ورشکسته های بورس

آیا صندوق‌‌های سرمایه‌گذاری ورشکسته می‌شوند؟

ارائه مدل پیش بینی ورشکستگی شرکت های بورس اوراق بهادار مبتنی بر مدل ترکیبی شبکه عصبی گروهی دستکاری داده ها و الگوریتم ژنتیک مقاله

هدف تحقیق حاضر ارائه مدلی کارا و توانمند جهت پیش بینی ورشکستگی شرکت های تولیدی بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از یک مدل جدید ترکیبی الگوریتم ژنتیک - شبکه گروهی دستکاری داده ها (GA-GMDH)، میباشد. هم چنین ، با استفاده از تعدادی از پر کاربردترین روشهای انتخاب متغیر در ادبیات پیش بینی ورشکستگی، مطالعه جامعی در جهت شناسائی بهترین متغیرهای پیش بینی کننده ورشکستگی شرکت های بورس اوراق بهادار تهران صورت گرفته است . به منظور ساخت مدلهای پیش بینی در ابتدا با استفاده از چهار روش انتخاب متغیر ١-آزمون T نمونه های مستقل (T-test)، ٢- ماتریس همبستگی(CM) ، ٣- تحلیل تشخیصی گام به گام (SDA) و ٤- تحلیل مولفه های اصلی (PCA)، نسبت های مالی نهایی از بین ١٩ نسبت مالی متناسب با بازار سرمایه کشور، انتخاب شده است . با استفاده از نسبت های مالی انتخاب شده و مدل ترکیبیGA-GMDH،شبکه عصبی-فازی تطبیق پذیر(ANFIS) و رگرسیون لجستیک (LR)، ١٢ مدل جهت پیش بینی ورشکستگی استخراج شد و نتایج حاصل از آنها مورد مقایسه قرار گرفت . نتایج حاصل از تحقیق ، نشان دهنده قابلیت بالای مدل پیشنهادی GA-GMDH در مدلسازی پیش بینی ورشکستگی و برتری آن بر روشهای ANFIS و LR میباشد. همچنین ، نتایج تحقیق نشان میدهد که روش ماتریس همبستگی در مقایسه با سایر روشهای انتخاب متغیر، توانایی بیشتری در انتخاب متغیرهای موثر بر پیش بینی ورشکستگی شرکت ها دارد. بنابراین ، مدل CM-GA-GMDH به عنوان بهترین مدل پیش بینی کننده ورشکستگی شرکت های بورس اوراق بهادار تهران شناخته میشود.

خلاصه ماشینی:

"با استفاده از نسبت های مالی انتخاب شده و مدل ترکیبیGA-GMDH،شبکه عصبی-فازی تطبیق پذیر(ANFIS) و رگرسیون لجستیک (LR)، ١٢ مدل جهت پیش بینی ورشکستگی استخراج شد و نتایج حاصل از آنها مورد مقایسه قرار گرفت . در نتیجه تحلیل نتایج به دست آمده ساختار ANFIS با پارامترهایی که در جدول ٣ نشان داده شده است ، جهت انجام فرآیند پیش بینی با استفاده از نسبت های مالی انتخاب شده توسط روشهای انتخاب متغیر، در نظر گرفته شد. مدل پیش بینی به دست آمده از مدل CM-GMDH (جدول ٣) تنها شامل نسبت های مالی سود قبل ازبهره ومالیات به کل دارایی (X١ )، کل بدهی به کل دارایی (X١٧ )، داراییهای سریع به بدهیهای جاری (X٦ )، هزینه بهره به سود ناخالص (X٨ )، می باشد، و نشان دهنده این امر است که متغیر های دیگر انتخاب شده توسط روش ماتریس همبستگی تاثیر شایانی بر انجام فرآیند پیش بینی ندارند. این مدل مجموعه نسبت های مالی انتخاب شده توسط روش ماتریس همبستگی را دوباره تعدیل کرده و در نهایت نسبت های مالی "سود قبل ازبهره ومالیات به کل دارایی"، "کل بدهی به کل دارایی"، "داراییهای سریع به بدهیهای جاری"، "هزینه بهره به سود ناخالص " را به عنوان متغیرهای نهایی پیش بینی کنندگی ورشکستگی شرکت های بورس اوراق بهادار تهران معرفی کرده است . ٢١١-١٩٠ ,٢٠٠٢ ,١٣٦ ,European Journal of Operational Research ,پ neuro-fuzzy systems ,پ Bankruptcy prediction in banks by an ensemble classifier ́i ,Ravi, V."

