اوراق اجارة تأمین نقدینگی

درج اوراق اجاره شرکت بین‌المللی توسعه صنایع و معادن غدیر با نماد “صمعاد۴۰۷”

اوراق اجاره شرکت بین‌المللی توسعه صنایع و معادن غدیر (سهامی عام) با نماد «صمعاد407» در فهرست نرخ‌های بازار اوراق بدهی بورس اوراق بهادار تهران درج ‌گردید.

به گزارش جهان فولاد، اوراق اجاره شرکت بین­‌المللی توسعه صنایع و معادن غدیر (سهامی عام) به مبلغ ۷,۰۰۰ میلیارد ریال، با نرخ اجاره­­‌ بها سالانه ۱۸ درصد، جهت تامین نقدینگی لازم بابت “خرید سهام شرکت فولاد آلیاژی ایران(سهامی عام)” توسط نهاد واسط از بانی و اجاره به شرط تملیک آن به بانی درج شد. مدت اجاره اوراق مذکور ۴ سال و مواعد پرداخت اجاره آن هر ۳ ماه یک‌بار از تاریخ انتشار اوراق است. همچنین ارکان اوراق به شرح زیر است:

ناشر: شرکت واسط مالی آبان سوم(با مسئولیت محدود)،

ضامن: توثیق پرتفویی از سهام شرکت­های فولاد آلیاژی ایران و شرکت موتوژن (با توجه به رتبه اعتباری بانی A ضرایب توثیق)

بازارگردان و متعهد پذیره ­نویس: تأمین سرمایه دماوند(سهامی عام)،

عامل فروش: شرکت کارگزاری آرمون بورس(سهامی خاص)،

عامل پرداخت: شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه(سهامی عام)،

نگاهی به انواع اوراق اجاره در بازار سرمایه

گروه اقتصاد: اوراق اجاره همانند اوراق مشارکت، یکی از انواع اوراق بهادار با درآمد ثابت محسوب می‌شود، زیرا خریدار این اوراق در فواصل زمانی تعیین شده، سود معینی را از ناشر اوراق دریافت می‌کند.

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی بازار سرمایه، اوراق اجاره را به دو شیوه، می‌‌توان طبقه‌ بنـدی کرد. طبقه‌ بندی اول، براساس نوع قرارداد اجاره است. براساس این طبقه‌ بندی، اوراق اجاره به دو نوع 1- اوراق اجاره به شـرط تملیک و 2- اوراق اجاره عـادی تقسیم‌ بندی می‌ شوند.

1-اوراق اجاره به شرط تملیک

همانطور که از اسم این اوراق هم مشخص است، نوع قرارداد در این اوراق، قرارداد اجاره به شرط تملیک است. به طور مثال نهاد واسط پس از انتشار و فروش اوراق اجاره، با پول حاصل از آن هواپیمای موردنیاز شرکت هواپیمایی را خریده و سپس هواپیما را به این شرکت اجاره می‌دهد. همچنین مبالغ اجاره‌ بها را که در واقع سود سرمایه ‌گذاران محسوب می ‌شود، در فواصل زمانی مشخص از شرکت هواپیمایی دریافت و به سرمایه‌ گذاران پرداخت می‌ کند.

در مثال مذکور، در پایان دوره اجاره، نهاد واسط هواپیما را به قیمت اولیه، به شرکت هواپیمایی فروخته و اصل پول سرمایه‌گذاران را بازمی ‌گرداند. معنی اجاره به شرط تملیک، دقیقا همین است، زیرا همزمان با انعقاد قرارداد اجاره، شرکت هواپیمایی متعهد می ‌شود که هواپیما را در پایان دوره اجاره، به قیمت مشخص و تعیین‌شده از نهاد واسط خریـداری کند.

به بیان دیگر، هواپیما با این شرط به شرکت هواپیمایی اجاره داده می‌شود که پس از پایان دوره اجاره، آن را با قیمت معین، بخرد. این نوع اوراق اجاره را که براساس قرارداد اجاره به شرط تملیک منعقد می ‌شود، اوراق اجاره به شرط تملیک می ‌گویند. اوراق اجاره‌ ای که تاکنون در کشور ما منتشر شده است، همگی از نوع اجاره به شرط تملیک بوده و به همین علت، سرمایه‌گذار از ابتدا مطمئن است که در پایان دوره اجاره، اصل سرمایه خود را دریافت می‌کند.

