسعه زیرساخت‌های فنی بازار مشتقه» در دستور کار قرار دارد.
موضوع معامله‌پذیر شدن «گواهی صرفه‌جویی» نیز مورد توجه است. در پایان سال ۱۴۰۰ نیز ۳ پروژه در کمیسیون صرفه‌جویی انرژی تصویب شد. در نظر داریم طی سال جدید از ابزار جدید گواهی صرفه‌جویی رونمایی کنیم تا بازار بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور شکل بگیرد.
لازم به یادآوری است که در سال گذشته با پیگیری‌های بورس‌های انرژی و کالا، همراهی سازمان امور مالیاتی کشور و موافقت مجلس شورای اسلامی، معافیت‌های مالیاتی «گواهی سپرده» تصویب شد. بر این اساس، امیدواریم که در سال ۱۴۰۱ شاهد آغاز معاملات گواهی سپرده کالایی بر روی حامل‌های انرژی در بورس انرژی ایران باشیم.
افزایش میزان عرضه‌ها در بازار فیزیکی نیز از موضوعاتی است که به‌صورت مستمر در حال پیگیری آن از عرضه‌کنندگان بزرگ هستیم.
در کنار این موارد، با توجه به اینکه سرمایه‌گذاران خرد به بازار آتی وارد خواهند شد، به‌طور قطع موضوع «آموزش» و «توسعه فرهنگ سرمایه‌گذاری» در این بخش، با همکاری سایر نهادهای ذی‌ربط در سال جدید بیشتر پیگیری خواهد شد.

طرح تأسیس «بازار گاز صنایع» در بورس انرژی که چندی پیش مطرح شد، به کجا رسید و چه اقداماتی در این راستا انجام شد؟
بورس انرژی مطالعات خود درخصوص راه‌اندازی بازار گاز صنایع را از حدود دو سال پیش شروع کرد. درواقع، پیشنهاد این موضوع در دوره مدیران قبلی شرکت ملی گاز ایران ارائه شد و در حال پیگیری مجدد است. در نظر داشته باشید که راه‌اندازی این بازار باید به خواست شرکت ملی گاز ایران و وزارت نفت باشد.

آیا سازوکار بازار گاز صنایع، مشابه بازار برق خواهد بود؟
بله دقیقاً؛ به این معنی که در این بازار، یک مرکز اصلی به‌عنوان نقطه «تحویل» انتخاب می‌شود و تا محل‌های تحویل، هزینه جابه‌جایی دریافت خواهد شد. به‌طور خلاصه و ساده‌شده، می‌توان گفت در چارچوب کلی بازار گاز صنایع، سمت عرضه شامل «شرکت ملی گاز ایران»، «وارد‌کننده گاز» و «دارندگان گواهی صرفه‌جویی» خواهد بود و در سمت تقاضای آن، «مصرف‌کنندگان بزرگ» و «مصرف‌کنندگان بالای الگوی مصرف» می‌توانند قرار گیرند.
بورس انرژی ایران پیشنهاد می‌کند مبادلات گاز مورد‌استفاده مصرف‌کننده‌های بزرگ طبق سازوکار بورس انجام شود. در این بازار همچنین گواهی صرفه‌جویی گاز طبیعی نیز می‌تواند مورد مبادله قرار بگیرد؛ از طرف دیگر، امکان عرضه گاز وارداتی نیز از مسیر بورس انرژی فراهم می‌شود.

هدف اصلی از ایجاد این بازار چیست؟
هدف از راه‌اندازی بازار گاز صنایع، ایجاد شفافیت و رقابت در معاملات گاز و اصلاح ساختار مناسبات مالی دولت و صنایع در حوزه گاز است؛ با رونق و دستیابی به عمق مناسب در بازار گاز صنایع، این بازار می‌تواند به‌عنوان مرجعی برای قیمت گاز داخلی قرار بگیرد و جایگزین مراجع خارجی شود، درواقع از این طریق می‌توان فرمول خوراک پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌های گازی را نیز تغییر داد و متناسب با نیاز داخل به‌روز کرد؛ حتی در بحث نیروگاه‌ها که اکنون به‌صورت تعرفه‌ای و معادل هر متر مکعب ۱۰۰ ریال واگذار می‌شود نیز، می‌توان سازوکار شفاف‌تری در نظر گرفت. همچنین مصرف‌کنندگان بزرگ می‌توانند از طریق ابزارهای «پوشش ریسک»، ریسک خود را در مقابل نوسانات قیمت گاز مدیریت کنند.