کلیدواژه ها:

کلید واژه های ماشینی:

مدل ، ارائه ورشکسته های بورس مدل پیش‌بینی ورشکستگی شرکت ، پیش‌بینی ورشکستگی ، بورس اوراق بهادار تهران ، GMDH ، جهت پیش‌بینی ورشکستگی شرکت ، مدل ترکیبی شبکه عصبی گروهی ، ١٢ مدل جهت پیش‌بینی ورشکستگی ، ANFIS ، مدل جهت پیش‌بینی ورشکستگی استخراج

تب تند شرکت‌های کاغذی و ورشکسته در بورس/ غفلت مردم از سهام‌داری، خرید و فروش «هوا» را رونق داد

بازار سرمایه ایران که تا یک سال گذشته برای اکثر مردم کشور ناشناخته بود به یکباره مورد استقبال عموم قرار گرفت و بستری برای هجوم نقدینگی شد، اما سرمایه گذاری در این بازار دارای نوسان و ریسک نیازمند اطلاعات و شناخت کافی است اما بررسی‌ها حکایت از این دارد که برخی شرکت‌های کاغذی و ورشکسته مورد استقبال سرمایه گذاران قرار گرفته که یک نمونه را بررسی کردیم.

به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ بورس اوراق بهادار از روز 20 مرداد ماه امسال وارد فاز نزولی شدید شد و در مدت یازده روز کاری منفی، قیمت اکثر سهام شرکت‌ها بین 30 الی 50 درصد افت داشت و سرمایه گذاران را وارد زیان کرد که این ریزش دلایل متعدی داشت اما موضوع این گزارش نیست.

براساس گفته رئیس سازمان بورس روزانه 100 هزار کد بورسی صادر می‌شود و امروز با توجه به آزاد سازی سهام عدالت دارای 50 میلیون سهامدار هستیم آن هم در بازاری که ریسک و نوسان دارد و افراد برای ورود به آن حداقل نیازمند آموزش بخصوص مفاهیم اولیه هستند. مردم برای ورود به بورس و سرمایه گذاری می‌توانند حداقل با 500 هزار تومان اقدام کنند.

بازار سرمایه، بازاری تخصصی، دارای نوسان و ریسک برای سرمایه گذاری است و قیمت‌ها در آن تحت تاثیر عرضه و تقاضا تعیین می‌شود؛ این بازار تا یک سال گذشته در ایران ناشناخته بود اما پس از اینکه دولت از آن حمایت کرد و سودآوری‌اش نسبت به بازارهای موازی افزایش یافت، مورد استقبال عموم قرار گرفت و نقدینگی سرگردان جامعه را جذب کرد.

اطلاعات نقش ویژه‌ای در بازار سهام برای تصمیم گیری دارد و اخبار بر آن تاثیر گذار است و افراد خبره و تحلیلگران برای سرمایه گذاری و خرید و فروش سهام اطلاعات و وضعیت مالی شرکت‌ها مورد بررسی قرار می‌دهند و این اطلاعات بر رفتار سهامداران تاثیر دارد و باعث افزایش و یا کاهش تقاضا برای سهام شرکتی می‌شود اما عموم افراد جامعه (بخصوص تازه واردها به بورس) آشنایی کافی با بازار سهام ندارند.

متاسفانه به دلیل اقتصاد تورمی ایران، مردم تازه وارد به بورس که شناخت کافی از آن هم ندارند، به دنبال حداکثر سازی سود خود هستند و اقدام به نوسان گیری می‌کنند اما تصمیم گیری در این بازار به دلیل هیجان و. ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد و ممکن است فرد حتی سرمایه خود را از دست بدهد؛ توصیه می‌شود افراد با نگاه میان مدت و بلند مدت و با هدف سرمایه گذاری و با خرید سهام ارزنده اقدام به خرید و فروش کنند نه فضای روزانی و سفارش شده توسط کانال‌ها و افراد بی نام و نشان؛ زیرا رفتار هیجانی و ناآگاهانه، می‌تواند به همه سرمایه‌گذاران بخصوص خود فرد آسیب و زیان وارد کند.

اطلاعات نادرست و شایعات در این بازار به دلیل نبود نظارت بر فضای مجازی زیاد است و مردم را به سمت سهام شرکت‌هایی می‌برد که ریسک سرمایه‌گذاری آن‌ها را افزایش داده و در اکثر مواقع تصمیمات بر اثر هیجان و اطلاعات نادرست گرفته می‌شود و مردم سهام شرکتی را خریداری می‌کنند که شاید شناختی از نحوه فعالیت و سود سازی آن ندارند و این موضوع باعث ‌شده ارزش ذاتی برخی سهم‌ها با ارزشی که در بازار دارد اختلاف زیادی داشته و ارزش ورشکسته های بورس واقعی سهم بسیار پایین‌تر از قیمت روز آن در بازار باشد.

شرکتهای که خرید سهامش رویا تعبیر می‌شود

براساس مشاهدات خبرنگار شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ دیده شده سهام شرکتی که حتی در سال‌های 96، 97 و 98 دارای زیان شدید بوده و خط تولید این شرکت تعطیل است اما مورد سرمایه گذاران قرار گرفته و با سفارش برخی کانال‌ها مردم سهام آن را خریداری می‌کنند و این شرکت حتی در روزهای ریزشی بازار با صف خرید شدید مواجه بود. شاید اگر از خریدان سهام آن نوع فعالیت شرکت پرسیده شود هیچ شناختی ندارند. از طرفی کانال‌های مجهول خرید آن به رویا تبدیل شده است اما هر زمان ممکن است این شرکت اعلام ورشکستگی کند و سرمایه مردم از بین برود. (پروسه زمانی انحلال و تصفیه یک شرکت حداقل بیش از یک سال زمان می‌برد)

از موارد فوق در بازار سرمایه کشور بسیار دیده می‌شود مثلا بانکی که زیان انباشته آن بیش از 12 برابر سرمایه ثبت شده آن است و با تقاضای خرید مواجه است.