2-اوراق اجاره عادی

اگر در مثال شرکت هواپیمایی، از قبل شرط نشده باشد که هواپیما در پایان دوره اجاره، توسط شرکت هواپیمایی خریداری شود، چه اتفاقی می ‌افتاد. در این صورت، نهاد واسط که وکیل دارندگان اوراق اجاره، به عنوان مالکان هواپیما محسوب می ‌شود، باید در پایان دوره اجاره هواپیـما را بفروشد و سهم هریک از دارندگان اوراق را به نسبت میزان سرمایه‌ گذاری آنها، پرداخت نماید. طبیعتا ممکن است هواپیما با قیمتی بالاتر یا پائین ‌تر از قیمت اولیه، فروخته شود، بنابراین، برخلاف اوراق اجاره به شرط تملیک، در اوراق اجاره عادی، تضمینی وجود ندارد که در سررسید اوراق، عین مبلغ سرمایه‌ گذاری افراد به آنها پرداخت شود و ممکن است این مبلغ، بیشتر یا کمتر از مبلغ سرمایه ‌گذاری اولیه باشد. پس طبیعتا اوراق اجاره عادی در مقایسه با اوراق اجاره به شرط تملیک، ریسک بیشتری دارد. در ایران، تاکنون اوراق اجاره عادی منتشر نشده و همه اوراق منشر شده، اوراق اجاره به شرط تملیک بوده است.

تقسیم‌بندی دوم اوراق اجاره، تقسیم‌بندی براساس هدف از انتشار اوراق است. براساس این طبقه‌بندی، اوراق اجاره ممکن است برای یکی از سه هدف زیر تقسیم‌بندی شود:

1- اوراق اجاره با هدف تأمین دارایی:

مثالی که درباره شرکت هواپیمایی ذکر کردیم، نمونه مشخصی از اوراق اجاره تأمین دارایی است، زیرا در این مثال، شرکت هواپیمایی برای افزایش ظرفیت جابجایی مسافر، با کمبود هواپیما مواجه است و برای تأمین هواپیمای موردنظر خود، اقدام به انتشار اوراق اجاره (ازطریق نهاد واسط) می‌ نماید، به این ترتیب می ‌تواند بدون نیاز به پرداخت مبالغ هنگفت برای خرید هواپیما، به عنوان یک دارایـی، آن را اجاره کند.

2- اوراق اجاره با هدف تأمین نقدینگی:

در مثال قبل، فرض کنید شرکت هواپیمایی، به اندازه کافی هواپیما برای جابجایی مسافر در اختیار دارد، اما با مشکل کمبود نقدینگی برای سایر فعالیت ‌های خود مواجه است. برای حل این مشکل، شرکت هواپیمایی می‌تواند یک یا چند هواپیمای خود را ازطریق نهاد واسط، به سرمایه‌گذاران (خریداران اوراق اجاره) فروخته و مجددا از آنها اجاره نماید.

به این ترتیب، شرکت هواپیمایی می ‌تواند با پولی که از محل فروش هواپیمای خود به خریداران اوراق اجاره بدست می‌ آورد، نقدینگی مورد نظر خود را تأمین کند و در عین حال، هواپیما را هم در اختیار داشته باشد، با این تفاوت که قبلا هواپیما تحت مالکیت شرکت هواپیمایی بوده و الان، هواپیما در اجاره شرکت هواپیمایی است و خریداران اوراق اجاره، مالک آن محسوب می‌شوند.

3-اوراق اجاره رهنـی:

یکی از انواع قراردادهایی که بانک‌ ها و شرکت ‌های لیزینگ براساس آن به متقاضیان تسهیلات پرداخت می ‌کنند، قرارداد اجاره به شرط تملیک است. براساس این قرارداد، بانک دارایی مورد نظر متقاضی را خریداری کرده و در قالب قرارداد اجاره به شرط تملیک برای دوره مشخص (مثلا 4 ساله)، به وی واگذار می‌ کند. طبیعتا در طول دوره اجاره، دارایی متعلق به بانک بوده و متقاضی، باید بابت استفاده از آن به بانک اجاره بپردازد. در پایان دوره اجاره هم متقاضی، با پرداخت مبلغ از پیش تعیین شده به بانک، دارایی را به مالکیت خود در می ‌آورد. برای مثال، بانک هواپیمایی را در قالب قرارداد اجاره به شرط تملیک چهار ساله/ به یک شرکت هواپیمایی واگذار می کند. در این حالت بانک تا پایان دوره اجاره مالک هواپیما بوده و از شرکت هواپیمایی اجاره دریافت می کند.

