ضریب همبستگی در بورس

اگر فرمول بالا را خلاصه کنیم به حالت زیر تبدیل می شود.

رابطه بورس و دلار چگونه است؟

محاسبات نشان می‌دهد در صورت ثبات نرخ دلار در محدوده نرخ اردیبهشت ماه، اکنون باید ارزش بازارسهام به ۴۰۰میلیارد دلار می‌رسید. آیا همبستگی مثبتی میان دلار و قیمت سهام وجود دارد؟ کدام صنایع بیشترین اثر را از رشد نرخ دلار پذیرا بودند؟

با گذشت تنها دو ماه بیش از ۱۰۰میلیارد دلار به ارزش بازار سهام افزوده شد. این مهم در حالی رقم خورد که دلار نیز با افزایش نرخ همراه شده است. در این میان بررسی‌ها حکایت از رابطه مستقیم میان تغییرات نرخ دلار با روند شاخص کل بورس تهران دارد.

ضمن آنکه ضریب همبستگی گروه‌های بورسی نیز نشان می‌دهد تمام صنایع از صادراتی‌ها گرفته تا گروه‌های مصرفی همگرایی مستقیمی با دلار دارند. این رابطه یکسویه، اما علاوه‌بر تاثیرپذیری مستقیم صنایع از دلار با افزایش انتظارات تورمی نیز ارتباط دارد.

اوایل اردیبهشت ماه بود که ارزش بازار سهام در مجموع بورس و فرابورس از ۲۰۰میلیارد دلار عبور کرد. فقط دو ماه بعد یعنی ۳تیرماه شاهد رسیدن این متغیر به سطح ۳۰۰میلیارد دلاری بودیم. افزایش ۱۰۰میلیارد دلاری ارزش بازار سهام در این مدت کوتاه در حالی رقم خورد که دلار نیز در این مدت از ۱۶هزار تومان به کانال ۲۰هزار تومان هم وارد شده است.

محاسبات نشان می‌دهد در صورت ثبات نرخ دلار در محدوده نرخ اردیبهشت ماه، اکنون باید ارزش بازارسهام به ۴۰۰میلیارد دلار می‌رسید. آیا همبستگی مثبتی میان دلار و قیمت سهام وجود دارد؟ کدام صنایع بیشترین اثر را از رشد نرخ دلار پذیرا بودند؟

همگرایی بورس و دلار
نگاهی گذرا به روند شاخص کل بورس تهران و نرخ دلار در بازار آزاد از ابتدای سال تاکنون گویای همگرایی این دو متغیر با یکدیگر است. با این حال برای درک دقیق‌تر این مهم بهتر است از ضریب همبستگی (Correlation coefficient) استفاده کرد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد ضریب همبستگی شاخص کل بورس تهران و نرخ دلار آزاد از ابتدای سال ۹۹ تا پایان معاملات روز چهارشنبه معادل ۸/ ۰ می‌شود. این ضریب بین یک و منفی یک تغییر می‌کند و هر چه به یک نزدیک‌تر باشد، نشان‌دهنده رابطه مستقیم بین دو متغیر است.

به عبارتی اگر یکی از متغیر‌ها افزایش (یا کاهش) یابد، دیگری نیز افزایش (یا کاهش) می‌یابد. رابطه‌ای که به‌طور مستقیم میان دلار و قیمت سهام برقرار است. به عبارت بهتر در سال جاری به ازای هر یک درصد رشد نرخ دلار، شاخص بورس ۸/ ۰ درصد افزایش یافته است.

نوسان کدام صنایع وابسته به دلار است؟
در نگاه اول شاید پاسخ به این پرسش ساده باشد. عموما به نظر می‌رسد سهامی بیشترین تاثیر را از نرخ دلار می‌پذیرند که یا مواد اولیه خود را از خارج از کشور وارد می‌کنند یا در زمره صادرکنندگان قرار دارند. در برخی موارد نیز برخی از تولیدات در داخل کشور بر مبنای نرخ دلار قیمت‌گذاری می‌شود. در مجموع بخش عمده‌ای از شرکت‌های بورسی با افزایش نرخ ارز، برای افزایش درآمد‌ها زمینه پیدا می‌کنند.

افزایش نرخ ارز در وهله اول، باعث افزایش درآمد ریالی شرکت‌های صادراتی می‌شود. با افزایش نرخ ارز، شرکت‌های صادراتی می‌توانند ارز حاصل از فروش خود را با قیمت بالاتری در بازار داخلی به فروش برسانند، در نتیجه درآمد ریالی آن‌ها افزایش می‌یابد.

شرکت‌هایی که به واردات مواد اولیه وابسته هستند در طرف دیگر، با افزایش هزینه‌های ریالی و بنابراین با کاهش سود مواجه می‌شوند، اما این شرکت‌ها با یک مرحله تاخیر یا مستقلا نرخ فروش را افزایش می‌دهند یا از مراجع ذی‌صلاح مجوز افزایش نرخ می‌گیرند.

ضمنا افزایش ضریب همبستگی در بورس نرخ ارز باعث می‌شود که کالا‌های داخلی نسبت به کالا‌های وارداتی مزیت قیمتی پیدا کنند. به این ترتیب در مجموع رشد نرخ دلار به نفع هر دو گروه صادرات‌محور و واردات‌محور تمام می‌شود.

گروه‌های بورس
در یک تقسیم‌بندی کلی شرکت‌های صادرات‌محور خود به چند گروه تقسیم می‌شوند؛ گروه‌های فلزی، پتروشیمی یا محصولات شیمیایی، فرآورده‌های نفتی و کانه‌های فلزی که با توجه به بازار‌های جهانی فلزات رنگین، شاخه‌بندی جزئی‌تری نیز از نوع فعالیت این شرکت‌ها وجود دارد.

سیمانی‌ها نیز در زمره گروه‌های ارزآور قرار می‌گیرند. در دیگر گروه‌ها نیز تا حدودی شاهد صادرات محصولات تولیدی هستیم، اما با توجه به کم‌بودن مقادیر حجمی صادرات، وزن چندانی به این صنایع نمی‌دهیم.