راه‌اندازی «قراردادهای آتی انرژی» از دیگر اقداماتی بود که در سال ۱۴۰۰ در بورس انرژی تصویب و اجرا شد؛ لطفاً اندکی در این رابطه توضیح بفرمایید.
بورس انرژی ایران، مدت‌ها در حال پیگیری موضوع راه‌اندازی معاملات قراردادهای آتی بوده است؛ البته در اواخر سال گذشته با مصوباتی که در هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار انجام شد و دستورالعمل اجرایی معاملات آتی که به‌موجب آن ابلاغ شد، امکان راه‌اندازی بازار مشتقه چیست؟ بازار آتی انرژی برای بورس انرژی ایران فراهم شد. بورس انرژی برای این کار طبقه‌بندی توسعه‌ای در نظر گرفت که بر اساس آن در فاز نخست، این معاملات بر روی کالاهای «متانول» و «نفتا» راه‌اندازی شد.
بورس انرژی در نظر دارد با توسعه زیرساخت‌ها از یک سمت و عمق‌بخشی به بازار از سمت دیگر، قراردادهای آتی بعدی مانند LPG، بنزین و میعانات گازی را نیز منتشر کند. امیدواریم که در سال جدید نیز قراردادهای آتی بر روی دارایی‌های پایه جدید منتشر شده و به‌مرور حجم این معاملات هم افزایش یابد. به‌مرور قراردادهای آتی نفت خام را نیز در این خصوص خواهیم داشت که البته عملی شدن آن مستلزم وجود همکاری بین بورس انرژی و سایر ذینفعان است.

به راه‌اندازی قراردادهای آتی نفت اشاره کردید، لطفاً در این خصوص کمی بیشتر توضیح دهید.
بله؛ همان‌طور که اشاره کردم، عملی‌شدن این قراردادها مستلزم همکاری میان بورس انرژی و سایر ذینفعان است. در کنار اینکه باید در بورس انرژی زیرساخت‌های لازم در این خصوص تهیه شود، لازم است که وزارت نفت به‌عنوان متولی انرژی کشور که عمده صادرات فرآورده‌ها را بر عهده دارد، سیاستی را در این خصوص مدنظر داشته باشد، به‌طوری که بازار مشتقه چیست؟ قیمت‌هایی که در قراردادهای آتی بورس انرژی به‌مرور کشف می‌شود را مبنای قیمت‌گذاری نفت قرار دهد.
به‌عنوان مثال، اکنون بسیاری از قیمت‌های نفت خام و فرآورده‌های نفتی بر مبنای قیمت معاملات آتی نفت در سایر بورس‌های دنیا که در نشریات معتبر بین‌المللی منتشر می‌شود، تعیین می‌گردد. حال با انجام معاملات آتی نفت، وزارت نفت می‌تواند با در نظر گرفتن سیاستی جدید، گام‌به‌گام هرساله معادل درصدی از فرمول قیمت‌گذاری خود را به شاخص کشف‌شده در بورس انرژی ایران تخصیص دهد؛ به‌این‌ترتیب بورس انرژی به‌مرور تبدیل به «شاخص منطقه» خواهد شد.
پس یک بخش مربوط به ایجاد زیرساخت‌های معاملاتی بوده که توسط بورس انرژی فراهم شده و همواره در پی اصلاح، تکمیل و بهبود آن هستیم و بخش دیگر نیز به همکاری و همراهی وزارت نفت و شرکت‌های تابعه آن در این زمینه مرتبط است.

بفرمایید که از نظر شما بازار قراردادهای آتی تاکنون چه میزان توسعه داشته است؟
بورس انرژی تمام تلاش خود را برای توسعه این بازار خواهد داشت. در قدم اول، تعداد کارگزارانی که این معاملات را انجام می‌دهند افزایش پیدا می‌کند و در گام‌های بعدی نیز قرار است زیرساخت‌هایی توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی آماده شود که به دنبال آن از مدیریت ریسک مشتریان از سمت کارگزاران به سمت اتاق پایاپای پیش خواهیم رفت. در کنار این، موضوع گواهی سپرده کالایی نیز در حال پیگیری بوده که ابزاری مهم برای توسعه بازار آتی است و امیدواریم در سال جدید راه‌اندازی شود.