حال فرض کنید پس از دو سال (یعنی قبل از موعد سررسید اجاره)، بانک به منابع مالی نیاز پیدا می کند. در این صورت بانک به عنوان مالک هواپیما می تواند هواپیما را به نهاد واسط فروخته و پول مورد نیاز خود را تأمین کند. طبیعتا نهاد واسط هم برای خرید هواپیما طبق فرآیندی که قبلا توضیح دادیم، اوراق اجاره منتشر کرده و با فروش اوراق به سرمایه گذاران، مبلغ مورد نیاز برای خرید هواپیما را بدست می آورد. به این ترتیب، مالکیت هواپیما ازطریق نهاد واسط، به خریداران اوراق اجاره منتقل شده و از آن تاریخ به بعد اقساط اجاره بهای هواپیما نیز به عنوان سود سرمایه گذاری به آنها تعلق خواهد داشت. بانک هم توانسته است منابع مالی موردنیاز خود را با فروش هواپیما به دست آورد. به این نوع اوراق اجاره اوراق اجاره رهنی گفته می شود/ زیرا بانک به عنوان بانی انتشار اوراق اجاره، هواپیمایی را که در رهن خود بوده، فروخته و از این طریق تأمین مالی می کند. اوراق اجاره رهنی عمدتا توسط بانک ها و شرکت های لیزینگ منتشر می شود.

خب، در این برنامه با انواع اوراق اجاره آشنا شدید. باز هم یادآور می شوم که در ایران از بین انواع مختلف اوراق اجاره تاکنون فقط اوراق اجاره به شرط تملیک منتشر شده است. همچنین باید تأکید کنم که استفاده از مثال هواپیما صرفا برای توضیح ملموس درباره اوراق اجاره بوده و این اوراق برای اوراق اجارة تأمین نقدینگی تأمین مالی انواع دارایی های سرمایه ‌ای/ یعنی دارایی ‌هایی که عمر بلندمدت دارند مثل قطار، کشتی، ساختمان، خطوط تولید و. استفاده می شود.

ابزار مالی بازار سهام در روزهای تعطیل کدام است؟

اوراق اجاره یک ابزار مالی سرمایه گذاری اسلامی است که همانند اوراق مشارکت بازدهی مشخص و مطمئن را نصیب سرمایه گذاران می‌کند،بنابراین ریسک این اوراق در مقایسه با سهام کمتر است.

بر اساس این گزارش سرمایه گذاران می توانند با خرید اوراق اجاره در فواصل زمانی مشخص از جمله سه ماهه،شش ماهه یا حتی یکساله و بیشتر سود معینی را دریافت کنند.

این در حالی است که سرمایه گذاران در هر زمانی که به پول نیاز داشته باشند می توانند این اوراق را از طریق بورس به سایر متقاضیان بفروشند.

به گزارش فارس محسن تقی نژاد و محمد رسول اصلان بیک در گزارشی پژوهشی با اشاره به مزایای اوراق صکوک اجاره در بازار سرمایه ایران و نحوه سودآوری این ابزار مالی معتقدند: فرض کنید یک شرکت برای تامین مالی منابع لازم به منظور خرید تجهیزات سایت های مخابراتی نیاز به منابع مالی دارد اما در حال حاضر منایع مالی لازم در اختیار وی نیست.

قدر مسلم اگر کسی قادر به خرید منزل برای سکونت نباشد اقدام به اجاره منزل مسکونی می کند ،این شرکت هم می تواند منابع مورد نیاز خود را اجاره کرده و در فواصل زمانی مشخص به مالک اجاره بها بپردازد.

این دو کارشناس بازار سرمایه فراهم شدن این امکان را از طریق انتشار اوراق اجاره برای شرکت ها یادآور می شوند و می گویند: انتشار اوراق اجاره از طریق یک نهاد مالی به نام نهاد واسط انجام می شود به گونه ای که ابتدا نهاد واسط ؛ اوراق اجاره را منتشر و از طریق شبکه بانکی و یا بازار سرمایه این اوراق را برای فروش عرضه می کند.

با فروش این اوراق به سرمایه گذاران منابع مالی لازم برای خرید منابع مورد نیاز شرکت در اختیار نهاد واسط قرار می گیرد،سپس نهاد واسط به وکالت از سرمایه گذاران منابع مورد نظر شرکت را خریداری کرده و برای دوره مشخص به شرکت اجاره می دهد.

این دو کارشناس تصریح می اوراق اجارة تأمین نقدینگی کنند: شرکت مورد نظر اما با استفاده از این منابع می بایست درآمد خود را افزایش دهد و در فواصل زمانی معین بطور مثال هر سه ماه یکبار اجاره بها را به شرکت واسط پرداخت می کند و شرکت واسط نیز مبلغ اجاره بها را به سرمایه گذاران پرداخت می نماید.

به گزارش فارس سود حاصل از سرمایه گذاری در اوراق اجاره در واقع همان مبالغ اجاره بهایی است که خریداران اوراق در طول دوره اجاره دریافت می کنند. این مبلغ معمولا حداقل معادل سود اوراق مشارکت و حتی بعضاً مقداری بیشتر تعیین می شود تا اوراق اجاره جذابیت لازم را برای سرمایه گذاران داشته باشند.