در حال حاضر گروه فرآورده‌های نفتی با ضریب همبستگی ۹/ ۰ مرتبه، در صدر صنایع صادرات‌محور قرار می‌گیرد. این ضریب در گروه فلزات اساسی ۸۱/ ۰ واحد است و معدنی‌ها همبستگی ۷۸/ ۰ درصدی با دلار دارند. در پتروشیمی‌ها نیز ضریب همبستگی با دلار به ۷۶/ ۰ می‌رسد. یک دسته دیگر از شرکت‌ها، در فهرست بنگاه‌های ارزبر قرار دارند.

شرکت‌هایی که بر اساس واردات مواد اولیه فعالیت دارند و طبیعتا با افزایش نرخ دلار با صعود هزینه‌های اولیه مواجه خواهند شد. اما همانطور که اشاره شد این شرکت‌ها با یک مرحله تاخیر نرخ تولیدات خود را افزایش می‌دهند که گاه با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر کشور، این افزایش نرخ بیشتر از افزایش هزینه‌ها بوده و برآیند مثبتی را بر سود شرکت به جای می‌گذارد.

نمونه واضح این شرکت‌ها، شرکت‌های خودرویی و دارویی‌ها هستند. به‌طوری که در بازه زمانی مورد بررسی، گروه خودرو و ساخت قطعات با ضریب همبستگی ۹۶/ ۰ واحدی در صدر دیگر صنایع بورسی قرار گرفته است. این ضریب در گروه مواد و محصولات دارویی نیز به ۹/ ۰ درصد می‌رسد. گروه‌های دیگری نیز در زیرمجموعه صنایع ارزبر وجود دارند.

پرواز انتظارات تورمی با افزایش نرخ دلار
نگاهی به ضریب همبستگی صنایع ۳۸گانه بورس با نرخ دلار از ابتدای امسال تاکنون برخی تحلیل‌ها را بر هم می‌ریزد. بررسی‌ها از این ضریب در سال جاری از همبستگی تمامی صنایع بورس با دلار حکایت دارد. هر چند این ضریب برای هر گروه متفاوت است، اما هیچ‌یک از صنایع بدون ارتباط یا دارای ارتباط منفی با دلار نیستند.

حتی برخی از گروه‌هایی که شاید نباید وابستگی خاصی به نرخ دلار داشته باشند، از ضریب همبستگی بالاتری نسبت به شاخص کل برخوردارند. دلیل این مهم را می‌توان در افزایش انتظارات تورمی با رشد نرخ دلار جست‌وجو کرد. این روز‌ها اگر از فعالان اقتصادی و نیز عامه مردم بابت انتظارات تورمی پیش رو سوال شود شاید همگی به تشدید تورم در کوتاه مدت اشاره کنند.

شاید عمده‌ترین اثر نرخ ارز بر تمام صنایع موجود در بازار نیز تشدید انتظارات تورمی باشد که موجب افزایش قیمت اقلام مصرفی غیرمرتبط با نرخ ارز می‌شود و افزایش تورم را پدید می‌آورد. در این شرایط صاحبان نقدینگی در صددند به هر طریقی ارزش دارایی خود را حفظ کنند و حتی سود‌های چند صد درصدی کسب کنند و به اصطلاح از آب گل‌آلود تورم، ماهی بگیرند.

از این رو رشد نرخ ارز، موج جدیدی از سرمایه‌های سرگردان را به بدنه بازار سهام تزریق کرده است. شلوغی کارگزاری‌ها و صف کشیدن مردم برای گرفتن کد بورس حاکی از تداوم ورود نقدینگی تازه به بورس است. از طرفی آمار‌های منتشرشده درباره صدور کد‌های جدید نشان‌دهنده هجوم افراد برای سرمایه‌گذاری در بورس است.

انعکاس این مهم یعنی افزایش انتظارات تورمی را می‌توان در گروه‌های مصرفی بازار مشاهده کرد. جایی که ضریب همبستگی گروه‌هایی همچون محصولات غذایی، خرده‌فروشی و قندی‌ها در سطوح بالاتر از ۸/ ۰ قرار گرفته است.

ضریب بتا چیست و چگونه از آن در معاملات بورسی استفاده کنیم؟

همه سرمایه‌گذاران برای ورود به هر بازاری، نیاز به داشتن دانش و تخصص لازم برای حضور در آن بازار دارند؛ زیرا به‌منظور خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی، باید عملکرد این شرکت‌ها مورد ارزیابی قرار بگیرد و برای ارزیابی عملکرد شرکت‌ها، می‌توان از ضریب بتا بهره‌مند شد. این ضریب معیاری آماری است که سرنخی را به سرمایه‌گذاران درمورد نوسان‌پذیری می‌دهد و از طریق مقایسه بازده سهام با بازده شاخص بازار سنجیده می‌شود. میزان اهمیت ضریب بتا و تأثیر آن در اندازه‌گیری میزان سودآوری سهام‌داران، بهانه‌ای شد تا در این مطلب نگاهی به چگونگی استفاده و محاسبه ضریب بتا داشته باشیم.

چگونه ضریب بتا را محاسبه کنیم؟

Beta Coefficient یا ضریب بتا، میزان ریسک سیستماتیک سبد سهام را نسبت به ریسک پرتفوی بازار محاسبه می‌کند و نشانگر نوسان قیمتی سهم، در مقایسه با شرایط کلی بازاری است که در آن فعالیت می‌کند. فرمول محاسبه ضریب بتا به شرح زیر است: ضریب بتا از تقسیم کوواریانس بین بازدهی دارایی و بازدهی بازار بر واریانس بازار به دست می‌آید که در ادامه نمایش داده شده است.