نگاه سرمایه گذاری در بورس از سود محوری به سمت دارایی محوری سوق پیدا کرده است و سرمایه گذاران به جای فعالیت‌های اقتصادی یک بنگاه دارایی آن ورشکسته های بورس را بررسی می‌کنند و می‌گویند.

به اندازه لباس خریدن وقتی بگذارید

احمد جانجان کارشناس و فعال بازار سرمایه در این باره به خبرنگارشبکه اطلاع رسانی راه دانا می‌گوید: مردم برای پول خود که حاصل دست رنج‌شان است به اندازه لباس خریدن ارزش قائل شوند و برای ورود به بورس و خرید سهام از مشاوران و کارشناسان استفاده کنند و نظر متخصصان را بپرسند و براساس آن اقدام کند.

وی افزود: فردی که می‌خواهد یک بقالی راه بیندازد، کلی تحقیق و پرس وجو کرده و پس از بررسی اقدام به ایجاد آن می‌کند و افراد قبل از ورشکسته های بورس خرید و فروش سهام شرکتی در مورد آن تحقیق کنند و آن را بررسی کنند.

این تحلیلگر مسائل اقتصادی ادامه داد: اینکه بقال سر کوچه گفته فلان سهم خوب است و. صحیحی نیست و اینها متخصص نیستند و مردم بدون اطلاع و مطالعه در بورس سهام خریداری نکنند زیرا حتما ضرر خواهند کرد و باید اصول بازار را رعایت کنند.

هوایی که خرید و فروش می‌شود!!

براساس این گزارش فریدون عباسی رئیس کمیسیون انرژی مجلس یازدهم در گفت‌و‌گویی از یک شرکت مجهول در بورس سخن گفته است که جای بررسی دارد.

او می‌گوید: ارزش سهام پتروشیمی کازرون که عملا هیچ وجود فیزیکی ندارد، روز به روز در حال افزایش است، متاسفانه سهامداران به دلیل اینکه هیچ ساختمان فیزیکی وجود ندارد، در حال هوا فروشی هستند و ارزش سهام این پتروشیمی به دلیل اینکه پولی وارد فعالیت نشده، صفر است.

رئیس کمیسیون انرژی مجلس با بیان اینکه سهام داران پتروشیمی هایی مانند کازرون به دلیل هماهنگ بودن با هیئت مدیره اقدام به افزایش سرمایه می کنند گفت: متاسفانه پتروشیمی های نورآباد و کازرون قربانی این موضوع شده اند.

عباسی اضافه کرد: عرضه سهام چنین پتروشیمی‌هایی در حال حاضر کاغذ بازی و حبابی بیش نیست که در آینده‌ای نه چندان دور شاهد ظهور بحران در این بخش خواهیم بود.

رئیس کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به اینکه بازنشسته های آموزش و پرورش حدود 15 سال پیش با دلخوش کردن به وعده های سهامداران اقدام به خریداری سهام پتروشیمی کازرون کردند، بیان کرد: سهامداران پتروشیمی با سر دادن وعده هایی مانند راه‌اندازی این مجتمع در سه الی 4 سال آینده و سود‌دهی مناسب، حدود 3 میلیون تومان از سهام پتروشیمی کازرون را به مردم و بازنشسته های آموزش و پرورش فروختند.

پتروشیمی که فقط زمین است؟

بررسی‌های شبکه اطلاع رسانی راه دانا نشان می‌هد قیمت هر سهم پتروشیمی کازرون با نماد «کازرو» در فاصله زمانی 26 آبان ماه سال گذشته آخرین روز معاملاتی آن که 3 خرداد ماه امسال است از 2636 ریال به 7690 ریال رسیده و رشد حدود 200درصدی داشته است.

هیئت مدیره این شرکت در تاریخ 11تیر ماه امسال پیشنهاد افزایش سرمایه 100درصدی از محل آورده نقدی سهامداران را برای ارائه به مجمع عمومی فوق العاده در خصوص تصویب کرد که مورد تایید حسابرس و بازرس قانونی قرار گرفت؛ البته نماد معاملات این شرکت از تاریخ 4 خرداد ماه امسال دلیل نیاز به بررسی وضعیت شفافیت اطلاعاتی شرکت تا کنون بسته بوده است.

اطلاعات و صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای 3 ماهه منتهی به پایان خرداد ماه (حسابرسی نشده) پتروشیمی کازرون نشان می‌دهد هنوز این شرکت هیچگونه تولید و درآمدی ناشی از آن ندارد.

براساس این گزارش، وقتی به سایت شرکت پتروشیمی کازرون مراجعه کنید هیچ تصویر و اطلاعاتی از خط تولید و. وجود ندارد جز تصاویر زمین آن و نصب تابلویی در یک بیابان.

