علت ریزش پی‌درپی بازار بورس/ ناهماهنگی عجیب بانک مرکزی با ارکان بازار سرمایه
کارشناس ارشد بازار سرمایه در تشریح علت کاهش پیوسته ارزش بازار سهام گفت: ناهماهنگی عجیب بانک مرکزی با ارکان بازار سرمایه و اقتصاد و همچنین وجود ابهام در شرایط اقتصادی و سیاسی چون برجام از جمله عوامل موثر در کاهش پیوسته ارزش بازار سهام است.
هومن عمیدی، کارشناس ارشد بازار سرمایه، در گفت‌وگو با خبرنگار ایراسین درباره علت کاهش پی‌درپی ارزش بازار سرمایه اظهار کرد: ریشه کاهش ارزش سهام در مسیر اشتباهی است که سیستم اقتصادی ما در پیش گرفته است. در فضای کسب‌وکار تغییر نرخ بهره و سود بین بانکی جهت سرمایه‌گذاری را به کل تغییر می‌دهد. در چنین فضایی اکثر سهامداران ریسک گریز، سهامداران ریسک گریز و صندوق‌ها ترجیح می‌دهند نقد باقی بمانند یا به خرید اوراق مشارکت و سایر ابزارهای سرمایه‌گذاری درآمد ثابت رو آورند.
وی افزود: از سوی دیگر هر سهم ارزنده‌ای در شرایط فعلی می‌تواند به قیمت کمتری از قیمت فعلی معامله شود بنابراین خریداران دلیلی برای خرید نمی‌بینند. طبیعی است وقتی خریدار در بازار نباشد، به صورت خودکار تعداد فروشندگان افزایش می‌یابد و بازار با روند منفی بیشتری روبه‌رو می‌شود.
ناهماهنگی عجیب بانک مرکزی با ارکان بازار سرمایه
این کارشناس ارشد بازار سرمایه خاطرنشان کرد: مشخص نیست چرا ناهماهنگی عجیبی بین بانک مرکزی در تعیین نرخ بهره بین بانکی به عنوان مهم‌ترین پارامتر اثرگذار در این بخش با ارکان بازار سرمایه و اقتصاد وجود دارد.
عمیدی خاطرنشان کرد: با اینکه شرکت‌ها با مشکلات مختلفی مواجه هستند و سیاست‌های دولت نیز نظم خاصی ندارد، بانک مرکزی با عدم دخالت به موقع در بازار به این جو منفی دامن می‌زند. به دلیل شرایط موجود، جریان آزاد اطلاعات و رقابت سالم وجود ندارد. کارشناسان نسبت به اینکه بازار سرمایه ارزنده است اتفاق نظر دارند اما باید در بازار اعتماد وجود داشته باشد. وقتی سیاست‌های منضبط بازار سرمایه تغییر می‌کند بدیهی است شرایطی مثل وضعیت فعلی به وجود می‌آید.
وی ادامه داد: بازار سرمایه چیزی جز اعتماد سهامداران به سیستم اقتصادی کشور نیست. وقتی قیمت‌ها پیوسته کاهش یابد افراد می‌توانند سهام مورد نظر خود را به قیمت‌های پایین‌تری بخرند به همین دلیل انگیزه‌ای برای خرید سهام وجود ندارد در عوض انگیزه برای فروش سهام بالاتر است.
این کارشناس ارشد بازار سرمایه گفت: فارغ این مسئله موارد سیاسی مثل برجام نیز بر این روند بازار تأثیرگذار است. روند مذاکرات به کندی پیش می‌رود و رخدادهای موجود چشم‌انداز توافق را تا حدی تعدیل کرده است. این ابهام در شرایط آینده بر روند نزولی تأثیرگذار است.
عمیدی افزود: یکی دیگر مسائلی که اعصاب سهامداران را خرد کرده و مسئولان یک‌بار برای همیشه این مشکل را حل نمی‌کنند، مسئله شاخص کل بورس است. شاخص کل در شرایط فعلی، وضعیت واقعی بازار سرمایه را نشان نمی‌دهد و دماسنج بازار سرمایه نیست.
وی ادامه داد: بازارگردان‌ها به خوبی در بازار فعالیت نمی‌کنند، منابع آنها به اتمام رسیده است و شرکتهای بازار سرمایه نیز حاضر به شارژ بازار نیستند. از سوی دیگر قوانین موجود نیز برای بازگرداندن بازارسازها به بازار نمی‌بینیم.
در وضعیت فعلی بورس منافع میلیون‌ها سهامدار ضایع می‌شود
این کارشناس ارشد بازار سرمایه گفت: هیچ‌گاه سابقه نداشته است که بازار بورس در فصل مجامع به این اندازه ضعیف باشد. باید سازمان بورس از انفعال خارج شود و بانک مرکزی نیز همکاری لازم را با سازمان بورس داشته باشد. در حال حاضر منافع میلیون‌ها سهامدار که به طور مستقیم یا غیرمستقیم از بازار سرمایه تاثیر می‌پذیرند، ضایع می‌شود.
عمیدی خاطرنشان کرد: برخی مدعی هستند که بازار به گروگان گرفته شده است که می‌تواند تحلیل درستی باشد. از سوی دیگر برخی تحلیلها حکایت از این دارد که علت ریزش بازار، وجود ترس در سهامداران است که این تحلیل نیز درست است. فارغ از این تحلیلها بازار سرمایه ما در صورتی که مشکلات موجود حل‌وفصل شود، ارزنده است.
وی افزود: سیاست تقسیم سود شرکت‌ها باید تغییر کند. شرکت‌ها باید سود بیشتری تقسیم کنند تا سرمایه‌گذاری در آنها برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر شود.
مقالات با برچسب بورس اوراق بهادار
بورس چیست؟ بورس بازاری است که در آن دارایی‌ها خرید و فروش می‌شوند. کارکرد اصلی بورس اطمینان از تجارت عادلانه و منظم و انتشار کارآمد قیمت برای هرگونه تجارت اوراق بهادار در آن بورس است. صرافی ها به شرکت ها ، دولت ها و گروه های دیگر بستری را می …
معرفی بازار بورس و انواع آن در ایران
چند وقتی است که بازار بورس در ایران دوباره در حال رونق گیری است و افراد زیادی به فکر سرمایه گذاری در این بازار افتاده اند. ممکن است برخی از دوستان و اطرافیانتان به شما سرمایه گذاری در این بازار را پیشنهاد دهند و برخی دیگر آن را بسیار پیچیده و پر ریسک …
معرفی صرافی ارکان
شرکت تضامنی صرافی عباسی و شرکاء (صرافی ارکان) به شماره ثبت 389167 فعالیت خود را به صورت رسمی از سال 1389 و با مجوز رسمی از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران آغازنموده و آماده ارائه طیف گسترده ای از خدمات ارزی به مشتریان اعم از فروش حواله به سرتاسر دنیا و ارائه بهترین قیمت ارز و سکه می باشد.
زعفرانيه خيابان مقدس اردبيلی رو به روی مركز خريد پالاديوم جنب بانك سپه پلاک ۸۱
معرفی بازار بورس و انواع آن در ایران
چند وقتی است که بازار بورس در ایران دوباره در حال رونق گیری است و افراد زیادی به فکر سرمایه گذاری در این بازار افتاده اند.
ممکن است برخی از دوستان و اطرافیانتان به شما سرمایه گذاری در این بازار را پیشنهاد دهند و برخی دیگر آن را بسیار پیچیده و پر ریسک تلقی کنند.
برای شروع سرمایه گذاری در بازار های مختلف لازم است که در ابتدا آن بازار را به خوبی بشناسیم و با تمام پیچ و خم هایش آشنا شویم و بعد پول خود را در آن بازار سرمایه گذاری کنیم.
اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که به فکر شروع سرمایه گذاری در بازار بورس هستید اما اطلاعات کافی را از این بازار ندارید پیشنهاد می کنیم که در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
ما در این مقاله قصد داریم ابتدا بازار بورس را تعریف کنیم و سپس به معرفی انواع بازار بورس در ایران می پردازیم.
بازار بورس چیست؟
بورس در اصل واژه ای فرانسوی به نام کیف پول است.
برای تعریف واژه بازار بورس ابتدا بهتر است کمی با معنای بازار آشنا شویم.
بازار در واقع مکانی است که در آن خرید و فروش و معامله انجام می شود.
زمانی که شرایطی فراهم شود ارکان بورس در ایران تا بتوان بین خریدار و فروشنده رابطه برقرار کرد می توان گفت بازار شکل گرفته است.
این شرایط برای انجام خرید و فروش یا معامله بین افراد می تواند به صورت فیزیکی یا بر بستر اینترنت باشد.
بورس نیز یک بازار است که در آن معامله های مختلفی صورت می گیرد.
انواع بازار بورس کدام اند؟
بازار بورس به چند دسته اصلی تقسیم می شود که در هر کدام معاملات مختلفی صورت می گیرد اما بورس در ایران به 4 گروه اصلی تقسیم می شود:
1 – بورس اوراق بهادار تهران
یکی از مهم ترین بخش های بورس که اغلب افراد در این قسمت فعالیت می کنند بورس اوراق بهادار است.
در این بازار سهام انواع شرکت ها و یا سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت خرید و فروش می شود.