محسن تقی نژاد و محمد رسول اصلان بیک در ادامه پژوهش خود اشاره می کنند که در اوراق اجاره نیز همانند اوراق مشارکت خریداران اوراق به نسبت میزان سرمایه گذاری ، مالک دارایی محسوب می شوند و بر همین اساس اجاره بها دریافت می کنند. بنابراین اوراق اجاره نیز همانند اوراق مشارکت پشتوانه یک دارایی معین منتشر شده است.

نکته مهم اینکه اوراق اجاره برای تامین منابع مالی مورد نیاز برای هر نوع دارایی با دوام مانند خودرو های سبک و سنگین،مشاین آلات صنعتی توربین های گازی،واگن قطار،ساختمان و سایر دارایی هایی که قابلیت اجاره دادن داشته باشند بکار گرفته می شود.

بر اساس این گزارش اوراق اجاره به دو نوع اوراق اجاره به شرط تملیک و اوراق اجاره عادی با هدف تامین نقدینگی تقسیم بندی می شود .

این دو پژوهشگر با طرح این پرسش که چگونه می توان در بازار سهام حتی در روز های تعطیل نیز سود مناسبی کسب کرد ؟ پاسخ می دهند: فرض کنید قصد خرید تعدادی از اوراق اجاره بطور مثال "صایتل" را داشته باشیم. در عین حال مقداری نقدینگی در سبد دارایی های خود داریم و هیچ سهم مناسبی را در شرایط کنونی بازار برای خرید پیدا نکرده ایم. اما قبل از خریدن اوراق اجاره باید مواردی را مد نظر خود قرار دهیم .

از جمله اینکه سود اوراق اجاره روز شمار است و تفاوت بزرگ آن با بانک این است که حداقل باید 10 برگه از این اوراق خریداری شود و این خرید برای هر برگه حداقل یکصد هزار تومان می باشد.

بر اساس این گزارش در حالی که هم اکنون سود سالیانه بانک ها به 15 درصد کاهش یافته اما این اوراق حداقل 20 درصد سود روزشمار را به سرمایه گذاران ارایه می دهد که ممکن است از درصد تعیین شده اوراق اجارة تأمین نقدینگی نیز این سود بیشتر افزایش یابد.

در عین حال تضمیمن خرید این اوراق با بازار گردان است و به هیچ عنوان سودی کمتر از 20 درصد به سرمایه گذار نمی دهد.

همچنین زمان تبدیل شدن اوراق به پول در عملیات پایاپای سپرده گذاری تنها یک روز کاری (t+1) است و این در حالی است که عملیات پایاپای سهام در بازار سرمایه کشور طی سه روز کاری( t+3) انجام می شود. بنابراین پس از یک روز با خرید یک میلیون تومان از اوراق صکوک اجاره علاوه بر سود اصل سرمایه نیز قابل دریافت است.

به گزارش فارس در پایان این پژوهش عنوان شده که اگر شما اوراق اجاره را روز چهار شنبه خریداری کنید و شنبه هفته بعد با همان قیمت بفروشید شما به اندازه پنج شنبه و جمعه یعنی دو روز تعطیل آخر هفته ؛ 2 درصد سود روز شمار منفعت کسب کرده اید.

به گزارش فارس هم اکنون بیش از هفت صکوک اجاره مختلف در کنار سایر ابزار های مالی پذیرفته شده در بورس و فرابورس ایران روزانه میان معامله گران بازار سهام دست به دست می شود.

بررسی انتشار اوراق اجاره مبتنی بر سهام در کمیته فقهی

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، از بررسی اوراق اجارة تأمین نقدینگی موضوع «تامین مالی از محل اوراق اجاره مبتنی بر سهام» در جلسه اخیر این کمیته تخصصی خبر داد.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه، مجید پیره گفت: جلسه اخیر کمیته فقهی به موضوع بررسی سهامی که جهت اجاره دادن برای تامین مالی از محل انتشار اوراق اجاره معرفی شده بود، اختصاص پیدا کرد.

او با بیان اینکه در این جلسه درخصوص این موضوع و جوانب آن طرح بحث شد، افزود: یکی از ظرفیت‌هایی که در حال حاضر در بازار سرمایه ایران به عنوان یک بازار سرمایه اسلامی مطرح در سطح بین‌المللی وجود دارد، استفاده از اوراق اجاره مبتنی بر سهام است.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، ادامه داد: اوراق اجاره مبتنی بر سهام، در سطح بازارهای مالی اسلامی دنیا، یک محصول مالی جدید و نوآور و پیشرو محسوب می‌شود که به مدد تصویب و تایید آن در کمیته فقهی و به پشتوانه آرای فقهی مراجع عظام تقلید در بازار سرمایه ایران عملیاتی هم شد و با استفاده از این سازوکار، خیلی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها می‌توانند، تامین مالی کنند.