ورود ابزارهای جدید (مانند قراردادهای آتی) چه اندازه در توسعه بازار و افزایش اعتماد به بازار نقش دارد؟
ورود ابزارهای جدید و افزایش حجم معاملات به‌طور قطع، به افزایش تعداد عرضه‌ها و آشنایی بیشتر بازار و اعتماد به آن کمک خواهد کرد، موضوعی که درمجموع به توسعه بازار یاری خواهد رساند.
در نظر داشته باشید کالاهایی که در حوزه انرژی برای آنها قرارداد آتی منتشر شوند، کالاهای جذابی بوده و قیمت‌های جهانی دارند، این کالاها در حال حاضر در رینگ صادراتی در حال عرضه هستند. سهام شرکت‌های تولید‌کننده این کالاها نیز عمدتاً در بورس اوراق بهادار تهران و یا فرابورس ایران پذیرفته شده‌اند.
مجموع این ویژگی‌ها، جذابیت قراردادهای آتی را افزایش می‌دهد. از طرف دیگر این قراردادها، ابزاری برای پوشش ریسک هستند و بر این اساس، می‌توانند برای خریداران، تولیدکنندگان و سهامداران ابزاری مناسب و جذاب محسوب شوند.

لطفاً در خصوص ویژگی‌ها و ظرفیت‌های بازار آتی اندکی بیشتر توضیح بفرمایید.
بازار آتی چند ویژگی مهم دارد؛ مورد اول اینکه راه تبدیل‌شدن به شاخص قیمتی در منطقه را برای ایران تسهیل می‌کند و وزارت نفت می‌تواند بر مبنای قیمت‌هایی که در بازار آتی کشف می‌شود، از این طریق نسبت به مذاکره برای فروش حامل‌های انرژی اقدام کند.
همچنین این بازار، راه پوشش ریسک را برای صنایع به دنبال خواهد داشت، تولیدکنندگانی که برای فرآورده‌های آنها بازار آتی راه‌اندازی شده است می‌توانند از این مزیت و ظرفیت استفاده کنند.
ویژگی بعدی این بازار مربوط به سرمایه‌گذاران خُرد است، به این معنی که سبب می‌شود سرمایه‌گذاران خرد، با توجه به این مهم که معاملات آتی، معاملات پر ریسکی است و نیاز به تجربه زیاد دارد، وارد بورس انرژی شوند.
از طرف دیگر، این بازار موقعیتی را نیز برای سرمایه‌گذارانی که در بورس اوراق بهادار تهران و یا فرابورس ایران معامله می‌کنند ایجاد می‌کند تا بتوانند کالاهایی را که معاملات آتی آنها در بورس انرژی مورد معامله قرار می‌گیرد و سهام شرکت‌های تولیدکننده آنها در بورس اوراق بهادار تهران و یا فرابورس ایران مبادله می‌شود بررسی کرده و نسبت به پوشش ریسک خودشان اقدام کنند؛ یا اینکه با توجه به قیمت‌های کشف‌شده در این بازار، درآمد‌های آن شرکت‌ها را به‌طور دقیق‌تری پیش‌بینی کنند.