می توان گفت پرسابقه ترین بازار بورس در ایران بورس اوراق بهادار تهران است که از سال 1345 در حال فعالیت است.
خرید و فروش سهام شرکت ها در بورس اوراق بهادار طبق قوانین و ضوابط خاصی انجام می شود و تعیین قیمت سهم ها در بازار بورس بر اساس میزان عرضه و تقاضا صورت می گیرد.
شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس طبق شاخص های خاصی مثل سود دهی ، سرمایه ثبت شده ، شفافیت و . رتبه بندی می شوند و به دو دسته بازار اول و دوم تقسیم می شوند.
خود بازار اول نیز از دو بخش تابلو اصلی و تابلو فرعی تشکیل شده است.
2 – فرابورس
شرکت هایی که توانایی راه یابی به بازار بورس اوراق بهادار را ندارند می توانند در بازار دیگری به نام فرابورس سهام خود را معامله کنند.
در کشور های طراز اول جهان شرکت هایی که شفافیت مالی لازم را ندارند و یا سود دهی کمتری ارکان بورس در ایران نسبت به بورس اوراق بهادار دارند در بازار فرابورس شروع به فعالیت می کنند.
اما بازار فرابورس ایران با ایجاد بستری مناسب برای شرکت هایی که توانایی فعالیت در بازار بورس اوراق بهادار را ندارند از سال 1388 شروع به فعالیت کرد.
فرابورس ایران طبق یک دسته بندی به بازار های اول ، دوم ، سوم و بازار پایه ( زرد ، نارنجی ، قرمز ) تقسیم می شود.
شرکت ها بر اساس ریسک سرمایه گذاری ، سود دهی ، میزان شفافیت و . در یکی از این دسته ها قرار می گیرند.
3 – بورس کالا
سومین نوع از بازار بورس ایران ، بورس کالا است که در آن تعداد زیادی از عرضه کنندگان ، کالای خود را عرضه می کنند و پس از قیمت گذاری آن توسط کارشناسان مورد نظر به خریداران عرضه می شود.
در این بورس غالبا کالا های خام و فرآوری نشده ای مانند گندم ، برنج ، زعفران ، فلزات و . داد و ستد می شود.
بورس کالا شامل قرار داد های مختلفی است و برای اشخاصی که می خواهند از ریسک نوسان کاذب قیمت ها در امان باشند و یا از نوسان قیمت ها استفاده کنند توصیه می شود.
4 – بورس انرژی
بورس انرژی آخرین دسته از انواع بازار بورس در ایران به شمار می رود و با سنی در حدود 7 سال جوان ترین بازار بورس در ایران محسوب می شود.هدف از تشکیل این نوع بورس ، عرضه محصولاتی نظیر نفت و مشتقات نفتی ، برق ، گاز ، زغال سنگ و هرنوع کالایی است که پایه انرژی داشته باشد.
بورس انرژی از دو بازار فعال فیزیکی و مشتقه تشکیل شده است.
تفاوت اصلی این دو بازار در این است که در بازار فیزیکی کالا ها مورد معامله ارکان بورس در ایران قرار می گیرند اما در بازار مشتقه اوراق مبتنی بر این کالا ها معامله می شوند.
سخن اخر
انواع بورس در ایران که شامل 4 دسته اصلی می شود نهایت سعی خود را انجام می دهد تا بتواند انواع سرمایه گذاران خرد و کلان را در بازار سرمایه پوشش دهد و سرمایه گذارانی از هرقشر را پذیرا باشد.
اما مهم ترین نکته ای که در مورد سرمایه گذاری در این بازار باید در نظر داشت ، در اختیار داشتن اطلاعات کافی از آن و مشاوره با افراد حرفه ای و با تجربه است زیرا یک سرمایه گذاری اشتباه ممکن است تمام دارایی شما را از بین ببرد.
ارکان بورس در ایران
سرمایه گذاری در بازار بورس ایران – قسمت سوم
در این اپیزود به چندین ابزار سرمایه گذاری در بازار بورس می پردازد و سپس مراحل انتخاب یک سهم را از دید اقتصاد کلان نشان می دهد. در گروه صنعت در این اپیزود به عنوان گروههای با چشم انداز مثبت ، دو گروه معرفی شده است که شرکتهای این دو گروه می توانند رشد چشمگیری در بلند مدت داشته باشند.
اپیزود هشتم
۲۲ دقیقه
آشنایی با ارکان بازار سرمایه
مطالب تکمیلی اپیزود هشتم سرمایه گذاری برای همه توسط علی فراهانی و حسین فراهانی تهیه شده است.
ارکان بازار سرمایه
منظور از ارکان بازار سرمایه، نهادهای اصلی هستند که هر یک طبق شرح وظایف خود، امور مختلف مرتبط با بازار سرمایه را رسیدگی می‌کنند. در بازار سرمایه ایران، این نهاد ها عبارتند از شورای عالی بورس و اوراق بهادار، سازمان بورس و اوراق بهادار، شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس کالای ایران و بورس انرژی ایران، شرکت مدیریت فناوری بورس تهران، و همچنین شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار. همچنین برخی از نهادهای مالی دیگر نیز جزء ارکان بازار سرمایه محسوب می‌شوند که در ادامه شرح داده خواهد شد. شکل زیر در یک نمای کلی ساختار بازار سرمایه را نمایش می‌دهد.
ساختار بازار سرمایه
شورای عالی بورس و اوراق بهادار
این شورا، بالاترین جایگاه نظارتی بر بازار سرمایه را داراست و وظیفه‌ی راهبری، تعیین خط مشی‌ها و سیاست‌های کلان بازار در چارچوب سیاست‌های کلی کشور بر عهده‌ی این شوراست. همچنین اتخاذ تدابیر لازم برای ساماندهی و توسعه بازار اوراق بهادار از وظایف شورای عالی بورس است. لازم به ذکر است که این شورا، یک نهاد مقررات‌گذار است که به‌واسطه‌ی صدور دستورالعمل‌ها می‌تواند نقش تنظیم‌گری داشته باشد.
اعضای شورای عالی بورس و اوراق بهادار عبارتند از:
- وزیر امور اقتصادی و دارایی به‌عنوان ریاست شورا
- وزیر بازرگانی
- رئیس‌کل بانک مرکزی
- رؤسای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران
- رئیس اتاق تعاون
- رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به‌عنوان دبیر شورا و سخنگوی سازمان
- دادستان کل کشور یا معاون وی
- یک نفر نماینده از طرف کانون‌ها
- سه نفر خبره مالی منحصراً از بخش خصوصی با مشورت تشکل‌های حرفهای بازار اوراق بهادار
- یک نفر خبره منحصراً از بخش خصوصی به پیشنهاد وزیر ذی‌ربط
سازمان بورس و اوراق بهادار
سازمان بورس و اوراق بهادار، یک نهاد نظارتی است که زیر نظر شورای عالی بورس فعالیت می‌کند و نظارت بر فعالیت‌های بورس‌ها را عهده‌دار است. پس از بازنگری در قانون بازار اوراق بهادار در سال ۱۳۸۴، به‌نوعی وظیفه‌ی اجرا و نظارت تفکیک شدند و وظیفه‌ی سازمان بورس اوراق بهادار از نوع نظارتی است. نظارت بر انواع مختلف اوراق بهادار و بورس‌های فعال در کشور، صدور مجوز نهادهای مالی و نظارت بر عملکرد همه‌ی فعالان بازار از منظر معاملاتی، شفافیت و کارایی از جمله وظایف این سازمان می‌باشد. این سازمان یک مؤسسه عمومی غیردولتی دارای شخصیت حقوقی و مالی مستقل است که از محل کارمزدهای دریافتی و سهمی از حق‌پذیرش شرکت‌ها در بورس‌ها و دیگر درآمدها اداره می‌شود.
ساختار بورس ایران
همان طور که نمودار فوق مشخص است، ۴ بورس فعال کشور که زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند عبارتند از بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ارکان بورس در ایران ارکان بورس در ایران ایران، بورس کالای ایران و بورس انرژی ایران.
بورس اوراق بهادار تهران
طبق قانون بازار اوراق بهادار مصوب سال ۱۳۸۴، بورس اوراق بهادار تهران از سازمان عمومی غیر انتفاعی تبدیل به یک شرکت سهامی عام انتفاعی شد. این شرکت عملیات اجرایی را بر عهده دارد. بورس اوراق بهادار تهران به نام پایتخت است اما معاملات و فعالیت‌های مربوط به آن در سراسر کشور امکان‌پذیر است. شرکت‌ها اگر استاندارها و معیارهایی که در قوانین بورس اوراق بهادار تهران معین است را داشته باشند، می‌توانند در بورس تهران پذیرفته شوند و سهام خود را عرضه کنند. در حال حاضر بیش از ۳۳۰ شرکت در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده‌اند. این معیارها و استاندارد ها باید سال به سال تحت نظر قرار بگیرند که این مساله تحت عنوان تداوم پذیرش بررسی می‌شود و ممکن است برخی شرکت‌ها در صورت نقض این استانداردها از بورس تهران اخراج شوند. بورس اوراق بهادار تهران در ۲۲ تالار منطقه ای در استان‌های گوناگون کشور نیز فعالیت می‌کند که بعد از تسهیل معاملات برخط در کشور، بیشتر فعالیت این تالارها در حوزه‌ی فرهنگسازی و بازرسی است. پذیرش و معاملات اوراق بهادار در بورس تهران در قالب سه بازار نقد سهام (بازار اول و بازار دوم) و صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF)، بازار اوراق بدهی (اوراق مشارکت، گواهی سپرده و انواع صکوک) و بازار مشتقه (قرارداد آتی، اوراق تبعی و اختیار معامله) انجام می‌شود. زمان انجام معاملات در بورس تهران، از شنبه تا چهارشنبه‌ی هر هفته به جز روزهای تعطیل رسمی، از ساعت ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر است. لازم به ذکر است که از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۹ زمان پیش‌گشایش بازار است یعنی سفارشات ثبت می‌شوند اما معامله ای صورت نمی‌گیرد. خرید و فروش اوراق بهادار مستلزم حضور سهامداران در تالارها نیست و سهامداران می‌توانند با دریافت مجوز معاملات برخط از شرکتهای کارگزاری، از طریق اینترنت خرید و فروش اوراق بهادار را انجام دهند.