پیره اظهار کرد: نکته‌ای که وجود دارد این است که با توجه به اینکه سهام شرکت‌های مختلفی در بازار سرمایه در حال معامله است و این شرکت‌ها از نظر ملاحظات فقهی هم تفاوت‌هایی با هم دارند، سهام تمام شرکت‌ها از نظر ملاحظات کمیته فقهی قابلیت اجاره دادن را ندارد.

او درباره اینکه بر این مبنا سهام تمام شرکت‌ها نمی تواند به عنوان دارایی مبنای موضوع انتشار اوراق اجاره قرار بگیرد، خاطرنشان کرد: از نظر ملاحظات فقهی، آن دسته از شرکت‌هایی که دارایی‌های قابل اجاره آنها در مجموعه اموال شرکت بر سایر انواع دارایی‌ها غلبه داشته باشد، می‌تواند مبنای انتشار اوراق اجاره قرار بگیرد و در خصوص این سهم‌ها بعد از اینکه کمیته فقهی این موضوع را تایید کرد، امکان انتشار اوراق اجاره برای آنها وجود دارد.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، ادامه داد: سازوکاری که در این رابطه پیشنهاد می‌شود و البته مورد اجرا هم قرار می‌گیرد، این است که مجموعه‌ای مانند یک هلدینگ یا یک شرکت سرمایه‌گذاری که سهم‌ها را در اختیار دارد و آن سهم از نظر ملاحظات فقهی قابلیت اجاره دارد، به وسیله آن شرکت که بانی نامیده می‌شود به خریداران اوراق اجاره فروخته می‌شود و خریداران این اوراق، آن سهم را خریداری می‌کنند و بعد منافع آن سهم را در قالب اجاره به شرط تملیک به بانی واگذار می‌کنند.

پیره افزود: مشابه انواع اوراق اجاره، ساز و کار کلی فرآیند انتشار و روابط حقوقی بین دو طرف در مورد اوراق اجاره مبتنی بر سهام هم وجود دارد و شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از ظرفیت اوراق اجاره مبتنی بر سهام ، از این محل تامین مالی کنند.

او توضیح داد: در جلسه اخیر کمیته فقهی، مواردی که قبلا از نظر ملاحظات کارشناسی به تایید رسیده بود، و نسبت‌های غلبه دارایی‌های قابل اجاره در خصوص آنها محرز شده بود، مطرح شد و چهار سهم برای تامین مالی از محل انتشار اوراق اجاره مبتنی بر سهام حایز شرایط اجاره دادن شناخته شد.

به گفته پیره، در صورتی که بقیه موارد اجرایی هم طی شود، شرکت‌هایی می توانند از محل این چهار سهم در قالب انتشار اوراق تامین مالی کنند.

اوراق صکوک چیست و چطور آنرا بخریم؟

آیا می دانید اوراق صکوک چیست و انواع آن کدام است؟ اگر نمی دانید اوراق صکوک چیست و چطور می توانید آن را خریداری کنید، بهتر است تا انتها با کد بورسی همراه بمانید، چرا که به زبان ساده به این پرداخته ایم که اوراق صکوک چیست و چطور قادریم انواع آن را خریداری کنیم و سود کسب کنیم. لذا همه چیز درباره اوراق صکوک را در این مطلب به صورت رایگان یاد بگیرید.

اوراق صکوک چیست؟

صکوک در حقیقت یک ابزار مالی به حساب می آید که در اقتصادهای اسلامی مورد استفاده قرار می گیرد و به‌ نوعی جایگزین اوراق قرضه محسوب می شود. واژه عربی صکوک جمع واژه “صک” است که به صورت چک یا cheque وارد زبان انگلیسی نیز شده است. به صورت کلی می‌ توان صکوک را اوراق قرضه اسلامی دانست. در جهان به منظور تامین مالی پروژه‌ های بزرگ از اوراق قرضه بهره می گیرند. با استفاده از این اوراق افراد فقط در سود حاصل از این پرو‌ژه‌ ها سهیم خواهند شد و در تصمیم گیری ها هیچ گونه دخالتی نمی توانند داشته باشند.

از آن‌ جایی که دین اسلام این گونه فعالیت‌ ها را ربایی می‌ داند، این اوراق در بازارهای اسلامی استفاده نمی شود! لذا ابزارهای تامین مالی اسلامی طراحی شدند و در حال حاضر شرکت‌ ها در راستای تامین مالی خود از این ابزارها که به آن‌ ها صکوک می گویند، استفاده می نمایند. بنابراین تا اینجا متوجه شدیم که به ابزارهای مالی اسلامی صکوک می گویند. صکوک جمع کلمه صک به معنی سند و سفته می باشد و در واقع کلمه چک در جابجایی بین زبان‌ های انگلیسی و عربی از آنجا که در الفبای عربی حرف چ وجود ندارد، در آخر به شکل صک درآمده و به همین نام شهرت پیدا کرده است.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، سرمایه گذاری بر روی حق تقدم و یا فروش آن اوراق اجارة تأمین نقدینگی و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.