فرمول ضریب بتا

ذکر این نکته حائز اهمیت است که ضریب بتا از طریق مقایسه بازدهی سهام شرکت‌های بورسی با بازدهی شاخص بازار محاسبه می‌شود و ضریب بتای بازار همیشه یک است.

چگونه ضریب بتا را تفسیر کنیم؟

فعالان بازار سرمایه برای استفاده از ضریب بتا در معاملات خود، باید نسبت به کاربرد آن اطلاعات کامل داشته باشند. با توجه به این موضوع، درصورتی‌که بتای سهمی برابر با یک باشد، می‌توان گفت تغییرات قیمت این سهام مطابق با حرکت بازار خواهد بود. در نتیجه اگر وضعیت کلی بازار سرمایه مثبت باشد، به احتمال بسیار زیاد وضعیت سهام این شرکت بورسی نیز وضعیتی مثبت خواهد داشت.

اگر بتای سهمی بزرگ‌تر از یک باشد، در چنین شرایطی افزایش یا کاهش قیمت آن سهم، بیشتر از تغییرات بازار خواهد بود. در بازار سرمایه چنین سهامی را تهاجمی می‌نامند و خرید و فروش آن، ریسک بالاتری را نسبت به دیگر سهام شرکت‌های بورسی دارد. از طرفی اگر بتای سهمی کوچک‌تر از یک و بزرگ‌تر از صفر باشد، تغییرات قیمت سهام این شرکت‌های بورسی نیز کوچک‌تر از روند کلی بازار خواهد بود؛ در بازار سرمایه، این‌گونه سهام را تدافعی می‌نامند. درصورتی‌که بتای سهمی برابر با صفر باشد، حرکت قیمتی آن، هیچ‌گونه همبستگی با حرکت و روند کلی بازار ندارد ضریب همبستگی در بورس و درصورتی‌که بتای سهم کوچک‌تر از صفر باشد، حرکت قیمت سهم، خلاف جهت روند کلی بازار است. با توجه به این موضوع، هرگاه سهمی بتای بزرگ‌تری داشته باشد، پتانسیل بیشتری برای بازدهی دارد اما ممکن است از ریسک سیستماتیک بالایی نیز برخوردار باشد. براساس تجربه، سهمی که ضریب بتای بالایی دارد، در زمان پایین آمدن قیمت‌ها، برای معامله گزینه بسیار مناسبی محسوب می‌شود چون با کاهش ریسک سیستماتیک، قیمت سهم با شتاب بیشتری بالا می‌رود.

از طرفی دیگری می‌توان ضریب بتا را برای یک صنعت خاص محاسبه کرد. با محاسبه ضریب بتا برای یک صنعت خاص، تا حدودی می‌توان میزان بازدهی یک سرمایه‌گذاری را پیش‌بینی نمود. برای مثال درصورتی‌که بتای سهمی ۱/۵ باشد، به این معنا است که این سهم ۵۰ درصد بیشتر از متوسط بازار توسعه‌پذیر است و یا درصورتی‌که بتای سهمی ۰/۸۵ باشد، به این معنا است که این سهم ۱۵ درصد کمتر از متوسط بازار توسعه‌پذیر است. اگر ضریب بتای شاخص یک صنعت ۱/۱ باشد، در صورت رشد شاخص کل بورس در یک بازه زمانی، شاخص صنعت موردنظر نیز می‌تواند به میزان ۱۰ درصد بیشتر رشد کند. وقتی‌که بتای سهمی ۲ باشد و بازار ۱۰ درصد رشد داشته باشد، قیمت این سهام ۲۰ درصد رشد خواهد داشت. در نتیجه این مطلب می‌توان دریافت که سرمایه‌گذارانی که ریسک‌پذیری پایینی دارند، باید بر روی سهامی سرمایه‌گذاری کنند که بتای پایین دارند و بالعکس سرمایه‌گذارانی که تمایل به سودآوری بیشتر دارند و از ریسک‌پذیری بالایی نیز برخوردار هستند، می‌توانند در سهامی با ضریب بتای بالا، سرمایه‌گذاری نمایند.

نمونه‌ای از چگونگی محاسبه ضریب بتا

برای محاسبه ضریب بتا، ابتدا باید بازده روزانه سهام موردنظر و کل بازار را از سایت‌های معتبر استخراج کنید. اگرچه برخی از نرم‌افزارها و وب‌سایت‌ها، ضریب بتا را محاسبه می‌کنند اما درصورتی‌که خودتان قصد محاسبه این ضریب را برای بازه زمانی مشخص داشته باشید، می‌توانید از نرم‌افزار اکسل استفاده کرده و ضریب بتای هر سهم را به‌راحتی محاسبه کنید که در ادامه مثالی از چگونگی محاسبه آن بیان شده است.

به‌منظور دسترسی به اطلاعات سهم موردنظر، می‌توانید به وب‌سایت مرکز پردازش اطلاعات ایران مراجعه کرده و اطلاعات موردنیاز خود را جمع‌آوری نمایید. همان‌طور که گفته شد در این سایت، ضریب بتای هریک از شرکت‌های بورسی محاسبه شده است.

در ادامه به محاسبه ضریب بتای صندوق سرمایه‌گذاری مشترک آگاه می‌پردازیم. برای این موضوع در وبسایت مرکز پردازش اطلاعات ایران، صندوق مشترک آگاه را انتخاب کرده و وارد صفحه آن شوید.

سپس باید به وب‌سایت صندوق سرمایه‌گذاری مشترک آگاه مراجعه کرده و وارد صفحه بازدهی صندوق شوید. دراین بخش شما به بازدهی روزانه صندوق و کل بازار دسترسی دارید.

در بخش بعدی باید فایل اکسل بازده روزانه صندوق و بازار را دانلود کرده و از این طریق فایل اکسل در دسترس شما قرار خواهد گرفت. در تصویر زیر گزینه‌ای که با استفاده از آن می‌توان فایل اکسل را دانلود کرد، برای شما مشخص شده است.