فرابورس ایران
فرابورس ایران در سال ۱۳۸۸ تاسیس شد و بازاری است برای شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران را ندارند. شرایط پذیرش در فرابورس، ساده‌تر از شرایط پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران است. همچنین شرکت‌هایی با سرمایه‌های کمتر می‌توانند در فرابورس پذیرش و معامله شوند. فرابورس ایران متشکل از ۹ بازار با کارکرد و مقررات جداگانه است که ۶ بازار آن در نمودار زیر آمده است:
ساختار فرابورس ایران
در بازار پایه، امکان معاملات سهام در سه تابلو مجزا به نام‌های زرد، نارجی و قرمز وجود دارد. طبقه بندی شرکت ها در این تابلوها بر اساس میزان شفافیت اطلاعاتی و نقدشوندگی است. بازار سوم و بازارهای پایه نارجی و قرمز، مربوط به اوراق بهادار شرکتهای درج شده اما پذیرفته نشده در بازارهای اصلی بورس‌ها هستند. شکل زیر نمای کاملتری از ساختار مربوط به بازارهای فرابورس ایران را نمایش می‌دهد. البته نام بازار پایه‌های الف، ب و ج تغییر کرده است و همان‌طور که در نمودار قبلی نمایش داده شده، اکنون به اسامی زرد، نارنجی و قرمز شناخته می‌شوند.
ساختار بازار فرابورس ایران
بورس کالای ایران
بورس کالا، بازار منسجمی است که تعداد زیادی از عرضه‌کنندگان، کالای خود را عرضه می‌کنند و کالای مربوطه پس از بررسی‌های کارشناسی و قیمت‌گذاری توسط کارشناسان بورس کالا، به خریداران عرضه می‌شود. در بورس کالا معمولاً کالاهای خام و فرآوری نشده مانند فلزات، پنبه، گندم، برنج، زعفران و… دادوستد می‌شوند. یکی از مزایای بورس کالا، حضور نهادهای نظارتی و تنظیم‌کننده بازار است که تمامی تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و تجار کالا با حضور این نهادها، از مزایای قوانین و مقررات حاکم بر بورس برخوردار می‌شوند. در ایران، بورس فلزات در شهریور ۱۳۸۲ (نخستین بورس کالایی در ایران) و بورس کالای کشاورزی در شهریور ۱۳۸۳ آغاز به فعالیت کردند. بر مبنای قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران و با تصویب شورای عالی بورس، شرکت بورس کالای ایران در آذر ۱۳۸۵ با درهم آمیختن بورس فلزات و بورس کالای کشاورزی تشکیل شد و پس از پذیره‌نویسی و برگزاری مجمع عمومی، از مهر ۱۳۸۶ کار خود را زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار آغاز کرد. گفتنی است ارکان شرکت بورس کالای ایران هم اکنون شامل «مجمع عمومی»، «هیئت مدیره»، «مدیرعامل»، «بازرس/حسابرس» می‌شود. همه داد و ستدها در بورس کالا در قالب قراردادهای استاندارد انجام می‌گیرد. به طور کلی، قراردادهای «نقدی»، «سلف»، «نسیه»، «آتی» ،«اختیار معامله» ، «صلح» و «معاوضه» برای داد و ستد هر کالا وجود دارد.ارکان بورس در ایران
بورس انرژی ایران
در خردادماه ۱۳۹۰ در شورای عالی بورس و اوراق بهادار، تصمیم بر راه‌اندازی بورس انرژی گرفته شد. بورس انرژی چهارمین بورس فعال کشور است و در زمینه‌ی عرضه برق، محصولات نفت و مشتقات نفتی، گاز طبیعی، زغال‌سنگ و سایر حامل‌های انرژی فعالیت دارد. پس از طی روندهای اجرایی مربوط، نخستین معاملات این بورس روی کالاهای برق، قطران و زغال‌سنگ در اسفندماه سال ۱۳۹۱ انجام شد. توضیحات زیر درباره‌ی بورس انرژی ایران برگرفته از سایت رسمی این نهاد می‌باشد:
در بورس انرژی ایران نیز مشابه سایر بورس‌ها، تعداد زیادی خریدار و فروشنده حضور داشته که با انجام داد و ستد در فضایی رقابتی، دستیابی به قیمت‌های تعادلی حامل‌های انرژی را میسّر میسازند.