ابزارهای مالی اسلامی به صورت معمول مبتنی بر یک دارایی فیزیکی ساخته می شوند، اجازه انتشار این اوراق مبتنی بر دِین هم وجود دارد. این اوراق منابع مالی را با پشتوانه ترازنامه و دارایی‌ های فیزیکی شرکت‌ های خاص جذب می‌ کنند. در حقیقت با خرید این اوراق واقعا در یک پروژه شریک خواهید شد. این ابزار هم برای صاحبان اوراق و هم برای صاحب پروژه از منافع متقابلی برخوردار است. در این مقاله قصد داریم با صکوک و جزئیات آن بیشتر آشنا شویم و ببینیم چه فرق هایی بین آن و اوراق قرضه معمولی وجود دارد.

انواع اوراق صکوک در ایران

اوراق قرض الحسنه : اوراق قرض‌ الحسنه طبق قرارداد قرض و بدون بهره منتشر می‌ شوند. طی این قرارداد، ناشر به اندازه ارزش اسمی اوراق به دارندگان بدهکار می باشد. در تاریخ سررسید این مقدار می بایست پرداخت شود. به صورت معمول دولت‌ ها و موسسات خیریه برای انجام طرح‌ های عام‌ المنفعه از این اوراق استفاده می نمایند.

اوراق اجاره : اوراق اجاره که به آن صکوک اجاره نیز می گویند، در واقع اوراق بهاداری هستند که به تامین مالی بنگاه‌ های تولیدی و خدماتی کمک شایانی دارند. با استفاده از این اوراق حق استفاده از یک دارایی و یا منافع آن به بانی یا همان مصرف‌ کننده انتقال می یابد. در حقیقت بانی با پرداخت اجاره‌ بها می تواند از دارایی های مالک بهره مند شود.

اوراق مساقات : این نوع صکوک مثل صکوک مزارعه می باشد که در ادامه معرفی می کنیم، البته با این تفاوت که منحصر به باغداری است. ناشر این اوراق، پس از جمع‌ آوری وجه لازم به منظور خرید باغات به نمایندگی از طرف مالکان اوراق با باغبانان قرارداد مساقات می‌ بندد تا آن‌ ها روی باغ کار کنند و در نهایت محصول کسب شده را با هم تقسیم نمایند. در این روش دارندگان اوراق به صورت مشاع مالک باغ هستند.

اوراق مضاربه : مضاربه عقدی است که فقط در حوزه تجارت کارایی دارد و به معنی تجارت با سرمایه شخص دیگر می باشد. دقیقا مثل این است که شما مالک یک دارایی یا سرمایه باشید و آن را به شخص دیگری بدهید تا با سرمایه شما کار نماید و شما سهم معینی از سود فعالیت تجاری را دریافت نمایید. این را در نظر داشته باشید که این سود بسته به نوع فعالیت تجاری متغیر است و در پایان دوره مشخص خواهد شد.

اوراق منفعت : این اوراق کارایی مختلفی دارد؛ یکی واگذاری منافع آینده دارایی‌ های بادوام و دیگری واگذاری خدماتی در آینده است. در حقیقت صکوک منفعت، اوراقی هستند که بیانگر مالکیت دارنده آن بر مقداری معین از خدمات و یا منافع آینده از یک دارایی است. دقیقا مثل این است که شما مبلغی پول برای خرید این اوراق می پردازید تا در آینده بتوانید در یک هتل معین برای مدت مشخص اقامت داشته باشید. این اوراق در بازار ثانویه نیز مورد معامله قرار می گیرند، بنابراین نگرانی از لحاظ نقدشوندگی آن نباید به خودتان راه دهید.

اوراق مرابحه : ماهیت این صکوک بدین شکل است که یک فروشنده کالا همه هزینه‌ های که برای خرید، حمل‌ و نقل و نگهداری یک کالا یا دارایی کرده است محاسبه کرده و در ادامه قیمت را با درصدی از سود به اطلاع مشتری می‌ رساند. با خریداری این اوراق به صورت مشاع مالک دارایی یا دِین خواهید شد که در قرارداد ذکر شده است.

این اوراق بازدهی ثابتی به دارندگان خود می‌ دهند و امکان خرید و فروش در بازار ثانویه را نیز خواهند داشت. اوراق مرابحه تامین مالی، اوراق مرابحه تامین نقدینگی، اوراق تشکیل سرمایه شرکت‌ های تجاری و اوراق مرابحه نقدی نمونه‌ ای از انواع اوراق مرابحه به حساب می آیند که می توانید با توجه به نیاز و قصدی که از خرید صکوک دارید، بهترین نوع آن را برای خود انتخاب کرده و آن را خریداری کنید.