پس از دانلو د فایل اکسل مربوطه و مرتبط کردن اطلاعات هر دو ستون، با استفاده از تابع کوواریانس در اکسل (COVAR) باید میزان کوواریانس بین بازده بازار و صندوق را محاسبه نمایید و در مرحله بعد ستون‌ بازده روزانه بازار را انتخاب کرده و با استفاده از تابع واریانس در اکسل (VAR)، میزان واریانس بازده بازار را به‌دست آورید. پس از انجام محاسبات، باید کوواریانس و واریانس را بر هم تقسیم کرده و در انتها مقدار ضریب بتا به دست آورید. طبق همین روند ضریب بتای صندوق سرمایه‌گذاری مشترک آگاه، ۰/۹۰ محاسبه‌شده است. این عدد نشان می‌دهد که ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق سرمایه‌گذاری مشترک کارگزاری آگاه کم است و به همین نسبت نیز ممکن است سود کم‌تری نصیب سرمایه‌گذاران شود. با توجه به مطالب گفته شده، سهام صندوق سرمایه‌گذاری مشترک آگاه، حالت تدافعی دارد و ۰/۱ درصد توسعه‌پذیری کمتری نسبت به متوسط بازار خواهد داشت.

جمع‌بندی

محاسبه ضریب بتا، تنها یکی از شاخص‌های تأثیرگذار در تصمیم‌گیری فعالان بازار سرمایه است؛ سرمایه‌گذاران برای دست یافتن به سودآوری مناسب باید از شاخص‌های تأثیرگذار دیگر نیز در تصمیم‌گیری‌های خود و همچنین در تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی استفاده نمایند تا از این طریق بتوانند ریسک معاملات بورسی خود را به حداقل رسانند. در پایان ذکر این نکته لازم است که سرمایه‌گذاران برای تشکیل سبد سهام خود، باید ضریب بتای شرکت‌های موردنظر را محاسبه نمایند. زیرا این ضریب می‌تواند نمای کلی از وضعیت شرکت را در بازار نمایش دهد و آنها از این طریق می‌توانند به‌درستی سبد سهام خود را مدیریت کنند.

رابطه دلار و بورس چگونه است؟

رابطه‌‌ای به‌طور مستقیم میان دلار و قیمت سهام برقرار است و به عبارت بهتر در سال جاری به ازای هر یک درصد رشد نرخ دلار، شاخص بورس .

رابطه‌‌ای به‌طور مستقیم میان دلار و قیمت سهام برقرار است و به عبارت بهتر در سال جاری به ازای هر یک درصد رشد نرخ دلار، شاخص بورس 0.8 درصد افزایش یافته است.

با گذشت تنها دو ماه بیش از ۱۰۰میلیارد دلار به ارزش بازار ضریب همبستگی در بورس سهام افزوده شد. این مهم در حالی رقم خورد که دلار نیز با افزایش نرخ همراه شده است.

در این میان بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» حکایت از رابطه مستقیم میان تغییرات نرخ دلار با روند شاخص کل بورس تهران دارد. ضمن آنکه ضریب همبستگی گروه‌های بورسی نیز نشان می‌دهد تمام صنایع از صادراتی‌ها گرفته تا گروه‌های مصرفی‌ همگرایی مستقیمی با دلار دارند. این رابطه یکسویه اما علاوه‌بر تاثیرپذیری مستقیم صنایع از دلار با افزایش انتظارات تورمی نیز ارتباط دارد.

اوایل اردیبهشت ماه بود که ارزش بازار سهام در مجموع بورس و فرابورس از ۲۰۰میلیارد دلار عبور کرد. فقط دو ماه بعد یعنی ۳تیرماه شاهد رسیدن این متغیر به سطح ۳۰۰میلیارد دلاری بودیم. افزایش ۱۰۰میلیارد دلاری ارزش بازار سهام در این مدت کوتاه در حالی رقم خورد که دلار نیز در این مدت از ۱۶هزار تومان به کانال ۲۰هزار تومان هم وارد شده است. محاسبات «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد در صورت ثبات نرخ دلار در محدوده نرخ اردیبهشت ماه، اکنون باید ارزش بازارسهام به ۴۰۰میلیارد دلار می‌رسید. آیا همبستگی مثبتی میان دلار و قیمت سهام وجود دارد؟ کدام صنایع بیشترین اثر را از رشد نرخ دلار پذیرا بودند؟

همگرایی بورس و دلار

نگاهی گذرا به روند شاخص کل بورس تهران و نرخ دلار در بازار آزاد از ابتدای سال تاکنون گویای همگرایی این دو متغیر با یکدیگر است. با این حال برای درک دقیق‌تر این مهم بهتر است از ضریب همبستگی (Correlation coefficient) استفاده کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد ضریب همبستگی شاخص کل بورس تهران و نرخ دلار آزاد از ابتدای سال ۹۹ تا پایان معاملات روز چهارشنبه معادل ۸/ ۰ می‌شود. این ضریب بین یک و منفی یک تغییر می‌کند و هر چه به یک نزدیک‌تر باشد، نشان‌دهنده رابطه مستقیم بین دو متغیر است. به عبارتی اگر یکی از متغیرها افزایش (یا کاهش) یابد، دیگری نیز افزایش (یا کاهش) می‌یابد. رابطه‌ای که به‌طور مستقیم میان دلار و قیمت سهام برقرار است. به عبارت بهتر در سال جاری به ازای هر یک درصد رشد نرخ دلار، شاخص بورس ۸/ ۰ درصد افزایش یافته است.