وقتی صورت‌های مالی این شرکت که روی سامانه کدال منتشر شده را بررسی کنید هیچ درآمدی از تولید و. مشاهده نمی‌کنید جز یک سری هزینه‌های جاری.

این شرکت پتروشیمی فقط یک زمین با فاصله تقریبا ۳۰ تا ۴۰ کیلومتری از شهر کازرون است و دارایی این پتروشیمی علاوه بر سهام پتروشیمی گچساران؛ زمین چند هکتاری است که هم اکنون قیمت ارزان ترین زمین در شهرستان کازرون با موقعیت پتروشیمی کازرون حدود متری ۳۰ تا ۵۰ هزار تومان است.

به نظر مدیران این شرکت در پی بازگشایی نماد معاملاتی این شرکت هستند تا قیمت آن را بالا برده و به مردم بفروشند.

نمونه این شرکت‌ها در بازار سرمایه کم نیستند و برخی شرکت‌های بالادستی (مالکان این شرکت‌ها که خودشان در بورس هستند) با درج و معاملات شرکت‌های کاغذی اقدام به کسب سود می‌کنند و بهتر است سازمان بورس و ناظر بازار دقت بسیاری داشته باشد و مانع فعالیت آنها شود از سوی دیگر به سرمایه گذاران بخصوص تازه واردها تاکید و توصیه می‌شود که قبل از خرید سهام شرکتی در مورد آن مطالعه و بررسی انجام دهند وریسک سرمایه گذاری خود را کاهش دهند.

برخی شرکت های حاضر در بورس ورشکسته و وجود خارجی نداشتند

به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم ، جلال محمودزاده نماینده مهاباد در مجلس در نشست علنی امروز (یکشنبه، 5 آبان) قوه مقننه و در جریان بررسی گزارش کمیسیون اقتصادی درباره وضعیت بازار سهام و عملکرد سازمان بورس و وزارت اقتصاد، گفت: عموماً افراد در دنیا به دلیل ریسک کم بازار بورس و نقدشوندگی سریع به فعالیت در این عرصه می‌پردازند.

وی تصریح کرد: در مقطع کوتاهی شاهد سرمایه‌گذاری زیاد مردم در بازار بورس بودیم که متعاقباً سود نیز به دست آوردند اما متأسفانه به دلیل عدم آمادگی زیرساخت‌های این حوزه دچار آشفتگی شدیم.

نماینده مردم مهاباد در مجلس افزود: آموزش و فرهنگ‌سازی یکی از مقوله‌های زیرساختی برای فعالیت در بازار بورس به‌شمار می‌رود که مجموعه‌های ذی‌ربط باید قبل از تبلیغات گسترده و جذب سرمایه‌های مردم نسبت به تحقق آن اهتمام ورزند.

محمودزاده اظهار داشت: شفاف‌سازی وضعیت شرکت‌های حاضر در بورس نیز اهمیت زیادی دارد زیرا مشاهده می‌شود برخی از شرکت‌های حاضر در بورس ورشکسته هستند و حتی وجود خارجی ندارند و این عامل موجب شد نقدینگی مردم به سمت شرکت‌های ورشکسته های بورس ورشکسته های بورس غیرفعال سوق پیدا کند.

این نماینده مردم در مجلس یازدهم، گفت: وزارت اقتصاد باید پاسخ دهد چرا قبل از فراهم کردن زیرساخت‌ها نقدینگی مردم را به سمت بازار بورس سوق داده است؛ از این رو قبل از اصلاح ساختار این بازار باید با مسببان این وضعیت برخورد شود.

پیش بینی ورشکستگی شرکت های پذیرفته شده در سازمان بورس و اوراق بهادار با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی

با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده می توانید اصل این مقاله را که دارای 19 صفحه است به صورت فایل PDF در اختیار داشته باشید.

مشخصات نویسندگان مقاله پیش بینی ورشکستگی شرکت های پذیرفته شده در سازمان بورس و اوراق بهادار با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی

چکیده مقاله :

آگاهی از وضعیت مالی شرکت های بازار سرمایه همیشه یکی از دغدغه های سهامداران وتحلیلگران اقتصادی است؛ از این رو تحلیل گران و محقیق بازار های مالی همیشه به دنبال روش هایی برای پیش بینی شرایط آتی شرکت های حاضر در بازار سرمایه بودند. تحقیق پیش رو نیز به دنبال ایجاد مدلی برای پیش بینیورشکستگی شرکت های حاضر در بازار بورس و اوراق بهادار با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی است. در این تحقیق از نسبت های مالی زیمنسکی در کنار یک متغیر کلان اقتصادی برای پیش بینی ورشکستگی شرکت ها استفاده شده؛جامعه آماری تحقیق از بین شرکت های پذیرفته شده در سازمان بورس و اوراق بهادار انتخاب شدند. نسبت های مالیاز صورت های مالی شرکت ها در بازه زمانی پنج ساله، بین سال های 1389 تا 1393 استخراج شده، که در نهایت 84 شرکت انتخاب و به دو دسته شرکت های سالم و ورشکسته با نسبت های برابر تقسیم شدند. برای ایجاد مدل پیشبینی و تجزیه و تحلیل داده ها از شبکه عصبی پرسپترون چند لایه با استفاده از الگوریتم پس انتشار استفاده شده. شبکه یک بار تنها فقط با استفاده از نسبت های مالی و بار دیگر با اضافه شدن متغیر کلان اقتصادی تحت آموزش قرارگرفت تا در نهایت این فرضیه تایید شود که دقت شبکه با اضافه شدن متغیر کلان اقتصادی افزایش می یابد. در نهایت مدل طراحی شده در حالت کلی دارای دقتی 92.95 درصدی، و 85 درصد پیش بینی درست شرکت های ورشکسته برای یک سال قبل از ورشکستگی را دارد.