اوراق مزارعه : اسم این اوراق از سه حرف اصلی زرع گرفته شده است که به معنی کاشتن و زراعت است. در طول این قرارداد یک زمین برای مدتی مشخص به شخص دیگری سپرده خواهد شد تا در آن زراعت کند و آن چیزی که به دست می آید را با هم تقسیم کنند. حال این طور فرض کنید شما قصد خریداری زمینی را دارید تا در آن زراعت شود، ولی پول کافی برای خرید زمین را ندارید، لذا این اوراق را انتشار می دهید و وجوه کافی برای خرید زمین در اختیارتان قرار خواهد گرفت. کسانی که این اوراق را از شما می خرند، به صورت مشاع مالک زمین هستند و در سود سهیم خواهند بود.

اوراق رهنی : اوراق رهنی، صکوکی به حساب می آیند که به وسیله ناشر مطالبات رهنی انتشار پیدا می کنند. مطالبات رهنی می‌ تواند شامل مطالبات مدت‌ دار اشخاص حقوقی باشد. مانند مطالبات ناشی از قرارداد اجاره به شرط تملیک و مواردی از این دست.

اوراق استصناع : استصناع به معنی سفارش ساخت چیزی را دادن است و از سه حرف صنع گرفته شده است. در عقد استصناع شخص با تولید کننده‌ ای قرارداد تنظیم می کند اوراق اجارة تأمین نقدینگی که یک چیز مشخصی را در زمان مشخصی برایش بسازد و در قبال این کار مبلغی پول می پردازد. اوراق استصناع به منظور تامین پول لازم جهت ارسال سفارش ساخت یک چیز مشخص انتشار می یابند. به صورت معمول در زمان عقد قرارداد کل مبلغ پرداخت نخواهد شد.

اوراق سلف : قرارداد سلف، قراردادی است که برای تامین مالی فروشنده و یا جبران کسری بودجه مورد استفاده قرار می گیرد. در حقیقت با استفاده از قرارداد سلف شما وجه لازم برای تکمیل کالای خود را از مشتری می‌ گیرید و در آینده کالای تکمیل شده را در تاریخ قرارداد به او تحویل می‌ دهید. طی این قرارداد کالاها با قیمتی پایین‌ تر از قیمت نقدی، به خریداران فروخته می‌ شوند. چنانچه قیمت کالا در تاریخ سررسید بالاتر از قیمت توافقی در قرارداد سلف باشد آنگاه اختلاف این دو مبلغ، به‌ عنوان سود شناسایی خواهد شد.

اوراق مشارکت : اوراق مشارکت، صکوکی است که بیانگر مشارکت صاحب آن در یک طرح یا پروژه می باشد و بیانگر مالکیت دارنده آن‌ ها در بخشی از یک دارایی که متعلق به دولت، شرکت‌ های تعاونی یا خصوصی می باشد.

صکوک خرید دِین : اوراق خرید دین، اوراقی محسوب می شوند که از آن‌ ها به منظور خرید مطالبات مدت‌ دار اشخاص حقوقی به جز سلف استفاده می گردد. به عنوان مثال یک بنگاه اقتصادی به منظور رفع مشکل نقدینگی خود می‌ تواند این اوراق را انتشار می یابد و مطالبات مدت‌ دار خود را پایین‌ تر از ارزش اسمی به دیگران به فروش برساند. دیگر اشخاص از اختلاف قیمت خرید و مبلغ دریافتی در سررسید سود به دست می آورند.

اوراق جعاله : جعاله قراردادی است که یکی از طرفین تعهد می کند که در برابر کاری که برای او انجام می‌ شود، مبلغ تعیین شده ای را به کسی که کار را برای او انجام می‌ دهد بپردازد. در حقیقت جاعل این اوراق را برای تامین مبلغ لازم به منظور پرداخت در قبال خدمت انجام شده، منتشر می‌ نماید. در این حالت همه کسانی که اوراق را خریداری می کنند، به صورت مشاع، مالک بخشی از دارایی خواهند بود.

چگونگی خرید و فروش صکوک در ایران

چنانچه کد بورسی فعال داشته باشید، می‌ توانید از طریق پنل کارگزاری‌ خود اوراق صکوک مورد معامله قرار دهید و از سودهای دوره‌ ای این اوارق استفاده نمایید. نمادهای معاملاتی صکوک در بورس ایران با حرف ص شروع می شوند. امروزه از بین نمادهای صکوکی که در بازار سرمایه قابلیت خرید و فروش دارد، می‌ توانیم به نمادهای صایپا، صخود، صشستا و صفارس اشاره داشته باشیم.