نوسان کدام صنایع وابسته به دلار است؟

در نگاه اول شاید پاسخ به این پرسش ساده باشد. عموما به نظر می‌رسد سهامی بیشترین تاثیر را از نرخ دلار می‌پذیرند که یا مواد اولیه خود را از خارج از کشور وارد می‌کنند یا در زمره صادرکنندگان قرار دارند. در برخی موارد نیز برخی از تولیدات در داخل کشور بر مبنای نرخ دلار قیمت‌گذاری می‌‌شود. در مجموع بخش عمده‌ای از شرکت‌های بورسی با افزایش نرخ ارز، برای افزایش درآمدها زمینه پیدا می‌کنند. افزایش نرخ ارز در وهله اول، باعث افزایش درآمد ریالی شرکت‌های صادراتی می‌شود. با افزایش نرخ ارز، شرکت‌های صادراتی می‌توانند ارز حاصل از فروش خود را با قیمت بالاتری در بازار داخلی به فروش برسانند، در نتیجه درآمد ریالی آنها افزایش می‌یابد. شرکت‌هایی که به واردات مواد اولیه وابسته هستند در طرف دیگر، با افزایش هزینه‌های ریالی و بنابراین با کاهش سود مواجه می‌شوند، اما این شرکت‌ها با یک مرحله تاخیر یا مستقلا نرخ فروش را افزایش می‌دهند یا از مراجع ذی‌صلاح مجوز افزایش نرخ می‌گیرند. ضمنا افزایش نرخ ارز باعث می‌شود که کالاهای داخلی نسبت به کالاهای وارداتی مزیت قیمتی پیدا کنند. به این ترتیب در مجموع رشد نرخ دلار به نفع هر دو گروه صادرات‌محور و واردات‌محور تمام می‌شود.

گروه‌های بورس

در یک تقسیم‌بندی کلی شرکت‌های صادرات‌محور خود به چند گروه تقسیم می‌شوند؛ گروه‌های فلزی، پتروشیمی یا محصولات شیمیایی، فرآورده‌های نفتی و کانه‌های فلزی که با توجه به بازارهای جهانی فلزات رنگین، شاخه‌بندی جزئی‌تری نیز از نوع فعالیت این شرکت‌ها وجود دارد. سیمانی‌ها نیز در زمره گروه‌های ارزآور قرار می‌گیرند. در دیگر گروه‌ها نیز تا حدودی شاهد صادرات محصولات تولیدی هستیم اما با توجه به کم‌بودن مقادیر حجمی صادرات، وزن چندانی به این صنایع نمی‌دهیم.

در حال حاضر گروه فرآورده‌های نفتی با ضریب همبستگی ۹/ ۰ مرتبه، در صدر صنایع صادرات‌محور قرار می‌گیرد. این ضریب در گروه فلزات اساسی ۸۱/ ۰ واحد است و معدنی‌ها همبستگی ۷۸/ ۰ درصدی با دلار دارند. در پتروشیمی‌ها نیز ضریب همبستگی با دلار به ۷۶/ ۰ می‌رسد. یک دسته دیگر از شرکت‌ها، در فهرست بنگاه‌های ارزبر قرار دارند. شرکت‌هایی که بر اساس واردات مواد اولیه فعالیت دارند و طبیعتا با افزایش نرخ دلار با صعود هزینه‌های اولیه مواجه خواهند شد. اما همانطور که اشاره شد این شرکت‌ها با یک مرحله تاخیر نرخ تولیدات خود را افزایش می‌دهند که گاه با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر کشور، این افزایش نرخ بیشتر از افزایش هزینه‌ها بوده و برآیند مثبتی را بر سود شرکت به جای می‌گذارد. نمونه واضح این شرکت‌ها، شرکت‌های خودرویی و دارویی‌ها هستند. به‌طوری که در بازه زمانی مورد بررسی، گروه خودرو و ساخت قطعات با ضریب همبستگی ۹۶/ ۰ واحدی در صدر دیگر صنایع بورسی قرار گرفته است. این ضریب در گروه مواد و محصولات دارویی نیز به ۹/ ۰ درصد می‌رسد. گروه‌های دیگری نیز در زیرمجموعه صنایع ارزبر وجود دارند.

پرواز انتظارات تورمی با افزایش نرخ دلار

نگاهی به ضریب همبستگی صنایع ۳۸گانه بورس با نرخ دلار از ابتدای امسال تاکنون برخی تحلیل‌ها را بر هم می‌ریزد. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از این ضریب در سال جاری از همبستگی تمامی صنایع بورس با دلار حکایت دارد. هر چند این ضریب برای هر گروه متفاوت است اما هیچ‌یک از صنایع بدون ارتباط یا دارای ارتباط منفی با دلار نیستند. حتی برخی از گروه‌هایی که شاید نباید وابستگی خاصی به نرخ دلار داشته باشند، از ضریب همبستگی بالاتری نسبت به شاخص کل برخوردارند. دلیل این مهم را می‌توان در افزایش انتظارات تورمی با رشد نرخ دلار جست‌وجو کرد. این روزها اگر از فعالان اقتصادی ضریب همبستگی در بورس و نیز عامه مردم بابت انتظارات تورمی پیش رو سوال شود شاید همگی به تشدید تورم در کوتاه مدت اشاره کنند. شاید عمده‌ترین اثر نرخ ارز بر تمام صنایع موجود در بازار نیز تشدید انتظارات تورمی باشد که موجب افزایش قیمت اقلام مصرفی غیرمرتبط با نرخ ارز می‌شود و افزایش تورم را پدید می‌آورد.

در این شرایط صاحبان نقدینگی در صددند به هر طریقی ارزش دارایی خود را حفظ کنند و حتی سودهای چند صد درصدی کسب کنند و به اصطلاح از آب گل‌آلود تورم، ماهی بگیرند. از این رو رشد نرخ ارز، موج جدیدی از سرمایه‌های سرگردان را به بدنه بازار سهام تزریق کرده ‌است. شلوغی کارگزاری‌ها و صف کشیدن مردم برای گرفتن کد بورس حاکی از تداوم ورود نقدینگی تازه به بورس است. از طرفی آمارهای منتشرشده درباره صدور کدهای جدید نشان‌دهنده هجوم افراد برای سرمایه‌گذاری در بورس است. انعکاس این مهم یعنی افزایش انتظارات تورمی را می‌توان در گروه‌های مصرفی بازار مشاهده کرد. جایی که ضریب همبستگی گروه‌هایی همچون محصولات غذایی، خرده‌فروشی و قندی‌ها در سطوح بالاتر از ۸/ ۰ قرار گرفته است.