کلیدواژه ها:

کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله

کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا ICOEM04_005 میباشد و برای لینک دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:

نحوه استناد به مقاله :

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:

رمضانپورچهارده، سعید،1396،پیش بینی ورشکستگی شرکت های پذیرفته شده در سازمان بورس و اوراق بهادار با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی،دهمین کنفرانس بین المللی اقتصاد و مدیریت،رشت،https://civilica.com/doc/650220

در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1396، رمضانپورچهارده، سعید؛ )
برای بار دوم به بعد: ( 1396، رمضانپورچهارده؛ )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.

مدیریت اطلاعات پژوهشی

اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.

ورشکستگی و انحلال صندوق های سرمایه‌گذاری | آیا صندوق های سرمایه‌گذاری ورشکسته می‌شوند؟

سرمایه‌گذاری در بورس به واسطه صندوق های سرمایه‌گذاری یکی از محبوب‌ترین روش های سرمایه‌گذاری نوین است.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری نهادهای مالی با هدف جمع‌آوری سرمایه‌های خرد و سرمایه‌گذاری در قالب سبدی از دارایی ها هستند. این صندوق ها ضمن هدف سرمایه‌گذاری جمعی، مجموع مبالغ دریافتی از سرمایه‌گذاران را در خرید دارایی‌های متنوع سرمایه‌گذاری می‌کنند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری شامل ترکیب متنوعی از دارایی‌ها هستند و به واحد‌ها تقسیم می‌شوند. سرمایه‌گذاران در ازای پرداخت وجه صاحب واحدهای صندوق می‌شوند. هر سرمایه‌گذار به میزان سرمایه خود از پرتفویی (سبد سهامی) که صندوق تشکیل داده، سود می‌برد.

صندوق‌ها بر حسب واحد و به قیمت ارزش روز دارایی‌ها خرید و فروش می‌شوند. عملکرد صندوق‌ها معمولا تحت تاثیر بازده شاخص و تصمیمات مدیران است.

از مزایای صندوق های سرمایه‌گذاری می‌توان به مواردی مثل: مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها، کاهش ریسک، نقدشوندگی بالا، نظارت و شفافیت اطلاعاتی، سرشکن شدن هزینه‌ها و مزایایی که سازمان بورس در اختیار صندوق‌های سرمایه‌گذاری قرار می‌دهد، اشاره کرد.

آیا صندوق‌‌های سرمایه‌گذاری ورشکسته می‌شوند؟

ورشکستگی صندوق های سرمایه‌گذاری

چه خطراتی صندوق‌های سرمایه‌گذاری را تهدید می‌کنند؟ آیا ممکن است این صندوق‌ها ورشکسته شوند؟ آیا در صورت ورشکستگی صندوق های سرمایه‌گذاری، سرمایه ما به خطر می‌افتد؟ پیش از پرداختن به موضوع ورشکستگی صندوق‌ها لازم است تا به مفهوم ورشکستگی بپردازیم.

ورشکستگی به معنای ناتوانی یک بنگاه اقتصادی در پرداخت بدهی‌ها است. این شرایط که ممکن است به علت بالارفتن بدهی‌ها، کمبود سرمایه، جو بازار و پیشروی رقبا به‌وجود آید، دارایی سرمایه‌گذاران را به خطر می‌ندازد.

احتمال ورشکستگی صندوق های سرمایه‌گذاری

فرض کنید شما همه پول خود را صرف خرید سهام صنایع فلزات کرده باشید. در این حال اگر افت جهانی قیمت فلزات اتفاق بیفتد، پیرو آن قیمت فلزات در ایران کاهش پیدا کرده و تمام سرمایه شما به خطر می‌افتد. اما اگر دارایی خود را بین سهام شرکت‌های بانکی، دارویی، فلزات، شیمیایی و خودروسازی تقسیم کرده باشید، مسلما کاهش قیمت فلزات ضربه ضعیف‌تری به شما می‌زند.

در بحث ریسک گفتیم که هرچه سبد سهام شما متنوع‌تر باشد، ریسک غیرسیستماتیک (قابل کنترل) کمتر است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری از طریق سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف، سعی در متنوع‌سازی دارند. به عنوان مثال، بخشی از وجوه دریافتی از سرمایه‌گذاران در اوراق مشارکت، بخشی در سهام و بخشی در سایر دارایی‌ها مثل ابزارهای بازار پول سرمایه‌گذاری می‌شود. این تنوع در سبد باعث می‌شود ریسک سرمایه‌گذاری پایین بیاید و احتمال ورشکستگی صندوق های سرمایه‌گذاری وجود نداشته باشد.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری به صورت واحدی خرید و فروش می‌شوند. یعنی شما با خرید واحد‌های صندوق، به میزان سرمایه خود مالک بخشی از کل سرمایه صندوق خواهید شد. هرچقدر صندوق سود یا زیان بدست آورد، شما نیز در این سود یا زیان سهیم هستید.