خرید اوراق صکوک چه ریسک هایی به همراه دارد؟

با وجود پایین بودن ریسک معامله این اوراق، ولی نمی توان این اوراق را به صورت کامل بدون ریسک دانست. در این بخش ریسک هایی که با خرید و سرمایه گذاری روی این اوراق متحمل می شوید را آورده ایم؛

• ریسک نرخ سود : در صورتی که نرخ سود سپرده بانکی افزایش پیدا کند و دارایی پشتوانه اوراق شاهد افزایش ارزش نباشد، تمایل مردم برای خرید این اوراق کم می شود و در ادامه موجب کاهش ارزش سرمایه تان خواهد شد.
• ریسک کاهش ارزش دارایی : هرچند در شرایط وجود تورم در کشور، این ریسک کمینه می شود ولی همچنان نمی‌ توان آن را در نظر نگرفت. به عنوان مثال چنانچه اوراق صکوک با پشتوانه یک دارایی بر اساس نرخ دلار ۲۵ هزار تومانی خرید یا فروش شود، با افت نرخ دلار به ۲۰ هزار تومان، موجب کاهش ارزش دارایی و نهایتا کاهش ارزش اوراق صکوک خواهد شد.
• ریسک از بین رفتن دارایی : از آنجایی که اوراق صکوک با پشتوانه یک دارایی انتشار پیدا می کنند، در صورت بروز حادثه‌ و صدمه دیدن آن دارایی، ارزش دارایی کاهش پیدا می کند.

مقایسه اوراق صکوک و اوراق قرضه

بنابراین صکوک نوعی ابزار برای تامین مالی می باشد که شرکت‌ ها می‌ توانند با فروش آن به وجوه نقد دسترسی پیدا کنند، ولی تفاوت صکوک و اوراق قرضه چیست؟ حائز اهمیت ترین نکته در مورد صکوک این است که این اوراق مبتنی بر دارایی‌ های فیزیکی و ملموس هستند و دارنده صکوک در حقیقت مالک مشاع یک دارایی مشخص و منافع حاصل از آن است و این در حالی است که اوراق قرضه صرفا گواهی تعهد بدهی است و نشان می‌ دهد صادرکننده به دارنده اوراق قرضه بدهکار است. به جز این، صکوک و اوراق قرضه فرق های دیگری نیز دارند. برای مثال اعتبار صکوک به ارزش دارایی یا دارایی‌ های پشتوانه آن وابسته است، ولی اعتبار اوراق قرضه وابسته به صادرکننده آن است.

همچنین در صکوک امکان افزایش ارزش اصل دارایی و در نهایت افزایش ارزش ورقه صکوک وجود دارد، اما امکان چنین افزایش ارزشی برای اوراق قرضه وجود ندارد. صکوک و اوراق قرضه البته شباهت‌ های بسیاری با هم دارند. شاید حائز اهمیت ترین شباهت در امکان تامین وجوه نقد برای صادرکننده باشد. شباهت دیگر در اینجاست که مثل اوراق قرضه، امکان معامله صکوک در بازار ثانویه وجود دارد، ولی تفاوت آن در این است که معامله اوراق قرضه در بازار ثانویه در اصل خرید و فروش کردن بدهی است و این در حالی است که خرید و فروش اوراق صکوک به معنای معامله مالکیت دارایی یا دارایی‌ های پشتوانه اوراق صکوک می باشد.

نتیجه گیری و کلام آخر

تامین مالی به معنای فراهم آوردن سرمایه برای یک پروژه یا هر نوع موسسه دولتی یا خصوصی است. یکی از انواع رایج تامین مالی، اوراق قرضه است که در کشورهای اسلامی ممنوع است. صکوک به‌ عنوان ابزار جدید برای تامین مالی جایگزین مناسبی برای اوراق قرضه در نظر گرفته شد.

صکوک نوعی دارایی مطمئن به حساب می آید که در زمره اوراق بهادار تضمینی و قابل معامله گروه بندی می‌ شود. در این مقاله ابتدا به این موضوع پرداختیم که اوراق صکوک چیست و در ادامه با شباهت‌ ها و تفاوت‌ های صکوک و اوراق قرضه آشنا شدیم و انواع آن را شناختیم. همچنین با ریسک هایی که با خرید و فروش این اوراق متحمل می شوید نیز آشنا شدیم.

همان طور که در ابتدای مطلب قول دادیم، در این مطلب به این پرداختیم که اوراق صکوک چیست و چطور میتوانیم آنرا مورد معامله قرار دهیم.

اگر دوست دارید بدانید اوراق اختیار فروش تبعی چیست بهترین راهنمای شما این مطلب ساده و مختصر است.

به نظر شما خرید اوراق صکوک در شرایط حاضر سود مناسبی به همراه دارد یا خیر؟