همبستگی جفت ارزها در فارکس (Currency Correlation)

قدرت ارز یک کشور یا منطقه، بستگی به شرایط اقتصادی مربوط به آن منطقه دارد. بنابراین، اقتصاد قوی، یک ارز را قدرتمند و اقتصاد ضعیف یک کشور، آن ارز را تضعیف می کند. در همین حال، اقتصاد کشورهای مختلف به یک دیگر متصل هستند و این موضوع، ارزهای مختلف را به نحوی به یکدیگر مرتبط می کند.

برای مثال در قاره اروپا، انگلیس و کشورهای اتحادیه اروپا به یکدیگر متکی هستند. زیرا آنها کالاها و خدمات مختلفی را با یکدیگر مبادله می کنند. بدین خاطر، ارزش پوند انگلیس تحت تاثیر هر گونه تغییر در اقتصاد سایر کشورهای اتحایه اروپا است. همین رابطه را می توان در اقتصادهای سرتاسر جهان مشاهده کرد و این همان چیزی است که همبستگی ارزهای مختلف در بازار فارکس را ایجاد می کند.

ضریب همبستگی چیست؟

ضریب همبستگی یا کورولیشن یک ابزار آماری است و فرمول ریاضی مخصوص به خود را دارد. این ضریب نشان می دهد که دو سری از اعداد با چه ارتباطی نسبت به یکدیگر تغییر کرده اند. برای مثال ممکن است یک تحلیلگر بخواهد رابطه بین میزان صادرات یک کشور و ارزش ارز آن کشور در برابر دلار را بسنجد. در این حالت، داده های هر دو متغییر در بازه های زمانی مساوی (مثلا فصلی یا سالیانه) با استفاده از فرمول ضریب همبستگی با یکدیگر مقایسه می شوند.

فرمول ضریب همبستگی به گونه ای طراحی شده است که نتیجه آن، عددی بین 1- و 1+ بدست می آید.

تفسیر ضریب همبستگی به شرح زیر است:

ضریب همبستگی مثبت (بین 0 تا 1+) به این معنی است که تغییرات هر دو متغییر در یک جهت می باشد. برای مثال اگر ارزش یک ارز در برابر دلار کاهش یابد میزان صادرات آن نیز کاهش خواهد یافت و بالعکس اگر ارزش آن افزایش یابد میزان صادرات نیز افزایش خواهد یافت. هر چه ضریب همبستگی به سمت 1+ حرکت کند همبستگی شدیدتر می شود بگونه ای که همبستگی مثبت یک به معنی همبستگی کامل است. یعنی 1% افزایش یا کاهش در یک متغیر دقیقا با 1% افزایش یا کاهش در متغییر دیگر همراه خواهد بود.

ضریب همبستگی منفی (بین 0 تا 1-) یعنی تغییرات یک متغییر در جهت خلاف تغییرات متغییر دیگر است. برای مثال ممکن است صادرات بیشتر یک کشور با کاهش ارزش پول آن کشور همراه باشد و بالعکس هر چه ارز یک کشور با ارزش تر شود میزان صادرات آن کمتر شود. هر چه ضریب همبستگی به سمت 1- حرکت می کند همبستگی معکوس، شدید تر می شود بگونه ای که همبستگی منفی یک به معنی همبستگی معکوس کامل است. برای مثال 10% افزایش در یک متغییر دقیقا برابر با 10% کاهش در متغییر دیگر است.

ضریب همبستگی صفر به این ضریب همبستگی در بورس معنی است که بین دو متغییر هیچ گونه رابطه ای وجود ندارد و هر یک بصورت مستقل رفتار می کنند. برای مثال ممکن است افزایش و کاهش در ارزش پول یک کشور و میزان صادرات آن، هیچ ارتباطی با یکدیگر نداشته باشند.

شما بعنوان یک تریدر فارکس نیازی به آگاهی از نحوه محاسبه ضریب همبستگی ندارید. با این وجود ممکن است کنجکاو شوید که این ضریب چگونه محاسبه می شود. فرمول ضریب همبستگی بصورت زیر است:

اگر فرمول بالا را خلاصه کنیم به حالت زیر تبدیل می شود.

گاهی اوقات ضریب همبستگی را بصورت درصد بیان می کنند. جهت تبدیل ضریب همبستگی به درصد آن را در 100 ضرب می کنیم. برای مثال همبستگی 0.8 – برابر با 80% – خواهد بود.

همبستگی جفت ارزها در فارکس

همانگونه که می دانید ارزها بصورت جفتی بیان می شوند. هر جفت ارز با جفت ارز دیگر دارای همبستگی است. داده های مربوط به همبستگی ارزها معمولا در قالب یک جدول نمایش داده می شود که نقاط تقاطع در این جدول، همبستگی جفت ارزها را نشان می دهد. به تصویر زیر توجه کنید.

در تصویر بالا همبستگی بین جفت ارزهای مختلف بصورت درصد بیان شده است. این همبستگی می تواند بین منفی 100% و مثبت 100% نوسان کند.

در جدول بالا جفت ارزهای EUR/USD و USD/CAD دارای همبستگی منفی هستند در حالیکه USD/CHF و EUR/JPY دارای ضریب همبستگی در بورس همبستگی مثبت هستند. بطور کلی شما به دنبال اعدادی در جدول خواهید بود که به مثبت یک یا منفی یک نزدیک هستند و همبستگی های نزدیک به صفر مانند جفت ارزهای AUD/USD و EUR/AUD جذابیتی برای شما ندارند.

جفت ارزهایی که دارای همبستگی مثبت هستند در یک جهت حرکت می کنند. برای مثال زمانیکه نرخ USD/CHF افزایش می یابد جفت ارز EUR/JPY تقریبا به اندازه 85.6% افزایش در جفت ارز USD/CHF، صعود می کند. از سوی دیگر زمانیکه نرخ USD/CAD افزایش می یابد جفت ارز EUR/USD به اندازه 74.4% کاهش می یابد.