اگر بازده سبد سرمایه‌گذاری صندوق‌ها (به غیر از صندوق‌های درآمد ثابت) منفی شود، سرمایه‌گذار متضرر می‌شود. به طور مثال اگر شما هر واحد یک صندوق مختلط را 400 هزار تومان بخرید و اگر در حال حاضر قیمت آن 300 هزار تومان باشد، به میزان 100 هزار تومان ضرر کرده‌اید. هرچند سرمایه شما به طور کامل از بین نرفته است.

عوامل موثر در عدم ورشکستگی صندوق‌ها

با توجه به ساختار صندوق های سرمایه‌گذاری، نظارت سازمان بورس و مفاد امیدنامه و اساسنامه صندوق ها، احتمال از بین رفتن و صفر شدن سرمایه سرمایه‌گذاران وجود ندارد. در ادامه به بررسی تاثیر و اهمیت این سه مورد می‌پردازیم.

ساختار صندوق‌های سرمایه‌گذاری

صندوق های سرمایه‌گذاری از جهت ترکیب دارایی‌ها، ساختار متفاوتی دارند. اگر درصد بیشتری از دارایی‌های پایه صندوق در ابزارهای مالی ریسکی مثل سهام سرمایه‌گذاری شود، سرمایه‌گذاری در آن صندوق ریسکی بیشتری دارد. هم‌چنین اگر درصد بیشتری از دارایی‌های صندوق صرف اوراق با درآمد ثابت و دارایی‌های بدون ریسک شود، ریسک و بازدهی صندوق کمتر است.

پیش از تاسیس و اخذ مجوز صندوق‌های سرمایه‌‌گذاری مشخص می‌شود که صندوق در کدام دسته از انواع صندوق های سرمایه‌گذاری جا می‌گیرد و ترکیب دارایی‌های آن چگونه است. بنابراین سرمایه‌گذاران می‌توانند با درنظر گرفتن روحیه ریسک پذیری‌شان، صندوقی مناسب با همان میزان ریسک انتخاب کنند.

دارایی پایه صندوق‌های درآمد ثابت صرف سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی می‌شود که سود مشخصی دارند. به علاوه صندوق موظف است سود توافق شده را به سرمایه‌گذار بدهد. در نتیجه ورشکستگی این صندوق‌ها ممکن نیست.

ورشکستگی صندوق‌هایی که ریسک‌ بیشتری دارند

صندوق‌های جسورانه و صندوق‌های سهامی دو نوع از ریسکی‌ترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. درصد بیشتری از دارایی‌های صندوق‌های جسورانه صرف سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها و کسب و کارهای کوچک می‌شود. همچنین بیشتر دارایی‌های صندوق‌های سهامی در سهام سرمایه‌گذاری می‌شود. آنچه از دارایی‌های صندوق‌های جسورانه و سهامی باقی می‌ماند صرف سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت، سایر دارایی‌ها و سپرده‌گذاری وجه نقد در بانک می‌شود. این بخش از سرمایه‌گذاری سود ثابتی دارد و ریسک آن صفر است. بنابراین حتی اگر سرمایه‌گذاری جسورانه یا سرمایه‌گذاری در بازار سهام ناموفق باشد و منجر به زیان شود، بازدهی سرمایه‌گذاری در صندوق صفر نخواهد بود.

نظارت سازمان بورس

صندوق‌های سرمایه‌گذاری تحت نظارت کامل سازمان بورس هستند. صندوق‌ها تاسیس نمی‌شوند مگر با کسب مجوز از سازمان بورس. سازمان بورس و اوراق بهادار ارکان صندوق را تایید می‌کند. براساس مصوبه سازمان بورس صندوق‌ها موظف هستند تا پیوسته گزارش عملکرد، صورت‌های مالی و تصمیمات مجمع را به سازمان اعلام کنند. بنابراین صفر تا صد کار صندوق ها تحت نظارت خواهد بود.

در صندوق‌هایی مثل صندوق پروژه یا صندوق زمین و ساختمان که دارایی‌های پایه صندوق صرف سرمایه‌گذاری در طرح های اجرایی می‌شود، سازمان بورس همچنان بر صندوق‌ها نظارت جدی دارد. پیش از تاسیس صندوق، طرح پروژه از سوی سازمان بورس مورد بررسی و تایید قرار می‌گیرد. به علاوه نمایندگان معتمدی از سوی سازمان بورس (مثل حسابرسان،بازرسان و…) به عنوان ارکان این صندوق‌ها، بر عملکرد صندوق و پیشبرد پروژه نظارت می‌کنند.