بورس انرژی ایران دارای سه بازار فیزیکی، مشتقه و فرعی می‌باشد. در بازار فیزیکی، کالاهای پذیرفته شده در بورس و در بازار مشتقه، اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای پذیرفته شده در بورس مورد معامله قرار می‌گیرند. کالاهای تک محمولهای و خارج از گونه نیز در بازار فرعی قابلیت معامله دارند. بازار فیزیکی خود شامل سه تابلوی برق، نفت و گاز و تابلوی سایر حامل‌های انرژی و بازار مشتقه شامل سه تابلوی قرارداد سلف موازی استاندارد، قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله می‌باشد. همچنین هر یک از تابلوها دارای دو رینگ داخلی و بینالمللی هستند. در بازار فیزیکی معاملات در قالب قراردادهای نقدی، نسیه، سلف، کشف پریمیوم انجام می‌پذیرند و قراردادهای آتی، اختیار معامله و سلف موازی استاندارد و … نیز قابلیت معامله در بازار مشتقه را دارا میباشند. بر این اساس کلیه حامل‌های انرژی در صورت داشتن سابقه فعالیت قابل اتکاء عرضهکننده در بازار کالای مورد پذیرش، امکان کشف عادلانه قیمت با توجه به میزان عرضه کالا توسط متقاضی و عدم شمول محدودیتهای قیمت‌گذاری قانونی و انحصار در عرضه یا تقاضا، همچنین ارائه تعهدات مصرح در دستورالعمل پذیرش توسط متقاضی با تصویب هیات پذیرش یا کمیته عرضه بورس انرژی به عنوان کالای اصلی یا مشابه امکان معامله در بورس انرژی را دارند.
در بورس انرژی ایران معاملات در بازار فیزیکی بسته به تعداد عرضه‌کنندگان در یک نماد معاملاتی و شرایط عرضه به سه روش حراج حضوری، معاملات تمام الکترونیکی و عرضه‌ی یکجا انجام می‌پذیرد. معاملات در بازار مشتقه نیز به صورت تمام الکترونیکی انجام می‌پذیرد.
نهادهای مالی مرتبط
نهادهای مالی که وظایفی مانند تسهیل ورود افراد مختلف به بازار سرمایه، ارائه خدمات مالی به انواع بازیگران مختلف بازار سرمایه و …. را به عهده دارند نیز، از ارکان بازار سرمایه محسوب می‌شوند. شرکتهای تامین سرمایه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، شرکتهای مدیریت دارایی (سبدگردان)، شرکتهای کارگزاری، شرکتهای پردازش اطلاعات مالی، شرکتهای مشاور سرمایه‌گذاری از جمله نهادهای مالی مرتبط هستند که همگی تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار فعالیت می‌کنند.
از شرکتهای دیگری که ساختار بازار سرمایه حضور دارند و در حقیقت شرکتهای تابعه‌ی سازمان بورس و اوراق بهادار قلمداد می‌شوند می‌توان به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، شرکت مدیریت فناوری بورس تهران، شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس، کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار و شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه اشاره نمود که به عنوان آخرین بخش این مقاله، شرح مختصری از فعالیت برخی از این شرکت‌ها را ذکر می‌کنیم:
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه: این شرکت که در دی‌ماه ۱۳۸۴ تاسیس شد، وظیفه‌ی آماده‌سازی و مدیریت زیرساخت‌های پیش و پس از معاملات (مانند نقل و انتقال پول بین سرمایه‌گذاران هنگامی که معاملاتی صورت می‌گیرد و همچنین نقل و انتقال اوراق بهادار) را به عهده دارد که همه‌ی این وظایف به صورت الکترونیکی طبق مقررات انجام می‌گیرد. همچنین آخرین اطلاعات تمام سهامداران و دارندگان اوراق بهادار نیز نزد این شرکت ثبت و نگهداری و بررسی می‌شود. پرداخت‌های دوره‌ای انواعی از اوراق مثل اوراق مشارکت نیز با عاملیت این شرکت صورت می‌پذیرد و به نوعی می‌توان این شرکت را پل ارتباطی میان بازار سرمایه و شبکه بانکی کشور ارکان بورس در ایران نیز دانست.
شرکت مدیریت فناوری بورس تهران: این شرکت به عنوان یکی از شرکتهای تحت نظارت مستقیم سازمان بورس و اوراق بهادار برای ارائه‌ی خدمات معاملات رایانه‌ای (معاملات الکترونیکی) به بازار سرمایه فعالیت می‌کند. مواردی مانند مدیریت سیستم معاملات، محاسبه‌ی شاخص‌های مختلف بازارها و انتشار آخرین اطلاعات مربوط به معاملات به صورت لحظه‌ای از مسئولیت‌های این شرکت هستند.
٢ خودروی ایران خودرو وارد بورس کالا می‌شود
تهران- ایرنا- رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: در حوزه عرضه خودرو در بورس با موانعی مواجه بودیم که مشکلات برطرف شد و موفق به عرضه برخی از خودروها در این بازار شدیم و ایران خودرو هم وارد تالار بورس کالا می‌شود.
به گزارش ایرنا «مجید عشقی» صبح امروز (دوشنبه) در نشست کمیسیون بازار پول و سرمایه اعلام کرد: بخش زیادی از مباحث مربوط به حوزه بازار سرمایه جزو بحث هایی است که نیاز به کارشناسی دارد و باید چکش کاری هایی از طریق ٤ ارکان بورس صورت پذیرد و بعد از آن به سمت سازمان بورس ورود کند.
وی اظهار داشت: در دوره جدید مدیریت سازمان بورس، یکی از مسایل مطرح شده این بود که مباحث اجرایی به بورس ها تفویض شود و سازمان بورس دیگر در مقام اجرایی نباشد.
عشقی افزود: سازمان بورس اکنون به جای نظارت و مقررات گذاری در مقوله اجرا ظاهر شده است که این امر با آسیب هایی همراه شده است.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: همین موضوع که بحث های بورس کالا از طرف اعضای اتاق بازرگانی و فعالان بازار سرمایه با جزییات مطرح می شود نشان دهنده این است که بورس کالا اکنون جایگاه خوبی را پیدا کرده است.
وی خاطرنشان کرد: در مقایسه با مدت هفت سالی که در حال انجام فعالیت های مربوط به بورس کالا بودم اکنون شاهد رشد و توسعه محسوس این بازار هستم.
عشقی با تاکید بر اینکه اکنون بیش از ٩٠ درصد از محصولات پتروشیمی در بورس کالا در حال معامله است، اظهار داشت: در این بازار کمتر به بحث فلزات اساسی پرداخته شده است اما اکنون این محصول نیز روند توسعه را در پیش گرفته است.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: معاملات سیمان از سال گذشته در بورس کالا انجام شد و تاکنون بازخوردهای خوبی را به همراه داشته است.
وی ادامه داد: درخصوص کالاهاو مربوط به پتروشیمی مسایل متعددی را با انجمن ها و عرضه کنندگان داشتیم اما بورس کالا روند خوبی را داشته و این روند هم با جدیت ادامه خواهد داشت.
رییس سازمان بورس گفت: یکی از منافع اصلی این بازار، ایجاد شفافیت در بازار کالاها است که در کنار آن بازار سهام هم می تواند از این شفافیت بهره ببرد.
عشقی ادامه داد: در حوزه عرضه خودرو در بورس با موانعی مواجه بودیم که مشکلات برطرف شد و موفق به عرضه برخی از خودروها در این بازار شدیم و دو محصول ایران خودرو هم بزودی وارد تابلوی بورس کالا می شود.
رییس سازمان بورس تاکید کرد: یکی از بحث های اصلی که جای خالی آن در بازار به خوبی حس می شود، موضوع استفاده از قبض انبارها و سایر ابزارهایی است که می توان در این حوزه از آنها استفاده کرد.
کاهش عرضه در بازار معضلی بزرگ‌تر از قیمت گذاری
عشقی به قیمت گذاری دستوری اشاره کرد و گفت: نخستین زیان این اقدام ایجاد ممانعت از توسعه شرکت‌ها و کاهش انگیزه برای عرضه کالا در بازار است.
وی با بیان اینکه کالایی که شامل قیمت گذاری دستوری است، تولیدکننده آن کالا تا یک جایی قادر به عرضه است، افزود: با قیمت گذاری دستوری در یک صنعت، روند سرمایه گذاری قطع می‌شود و تولیدکنندگان برای مدت یک یا دو سال قادر به عرضه کالاهای خود با زیان خواهند بود.
عشقی اظهار داشت: کاهش عرضه در بازار معضلاتی بزرگ‌تر از قیمت را در بازار ایجاد می‌کند چراکه با ادامه قیمت‌های دستوری و کاهش تولید، دیگر کالایی وجود نخواهد داشت که بتوان در مورد قیمت گذاری آن صحبت کرد.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد: در همین حوزه اگر خودروساز را مجبور کنیم که خودروی تولید شده را با ضرر در بازار به فروش رساند تا مدت محدودی قادر به ادامه تولید خواهد بود و از یک جایی به بعد سیستم مدنظر از هم پاشیده خواهد شد.
وی با تاکید بر اصلاح این روند اظهار داشت: اگر به دنبال جریان سرمایه گذاری در صنایع مختلف هستیم باید قیمت‌ها منصفانه شود و سازوکار بورس کالا، بهترین مسیر برای کشف قیمت‌های منصفانه کالاها است.
عشقی با بیان اینکه قیمت‌هایی که در بورس کالا کشف می‌شود، نشان دهنده وضعیت آن صنعت است، گفت: سال گذشته ۷۶ میلیون تن کالا در بورس کالا معامله شد که امسال هم این روند رو به رشد ادامه دار است.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار تصریح کرد: در جلساتی هم که با سیاست‌گذاران در ستاد اقتصادی دولت برگزار کرده‌ایم، بحث‌هایی که ممکن است باعث ایجاد ممانعت جدی در فعالیت شرکت‌ها و سرمایه گذاری در بخش‌های تولیدی شود، مورد بررسی قرار می‌گیرند ارکان بورس در ایران و این مسایل هم جزو دغدغه مسوولان است.
عشقی به گزارش‌های منتشر شده درباره فولاد گفت: در این زمینه ما حرفهای جدی داریم، معاملاتی که طی سال‌های مورد اشاره انجام شده در بورس و به صورت رسمی و شفاف صورت گرفته است.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد: در سال ۹۷ و برای یک مقطع ۵۰ روزه در شرایط خاص سیاست‌گذاری کلان اقتصادی، مشکلاتی برای بازار پیش آمد و درگیری زیادی را با نحوه تصمیم‌گیری برای حد نوسان و قیمت پایه کالاها داشتیم اما باقی معاملات انجام شده در بورس جزو معاملاتی بود ارکان بورس در ایران که قیمت‌ها بر اساس رقابت شکل گرفت.
وی ادامه داد: در گزارش منتشر شده ایرادهای جدی وجود دارد و آن را به طور حتم منعکس خواهیم کرد.
سازمان بورس متولی مدیریت فناوری بازار سرمایه نیست
وی به پیگیری‌های انجام شده برای رفع مشکلات زیرساخت‌های IT اشاره کرد و گفت: سازمان بورس نباید متولی مدیریت فناوری بازار سرمایه باشد، این مساله یکی از اشکالاتی است که رفع آن سخت شده است، هر یک از ارکان بازار سرمایه باید سامانه معاملات خود را مدیریت کند.
اصلاح دستورالعمل بازارگردانی
عشقی در ادامه با تاکید بر اینکه بازارگردانی باید یک فعالیت سودآور باشد، گفت: بنده معتقدم به اصلاح دستورالعمل بازارگردانی هستم و نمی‌تواند بدین شکل در شرایط فعلی بازار ادامه پیدا کند.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: اختیارات بازارگردانی با شرکت بورس و فرابورس است و در صورتی که پیشنهادات اصلاحی هم از سوی این دو شرکت مطرح شود عملیاتی‌تر خواهد بود.
وی ادامه داد: یک کارگروهی باید تشکیل شود و پیشنهادات ارائه شده مورد بحث کارشناسی قرار بگیرند، بهتر است این مباحث چکش کاری شود و در نهایت پیشنهادات مدنظر به سازمان بورس ارائه داده شود.
عشقی با تاکید بر اینکه برخورد با همه بازارگردان‌ها یکسان نیست، ادامه داد: بازارگردان‌هایی را که به تعهدات خود عمل نمی‌کنند را دسته بندی کردیم و برخورد با بازارگردان‌هایی صورت می‌گیرد که مقررات تعیین شده را بیش از دیگر بازارگردان‌ها زیر پا گذاشته‌اند اما در این زمینه شرایط ناشران را هم در نظر می‌گیریم.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه تصورات صحیحی بین فعالان بازار سرمایه در خصوص نظارت بر بازار وجود ندارد، افزود: جلسات مشترک می‌تواند کمک‌کننده به نزدیک شدن دیدگاه‌ها باشد، در این میان ایده‌هایی مطرح می‌شود که می‌تواند به بهتر شدن انجام وظایف کمک کند.
دیدگاه شما