با توجه به اینکه عمده فعالیت بورس انرژی در رینگ صادراتی انجام می‌شود، آیا اکنون امکان تسویه ارزی برای قراردادهای آتی وجود دارد؟
در حال حاضر خیر؛ برای این کار نیاز داریم تا زیرساخت‌های فنی را توسعه داده و آموزش‌های بیشتری را به مخاطبان ارائه دهیم. همان‌طور که اشاره شد، این موضوع نیازمند انجام برخی اصلاحات در زیرساخت‌های شرکت‌های کارگزاری است. اکنون خدمات برخط کارگزاری‌ها به شکل تک‌ارزی و خدمات حسابداری و پشتیبانی بک‌آفیس‌ها فقط ریالی است و در صورتی‌که چند ارزی باشد، این زیرساخت‌ها در شرکت‌های معاملات برخط برای کارگزاری‌ها وجود ندارد؛ البته باید به کارگزاران حق داد که با توجه به اینکه تسویه چند ارزی فعلاً توجیه اقتصادی ندارد توسعه‌ای نیز در این زمینه اتفاق نیفتاده باشد، اما در کنار توسعه‌ای که در بخش تسویه شرکت سمانت ایجاد می‌شود به‌طور قطع، شرکت‌های خدمات برخط هم باید کار خود را توسعه دهند تا بتوانیم به‌صورت چند ارزی مبادلات را انجام دهیم.
آخرین عرضه بنزین مربوط به خردادماه سال ۱۴۰۰ بوده و بعدازآن عرضه دیگری در این خصوص انجام نشده است. اندکی در خصوص دلایل عرضه نشدن مجدد آن توضیح بفرمایید.بازار مشتقه چیست؟
بله؛ با توجه به نکاتی که مدیران ارشد شرکت پالایش ملی و پخش در گفتگوهایی که در این خصوص داشتیم عنوان کردند، همچنین به دلیل افزایش میزان مصرف داخلی و سیاست‌گذاری‌هایی که این شرکت در ذخیره‌سازی بنزین به‌منظور پاسخگویی به نیاز داخلی دارد، عرضه بنزین در بورس انرژی متوقف شد؛ البته بنا بر اعلام شرکت پالایش ملی و پخش، به‌محض این‌که امکان عرضه از طریق بورس وجود داشته باشد، این عرضه‌ها دوباره از سر گرفته خواهد شد.

با توجه به وجود مسئله تأمین انرژی و برق برای صنایع که در تابستان سال ۱۴۰۰ با مشکلاتی جدی روبه‌رو بود، چه اقداماتی برای توسعه بازار برق در بورس انرژی دارید؟ چطور می‌توان چالش‌های موجود در ورود کل معاملات برق را حل کرد؟
با رویکردی که وزیر نیرو در خصوص بازار برق داشته و تأکیدی که طبق مقررات بالادستی وجود دارد، مبنی بر این‌که عرضه برق در بورس انرژی افزایش پیدا کند، در حال انجام مذاکراتی با وزارت نیرو هستیم تا حجم معاملات برق در بورس افزایش یابد. در سال ۱۳۹۸ هیئت محترم وزیران مصوبه‌ای داشت که به‌موجب آن مصرف‌کنندگان بالای ۵ مگاوات در فاز یک و بالای ۲ مگاوات از ابتدای سال ۱۴۰۱، برق خود را طبق سازوکار بورس تأمین کنند که اکنون در حال پیگیری اجرای کامل این مصوبه هستیم.
پیشنهادی که بورس انرژی در خصوص معاملات برق داشت این بود که برای مصرف‌کنندگان بزرگ در فاز اول اجازه رقابت بدهد، ما حتی برای مدل‌هایی که نیروگاه‌ها بتوانند سوخت مورد نیازشان را در یک فضای رقابتی در سازوکار بورس تهیه کنند، برنامه داده‌ایم.

ابزار مشتقه چیست و هرآنچه باید در مورد آن بدانید

اوراق مشتقه برای کنترل ریسک بازارهای مالی و کاهش آن به وجود آمده اند. تنوع اوراق که در این ابزار وجود دارد باعث می شود تا سرمایه گذاران امکان در نظر گرفتن گزینه های مختلفی برای پرتفوی سرمایه گذاری خود داشته باشند.

ابزار مشتقه چیست؟

ابزار مشتقه (Derivative Contract)، به قرار‌دادی بین دو یا چند طرف گفته می‌شود که ارزش آن به یک دارایی مالی توافق شده (دارایی پایه) وابسته است.

این قرار‌داد‌ها یا اوراق، ارزش مستقلی ندارند و ارزش آن‌ها از عملکرد دارایی پایه مشتق می‌شود. به ابزار مشتقه، مشتقات مالی و مشتقات نیز گفته می‌شود.

معاملات در بازارهای مشتقه نسبت به بازار نقدی سرعت و قدرت نقدشوندگی بیشتری دارند و همینطور هزینه کمتری نیز در بازار به وجود می آورند.

به دلیل مشروع بودن نرخ شناور از نظر اسلام این ابزار در کشورهای اسلامی مورد استفاده قرار گرفته است.

تاریخچه اوراق مشتقه در جهان و ایران

اوراق مشتقه بر اساس قرارداد بین افراد ایجاد می‌شود. این قرارداد در حال حاضر ساز و کار قانونی و مشخصی دارد.

قبلا این قراردادها به صورت توافق بین افراد بود و مردم می توانستند محصولات و دارایی های خود را بفروشند و نیازهای خود را تامین کنند.

این توافق ها به صورت تحویل کالا در آینده ولی پرداخت هزینه آن در اکنون بود و یا برعکس این حالت که مانند ابزار مشتقه امروز است.

اولین بازار رسمی ابزار مشتقه در بازار حق تقدم شیکاگو سال 1973 بود. ابزارهای مالی در این بازار آغاز به فعالیت کردند و به تدریج در بقیه بازارها نیز فعال شدند.

در ایران، بازار اوراق مشتقه از سال ۱۳۸۷ در بورس کالا آغاز شد و معاملات قراردادهای آتی شامل کالاهای مفتول مس، شمش طلا و سکه طلا راه‌اندازی شد. در سال‌های بعد، کالاها و ابزارهای دیگری نیز به این بازار اضافه شده و هم‌اکنون نیز مورد معامله قرار می‌گیرند.

بازارهای مشتقه

قراردادهای مشتقه در دو بازار مختلف ایجاد و مورد معامله قرار می‌گیرند، بازار بورس و بازار خارج از بورس:

انواع ابزار‌های مشتقه

ابزار‌های مشتقه را می‌توان با توجه به نوع دارایی پایه به دو دسته‌ی مالی (هر‌گونه ابزار مالی، ارز، شاخص، سهام، نرخ سود، اوراق بهره و…) و کالایی (کالا یا شاخصی بر حسب کالا) تقسیم کرد.

معمول‌ترین دسته‌بندی ابزار‌های مشتقه شامل قرار‌داد‌های سواپ‌ (Swap)، قرار‌داد‌های آتی (Future Contract)، قرار‌داد‌های اختیار معاملات (Options) و پیمان آتی (Forward Contract) است.

قرارداد آتی یا فیوچرز

قرارداد آتی توافق نامه‌ای بر مبنای خرید و فروش دارایی در زمان معینی در آینده و با قیمت مشخص است. مشخصات و ویژگی‌های کالا، تاریخ و قیمت قراردادهای آتی از جمله مواردی هستند که توسط ضوابط بازار بورس تعیین می‌شوند و قراردادهای آتی عملاً استاندارد شده هستند.

کسی که متعهد به خرید شده است، بازار مشتقه چیست؟ اصطلاحاً گفته می شود که “موضع معاملاتی خرید یا پوزیشن خرید (Long Position)” اتخاذ کرده است و کسی که متعهد به فروش شده است، اصطلاحاً گفته می شود که “موضع معاملاتی فروش یا پوزیشن فروش (Short Position)” اتخاذ کرده است.

هزینه کل معامله باید در تاریخ سررسید قرارداد آتی پرداخت شود، اما با توجه به اینکه در این صورت ریسک نکول طرفین قرارداد بالاست، وجهی به‌ عنوان “وجه تضمین” از طرفین دریافت و به‌ صورت روزانه پایاپای می‌شود.

بیشتر قراردادهای آتی منجر به تحویل فیزیکی کالا نمی‌شود و اکثر سرمایه‌گذاران قبل از رسیدن زمان تحویل کالا، موضع معاملاتی خود را می‌بندند.

قراردادهای اختیار معامله

قرارداد اختیار معامله یا Option قراردادی است که در آن یک طرف، اختیار (حق) خرید یا فروش کالایی را از طرف دیگر می‌خرد و طرف دیگر این حق را به او می‌فروشد.

این قرارداد به دو نوع قرارداد اختیار خرید و قرارداد اختیار فروش تقسیم می‌شود.