اساسنامه و امیدنامه

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس آنچه در اساسنامه و امیدنامه آن‌ها آمده عمل می‌کنند. سرمایه‌گذاران می‌توانند پیش از شروع سرمایه‌گذاری، با مطالعه اساسنامه و امیدنامه صندوق‌ها اطلاعات کافی درباره ساختار و عملکرد آن‌ها به دست آورند.

اساسنامه و امیدنامه صندوق چیست؟

اساسنامه صندوق سندی است که به موجب آن قواعد و الزامات صندوق ها مشخص می‌شود و به تصویب سازمان بورس می‌رسد. امیدنامه صندوق سندی مکمل اساسنامه آن است. شما می‌توانید با مطالعه امیدنامه هر صندوق اطلاعات بیشتری درباره مواردی مثل ارکان صندوق، ریسک سرمایه‌گذاری در آن و هزینه‌های صندوق به دست آورید.

دستیابی به اساسنامه و امیدنامه صندوق‌ها

فایل اساسنامه و امیدنامه هر صندوق در سایت آن موجود است. به علاوه شما می‌توانید با مراجعه به سایت فیپ ایران لیست تمامی صندوق‌های سرمایه‌گذاری و دسته بندی آن ها را مشاهده کرده و امیدنامه و اساسنامه آن‌ها را دانلود کنید.

مدیر صندوق نمی‌تواند از آنچه که در اساسنامه و امیدنامه صندوق آورده تخطی کند. از طرف دیگر در اساسنامه و امیدنامه هر صندوق اسامی آن دسته از مدیرانی که خود در صندوق سرمایه‌گذاری کرده‌اند آورده شده است. همچنین میزان سرمایه‌گذاری هرکدام مشخص شده. پس می‌توان اطمینان داشت که خود مدیران صندوق هم در سود و زیان سرمایه‌گذاری شریک هستند. در نتیجه این اشخاص برای سود بیشتر و یا نجات سرمایه تلاش می‌کنند.

موسسین صندوق ضامن نقد شوندگی را در اساسنامه و امیدنامه معرفی می‌کنند. ضامن نقد شوندگی یکی دیگر از اطلاعات مهمی است که خیال ما را درباره عدم ورشکستگی صندوق‌ها جمع می‌کند. منظور از نقدشوندگی قابلیت تبدیل سریع یک دارایی به وجه نقد است. ضامن نقدشوندگی ضمانت می‌کند که شما می‌توانید واحدهای صندوق خود را حتی با ضرر ابطال کنید (به فروش برسانید). هم‌چنین در خصوص صندوق‌های درآمد ثابت، ضامن نقدشوندگی تعهد می‌دهد که سرمایه‌گذاران سود ثابت را دریافت خواهند کرد. برخی صندوق‌های سرمایه‌گذاری ضامن نقدشوندگی دارند.

کلاهبردی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری

طبیعی است که هر فرد به دنبال محیط امنی برای سرمایه‌گذاری می‌گردد. محیطی که در آن احتمال فریب خوردن و از دست رفتن سرمایه وجود نداشته باشد. سرمایه‌گذاران صندوق‌ها می‌توانند از این بابت آسوده خاطر باشند. باتوجه به آن‌چه که درباره نظارت سازمان بورس بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری گفتیم و با توجه به تعهداتی که در اساسنامه و امیدنامه این صندوق‌ها ذکر شده است، امکان کلاهبرداری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری وجود ندارد.

نظارت سازمان بورس بر تاسیس این صندوق‌ها، ارکان آن‌ها، اساسنامه و امیدنامه، عملکرد و ارائه گزارشات، باعث شده تا مدیران و متولیان این صندوق‌ها امکان قانون‌شکنی نداشته باشند.

بنابراین این صندوق‌ها هیچ شباهتی به موسسات اعتباری ورشکسته یا فریبکاری که در سال‌های اخیر سرمایه عده‌ای را به خطر انداختند، ندارند و مقایسه آن‌ها با هم اشتباه است. از زمان تاسیس اولین صندوق سرمایه‌گذاری (صندوق سرمایه‌گذاری یکم ایرانیان) تا به امروز، هیچ یک از صندوق‌های سرمایه‌گذاری ورشکسته نشده و در هیچ کدام از آن‌ها کلاهبرداری صورت نگرفته است.

کدال سایتی ورشکسته های بورس برای انتشار گزارشات و اطلاعیه‌ها از سوی ناشران است. بنابر مصوبات سازمان بورس، ناشران صندوق‌های سرمایه‌گذاری موظفند گزارشاتی از قبیل: گزارشات فعالیت‌های ماهانه، تصمیمات مجمع، صورت وضعیت پرتفوی (ماهانه)، صورت‌های مالی (ماهانه، سه ماهه، شش ماهه و یکساله) را در سامانه کدال منتشر کنند.

عموم مردم با مراجعه به سایت کدال و جستجوی نماد صندوق می‌توانند این گزارشات را مطالعه کنند.

در نتیجه این که چه بر سر نقدینگی صندوق‌ها می‌‌آید و این صندوق‌ها با دارایی سرمایه‌گذاران چه می‌کنند، واضح و شفاف است.