هنگامیکه دریافتید کدام جفت ارزها دارای همبستگی مثبت یا منفی قوی با یکدیگر هستند می توانید بطور نسبی پیش بینی کنید که حرکت یکی نسبت به دیگری چگونه خواهد بود. بنابراین اگر در نمودارهای فارکس، جفت ارز EUR/USD در حال صعود باشد، احتمال اینکه USD/CAD نزولی شود بسیار است. چنین اطلاعاتی برای یک تریدر فارکس می تواند از چندین جهت اهمیت داشته باشد که در ادامه به آن می پردازیم.

چگونه از همبستگی جفت ارزها در معاملات فارکس استفاده کنیم؟

برخی از کاربردهای همبستگی ارزها به شرح زیر می باشند.

افزایش سودآوری

از آنجاییکه بروکر فارکس بیش از 100 جفت ارز را جهت معامله به شما ارائه می دهد بررسی همه آنها کار ساده ای نیست. اما با در دست داشتن جدول همبستگی جفت ارزها می توانید بدون بررسی تک تک نمودارها یک نمای کلی از حرکات بازار را بدست آورید. فرض کنید حرکت بعدی جفت ارز USD/CHF را پیش بینی کرده و یک موقعیت معاملاتی بر روی آن باز کرده اید. شما می توانید بلافاصله یک موقعیت معکوس بر روی جفت ارز EUR/USD ایجاد کنید. زیرا این جفت ارزها دارای همبستگی منفی قوی هستند و یک رابطه عکس با یکدیگر دارند. در واقع شما یک جفت ارز را بررسی می کنید و با اندکی زحمت بیشتر می توانید از 2 یا حتی 3 جفت ارز کسب سود کنید.

معاملات همزمان

در مقایسه با تحلیلگران بنیادی، تکنیکالیست ها قبل از ایجاد یک موقعیت معاملاتی بایستی هر نمودار را با استفاده از اندیکاتورهای تکنیکالی با دقت بررسی کنند. اگر شما بخواهید هر نمودار را قبل از سفارش گذاری بررسی کنید تعداد معاملاتی که می توانید در هر روز انجام دهید محدود می شود. بنابراین بررسی همبستگی ارزها می تواند به شما کمک کند تا در صورت تمایل بتوانید موقعیت های معاملاتی بیشتری را در بازار ایجاد کنید.

پوشش ریسک

ما می دانیم که با دقیق ترین تحلیل ها نیز گاهی اوقات اشتباه می کنیم و معاملات با زیان پایان می یابند. فرض کنید بر روی جفت ارز GBP/USD یک موقعیت خرید باز کرده اید و پس از گذشت چند دقیقه فکر می کنید که شاید اشتباه کرده باشید. در این حالت، شما می توانید یک موقعیت خرید بر روی جفت ارز دیگر با همبستگی منفی ایجاد کنید تا زیان معامله اول در معامله دوم جبران شود. جفت ارز USD/JPY دارای همبستگی منفی قوی با GBP/USD می باشد و ایجاد یک موقعیت خرید می تواند بخشی از زیان را پوشش دهد.

تایید شکست ها

اگر شما از استراتژی نقاط پیوت جهت شناسایی سطوح حمایت و مقاومت استفاده می کنید، همبستگی ارزها می توانند در تایید پیش بینی های شما کمک کنند. فرض کنید که EUR/USD در محدوده یک مقاومت قرار دارد. اما شما نمی دانید که قیمت می خواهد این سطح را بشکند و یا از نقطه پیوت باز گردد. در این حالت، بررسی جفت ارزهای دیگر با همبستگی قوی می تواند به شما کمک کند. بدین ترتیب می توانید هم همبستگی های مثبت و هم همبستگی های منفی را بررسی کنید.

جفت ارز EUR/USD همبستگی مثبت با جفت ارزهای GBP/USD و AUD/USD دارد. بنابراین می توانید بررسی کنید که آیا این جفت ارزها نیز در سطوح مقاومت قرار دارند. همچنین USD/CHF و USD/JPY دارای همبستگی منفی با EUR/USD هستند. بنابراین می توانید نمودار آنها را مشاهده کنید تا دریابید آیا آنها در سطوح حمایتی قرار دارند یا خیر. اگر موارد بالا همگی با هم مطابقت داشتند بنابراین می توانید پیش بینی کنید که چه اتفاقی در حال رخ دادن است. بدین ترتیب، همبستگی جفت ارزها می توانند در تایید یا عدم تایید تحلیل شما کمک کنند.

همبستگی ارزها و کامودیتی ها

ارزها با کامودیتی ها نیز دارای همبستگی هستند . در ادامه به برخی از این رابطه ها می پردازیم.

دلار کانادا (CAD) و نفت خام دارای همبستگی مثبت هستند. زیرا کانادا یک تولید کننده و صادر کننده عمده نفت است.

همچنین دلار استرالیا (AUD) و طلا دارای همبستگی مثبت هستند. زیرا استرالیا یک تولید کننده و صادر کننده قابل توجه طلا می باشد. طلا و ین ژاپن در شرایط ناپایدار اقتصادی به عنوان محل های امن برای سرمایه گذاری هستند. ین و طلا نیز دارای همبستگی مثبت با یکدیگر هستند.

در همین حال، طلا و دلار آمریکا دارای همبستگی منفی هستند. زمانیکه دلار آمریکا بر اثر ضریب همبستگی در بورس تورم، ارزش خود را از دست می دهد سرمایه گذاران جهت حفظ ارزش سرمایه خود به دنبال یک محل دیگر مانند طلا می گردند.

مواردی که بایستی درباره همبستگی ارزها به خاطر داشته باشید

قبل از اینکه همبستگی جفت ارزها را در استراتژی های معاملاتی خود بکار بگیرید بهتر است برخی موارد را در نظر داشته باشید.

تغییر در همبستگی ارزها

جدول همبستگی ارزها تنها یک راهنما جهت یافتن همبستگی های قوی مثبت و منفی بین ارزها می باشد. اما این ارتباط می تواند در طول زمان تغییر کند. اگر به تصاویر زیر توجه کنید مشاهده می کنید که با تغییر تایم فریم، ضریب همبستگی جفت ارزها نیز تغییر می کنند. این چیزی است که شما بایستی همیشه هنگام بکارگیری همبستگی ارزها در استراتژی خود به آن توجه کنید.

جدول بالا همبستگی ارزها را در تایم فریم 5 دقیقه ای نشان می دهد. در این تایم فریم، جفت ارزهای USD/JPY و USD/HKD دارای همبستگی معکوس قوی هستند و در جهت خلاف یکدیگر حر کت می کنند.

جدول بالا همبستگی ارزها را در تایم فریم روزانه نشان می دهد. در این جدول مشاهده می کنیم که جفت ارزها غیر از دقایقی که در طول روز رفتار متضاد داشته اند دارای همبستگی مثبت هستند. بنابراین در این شرایط اگر شما در طول روز از ضریب همبستگی جفت ارزها در تایم فریم 5 دقیقه ای استفاده می کردید احتمالا همه موقعیت های معاملاتی برخلاف شما حرکت می کردند.

همچنین این مسئله مهمی است که شما از بروزترین جدول همبستگی ارزها استفاده کنید تا بر اساس داده های قدیمی و منسوخ تصمیم گیری نکنید. جهت مشاهده همبستگی جفت ارزها می توانید از این صفحه استفاده کنید.

همچنین می توانید اندیکاتور همبستگی جفت ارزها را از این پیچ دانلود کرده و به متاتریدر 4 اضافه کنید. پس از دانلود اندیکاتور، مراحل نصب آن را مطابق مقاله “ نحوه اضافه کردن اندیکاتور دلخواه در متاتریدر ” دنبال کنید.

علاوه بر اینکه همبستگی ارزها در تایم فریم های مختلف، متفاوت هستند ضریب های همبستگی در طول زمان نیز ثابت نیستند و ممکن است تغییر کنند. برای مثال، ضریب همبستگی دو جفت ارز در تایم فریم روزانه در این هفته با هفته دیگر می تواند متفاوت باشد. این ضریب می تواند به دلایل بسیاری مانند تغییر در سیاست های اقتصادی کشورها تغییر کند. برای مثال، افزایش نرخ بهره در آمریکا می تواند مسیر حرکتی دلار آمریکا را نسبت به دیگر ارزها تغییر دهد. یکی از فاکتورهای مهم دیگر، تغییرات در فضای سیاسی است که بر روی نرخ جفت ارزها اثر می گذارد و معادلات را تغییر می دهد.

همه تخم مرغ ها را در یک سبد نگذارید

نهایتا بایستی این موضوع را در نظر داشته باشیم که همه چیز در بازار فارکس ممکن است طبق برنامه پیش نرود و جدول همبستگی جفت ارزها ما را گمراه کند. بنابراین نبایستی صرفا به این دلیل که جفت ارزها دارای همبستگی خاصی هستند موقعیت های معاملاتی زیادی ایجاد کنیم. اگر صرفا بر این اساس معامله کنید در مواردی که پیش بینی شما اشتباه باشد ممکن است همه معاملات شما با زیان بسته شوند و قسمت عمده ای از سرمایه خود را از دست بدهید. پیشنهاد بورس تایم این است که نهایتا 3 معامله همزمان بر اساس همبستگی ارزها ایجاد کنید و با تعیین حجم مناسب معامله در بازار فارکس ، ریسک معاملات خود را مدیریت کنید.

تصمیم جدید بورس: ضرایب تضمین معاملات اعتباری از ۳۰ به ۳۵ درصد رسید

سازمان بورس،افزایش ضریب تعدیل سهام، حق تقدم و واحدهای صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در محاسبه حساب تضمین معاملات اعتباری به ۳۵ درصد را به ۱۰۸ کارگزار ابلاغ کرد.

محمد عطایی مدیریت نظارت بر کارگزاران سازمان بورس؛ مصوبه کمیته پایش ریسک بازار درخصوص افزایش ضریب تعدیل سهام، حق تقدم سهام و واحدهای صندوق های سرمایه گذاری در محاسبه حساب تضمین موضوع معاملات اعتباری اوراق بهادار را به کلیه شرکت‌های کارگزاری ابلاغ کرد.

بر این اساس، پیرو ابلاغیه موضوع بند ۸ صورت جلسه ۳ مرداد سال ۹۷ هیات مدیره سازمان در خصوص اصلاح دستورالعمل خرید اعتباری اوراق بهادار در بورس تهران و فرابورس و همچنین ابلاغیه‌ها با موضوع اصلاح ضرایب تعدیل اوراق بهادار قابل محاسبه در حساب تضمین موضوع معاملات اعتباری اوراق بهادار و با استناد اختیارات اعطایی به کمیته پایش ریسک بازار طبق مصوبه هیات مدیره سازمان، مصوبه بند یک صورتجلسه ۱۹ آبان کمیته پایش ریسک بازار در خصوص افزایش ضرایب تعدیل سهام، حق تقدم سهام و واحدهای سرمایه گذاری صندوق های سرمایه گذاری در محاسبه حساب تصمیم موضوع معاملات اعتباری اوراق بهادار به شرح زیر جهت اطلاع و اقدام مقتضی ابلاغ می شود.

۱. در خصوص افزایش ضریب تعدیل سهام و حق تقدم سهام و واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در محاسبه حساب تضمین معاملات اعتباری اوراق بهادار به شرح زیر تصمیم گیری شد:

در مورد سهام پذیرفته‌شده در بورس تهران و بازار اول و دوم معاملات فرابورس، ۳۵ درصد قیمت پایانی .