اختیار خرید، قراردادی است که خریدار آن، این حق را دارد تا دارایی مشخصی با کیفیت مشخص را با قیمت تعیین شده در زمان مشخص در صورت تمایل از فروشنده اختیار، خریداری کند.

فروشنده اختیار خرید نیز تا زمانی که خریدار اختیار حق خود را اجرا نکند، تعهدی ندارد. زمانی که خریدار اختیار خرید، حق خود را اجرا کند، فروشنده اختیار خرید باید حق خود را مطابق تعهد اجرا کند.

اختیار فروش، قراردادی است که خریدار آن، این حق را دارد تا کالای مشخص با مشخصات تعیین شده و قیمت مشخص را در زمان مشخص در صورت تمایل به فروشنده اختیار بفروشد.

در مقابل فروشنده اختیار فروش تا زمانی که خریدار حق خود را اجرا نکند هیچ تعهدی ندارد. در صورتی که خریدار اختیار فروش، حق خود را اجرا کند، فروشنده باید تعهد خود را نیز اجرا کند.

در بازار اختیار معامله ایران تاکنون چند سهم و کالا مورد معامله قرار گرفته است.

انواع ابزار‌ مشتقه

قرار‌داد‌های سوآپ (Swap)

یکی از انواع ابزار مشتقه قرار‌داد سوآپ است. سوآپ در دنیای اقتصاد به معنای توافق طرفین برای معاوضه جریان نقدی در آینده است.

قرار‌داد‌های سوآپ از مجموعه‌ای از جریان‌های نقدی ایجاد می‌شود. در سوآپ به جای یک پرداخت، مجموعه‌ای از پرداخت‌ها صورت می‌گیرد. سوآپ بر پایه‌ی ارزش خالص فعلی جریان‌های نقدی آتی با ارزش بازاری مشخصی است که در طول دوره‌ی قرار‌داد سوآپ قابل محاسبه است.

عواید حاصل از قرار‌داد سوآپ، به نوع بازار مالی بازار مشتقه چیست؟ مورد معامله بستگی دارد. به بیانی دیگر، سوآپ، حالت کلی پیمان‌های آتی است.

توجه داشته باشید که قرار‌داد‌های سوآپ زمان انقضا یا خاتمه دارند. اجزای یک قرار‌داد سوآپ:

پیمان آتی یا فوروارد

پیمان آتی همان قرارداد آتی است با این تفاوت که قراردادهای آتی در بازار بورس معامله می‌شوند و پیمان‌های آتی در بازارهای متشکل خارج از بورس. مشخصات و ویژگی‌های کالا، تاریخ و قیمت پیمان آتی بر اساس ضوابط بازار غیررسمی توافق می شود.

بازار مالی چیست؟ انواع بازارهای مالی

همانطور که از نام آن مشخص است، بازارهای مالی مکانی برای مبادله یک دارایی مثل سهام، اوراق قرضه، ارز و ابزارهای مشتقه میباشد. این بازارها را با نام های مختلفی مثل بازار بورس و یا بازار سرمایه نیز میشناسند. اما در هر حال تمام این بازارها به یک مفهوم هستند.

به بیان ساده، بیزنس ها و سرمایه گذاران میتوانند از طریق بازارهای مالی، بیزنس خود را رشد دهند و به سود برسند.

برای اینکه دقیق تر این موضوع را بررسی کنیم، یک بانک را تصور کنید که در آنجا حساب پس انداز باز میکنیم. بانک میتواند از پول ما و سایر مشتریان استفاده کند و آن را به سرمایه گذاران و صاحبان مشاغل وام بدهد(در ازاء بهره).

افرادی که در بانک پس انداز میکنند، بهره دریافت میکنند و سرمایه آنها رشد میکند. بنابراین در اینجا بانک بعنوان یک بازار مالی عمل میکند که عملکرد آن به نفع وام دهنده و وام گیرنده میباشد.

انواع بازارهای مالی:

بازارهای مالی انواع مختلفی دارند و در هر کشور، یک نوع بازار مالی در اندازه متفاوت وجود بازار مشتقه چیست؟ دارد. بعضی از بازارها کوچک هستند اما بعضی از بازارها بزرگ میباشند و در سطح بین المللی شناخته شده هستند مثل بورس نیویورک(NYSE). در بازار بورس نیویورک روزانه تریلیون دلار معامله میشود. در ادامه انواع بازارهای مالی را با جزئیات کامل بررسی میکنیم:

۱-بازار سهام:

در بازار سهام ، سهم یا بخشی از یک شرکت را خرید و فروش میکنیم. یعنی هر سهم از یک شرکت، قیمتی دارد و در صورتی که عملکرد شرکت خوب باشد، قیمت هر سهم آن نیز زیاد میشود و افرادی که سهام آن شرکت را خریداری کرده اند، سود میکنند.

براحتی میتوانیم سهام بخریم اما نکته مهم این است که در چه شرکتی سرمایه گذاری کنیم و چقدر از کل سرمایه را در آن وارد کنیم. برای بررسی وضعیت بازار سهام، میتوانیم انواع شاخص را نیز تحلیل کنیم.

بنابراین نحوه سرمایه گذاری و کسب سود در بازار سهام بدین صورت است که ما سهام یک شرکت را در قیمت پایین میخریم و بعد از اینکه قیمت آن بالا رفت، آن را میفروشیم و از تفاوت قیمت سود میکنیم.

۲-بازار اوراق قرضه:

دولت و شرکت ها میتوانند از بازار اوراق قرضه استفاده کنند تا یک پروژه یا سرمایه گذاری را تامین مالی کنیم. در این بازار سرمایه گذاران، اوراق قرضه را میخرند و بعد از مدت مقرر، اصل سرمایه بعلاوه بهره را دریافت میکنند.

۳-بازار کالا:

در بازار کالا، معامله گران و سرمایه گذاران به خرید و فروش کالاها و منابع طبیعی میپردازند مثل نفت، طلا… پس این نوع کالاها نیز یک بازار مختص به خود را دارند چون قیمت انها ثابت نمیباشد و نوسانات روزانه دارد.

۴- بازار مشتقه:

در این بازار قراردادها و ابزارهای مشتقه معامله میشود که ارزش آنها بر اساس دارایی مربوط به قرارداد میباشد. برای مثال قراردادهای آتی و مابه التفاوت(CFD) جزء ابزارهای مشتقه هستند یعنی یک دارایی مستقل و جدا نمیباشد و صرفا یک قرارداد هستند که بر اساس دارایی مورد نظر، قیمتگذاری میشوند. مثل CFD انس طلا یا بیت کوین که در بازار فارکس معامله میشود.

یعنی شما با خرید بیت کوین در بازار فارکس، میتوانید همانند خرید آن در صرافی سود کنید ولی با این تفاوت که CFD آن را معامله کرده اید و نه خود بیت کوین را!

ابزار مشتقه چیست؟

ابزار مشتقه ابزاری است که از بازارهای پایه ای مثل کالا، انرژی، ارز، پول و سرمایه مشتق شده اند و در بورس های مربوطه انجام می پذیرند.

به گزارش ویکی پلاست به نقل از ایبِنا، ابزار مشتقه به قرارداد یا اوراقی گفته می‌شود که ارزش آن وابسته به ارزش اوراق بهادار، کالا، شمش یا ارز اصلی است و هیچگونه ارزش مستقلی ندارد، پیمان آتی و اختیار معامله دوگونه از این ابزارها هستند که به طور معمول در بورس‌های معتبر جهان دادوستد می‌شوند.

بر اساس این گزارش، این ابزار در معاملات اصل دارایی جا به جا نشده و عملکرد قیمت آن ناشی از تغییرات قیمت کالای مربوطه است.

معاملات در این بازار نسبت به بازار نقدی سرعت و قدرت نقد شوندگی بیشتری دارد و هزینه کمتری در بازار ایجاد می کند و می تواند از نظر اقتصادی در انتقال خطر بازار و کاهش هزینه تامین مالی، افزایش بازده دارایی، تعدیل سریع ساختار جریان نقدی و گریز از مالیات و در نهایت تغییر نرخ ثابت بدهی به نرخ شناور موثر باشد و از نظر اسلام به دلیل مشروع بودن نرخ شناور، این ابزار در کشورهای اسلامی مورد استفاده قرار گرفته و زمینه های استفاده از آن در ایران هم در حال پایه ریزی است.