مسئولیت تخلف مدیران صندوق‌ها

سازمان بورس مرجع رسیدگی به کلیه تخلفات مدیر، متولی، بازارگردان، حسابرس و کارگزار از مقررات، مفاد اساسنامه و امیدنامه است.

انحلال صندوق‌های سرمایه‌گذاری

تا به اینجا گفتیم که احتمال ورشکستگی صندوق های سرمایه‌گذاری وجود ندارد و با توجه به نظارت سازمان بورس بر این صندوق‌ها، کلاه برداری و تقلب درآن‌ها غیرممکن است. اما می‌دانیم که انحلال معنایی متفاوت از ورشکستگی دارد و ممکن است برای هر بنگاه اقتصادی پیش بیاید. سوال این‌جاست که صندوق‌های سرمایه‌گذاری به چه دلایلی منحل می‌شوند؟ چطور منحل می‌شوند؟ آیا پس از انحلال صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاران به پول خود خواهند رسید؟

یکی از معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری احتمال انحلال است. تصمیم برای انحلال صندوق، تصمیمی است که از سوی مجمع با توجه به شرایط اتخاذ می‌شود. اساسنامه و امیدنامه صندوق، شرایط انحلال و تصفیه دارایی صندوق را بیان کرده‌ است. از این رو دلایل انحلال صندو‌ق‌ها متفاوت خواهد بود. که در ادامه به بررسی چند مورد از این دلایل می‌پردازیم.

زمان انحلال صندوق‌های سرمایه‌گذاری

• در صورت لغو پذیرش صندوق در بورس یا بازار خارج از بورس مربوطه
• هنگام لغو مجوز صندوق توسط سازمان: شرایطی که به تایید سازمان ادامه فعالیت صندوق ممکن نباشد.
• به تقاضای هر ذینفع و تأیید سازمان در‌ صورتی‌ که یک ماه از دعوت مجمع صندوق برای رسیدگی به استعفای مدیر، متولی یا حسابرس گذشته باشد و مجمع صندوق برای رسیدگی به این موضوع تشکیل نشده یا در صورت تشکیل موفق به انتخاب جایگزین نشده باشند.
• در صورت صدور حکم دادگاه مبنی بر خاتمه فعالیت یا انحلال صندوق
• با موافقت دارندگان حداقل دو سوم از کل واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز دارای حق رای صندوق در جلسه رسمی مجمع صندوق و تایید سازمان
• به تصمیم بازارگردان

فرآیند انحلال صندوق‌ها

1. پس از تشخیص لزوم انحلال صندوق، معاملات واحدهای سرمایه گذاری صندوق توسط مدیر متوقف می‌شود.
2. در مرحله بعدی صندوق مطالبات و بدهی‌های خود را تصفیه می‌کند و دارایی‌هایش را به وجه نقد تبدیل می‌کند. اگر وجوه نقد صندوق برای پرداخت بدهی‌ها کفایت نکند، مابه‌التفاوت توسط بازارگردان تامین خواهد شد.
3. مدیر موظف است ظرف 20 روز کاری پس از پایان دوره اولیه تصفیه صندوق، صورت‌های مالی و گزارش عملکرد صندوق را از تاریخ آخرین صورت مالی مصوب، به حسابرس ارائه دهد.
4. حسابرس پس از 20 روز نظر خود را به مدیر، متولی، بازارگردان و سازمان ارائه می‌کند.
5. در صورتی که مجمع صندوق، طبق نظر حسابرس، صورت‌های مالی را تصویب نماید؛ مدیر باید ظرف 2 روز کاری از محل وجوه نقد صندوق مبلغی معادل آخرین قیمت ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری را به حساب بانکی سرمایه‌گذاران واریز کند. در صورتیکه وجه نقد صندوق برای این پرداخت کافی نباشد، مابه‌التفاوت از سوی بازارگردان به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود.

تاثیر انحلال صندوق در سود و زیان سرمایه‌گذاران

گفتیم که با منحل شدن صندوق‌ها، معادل آخرین قیمت ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود. اگر قیمت صدور واحدهای شما بیشتر از قیمتی که صندوق در زمان انحلال به شما پرداخت می‌کند باشد، به نفع شما خواهد بود. به طور مثال اگر شما هر واحد را 70 هزار تومان خریداری کرده باشید ورشکسته های بورس و آخرین قیمت ابطال واحد‌های صندوق پیش از انحلال 130 هزار تومان باشد، شما 60 هزار تومان سود کرده‌اید. اما اگر هر واحد سرمایه‌گذاری را گران‌تر از آخرین قیمت ابطال صندوق خریداری کرده‌ باشید، ضرر خواهید کرد.

نتیجه‌گیری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بستر امنی برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم هستند. ساختار این صندوق‌ها، نظارت سازمان بورس، مفاد اساسنامه و امیدنامه آن ها باعث کاهش ریسک این صندوق‌ها شده است. امکان ورشکستگی صندوق های سرمایه‌گذاری و تقلب درآن‌ها وجود ندارد. شرایط انحلال در صندوق‌های سرمایه‌‌گذاری متفاوت است. اگر یک صندوق سرمایه‌گذاری منحل شود، معادل آخرین قیمت ابطال واحد‌های صندوق، به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود.