تعریف نهادهای مالی – نهادهای مالی فعال کدامند؟
این روزها با وضعیت سرسام آور اقتصاد کشور وضعیت به سمتی می رود که هر کسی با هر میزان از دارایی به فکر سرمایه گذاری در زمینه ای است که بتواند ارزش پول خود را چند برابر کند یا دست کم آن را حفظ کند. یکی از این راه های سرمایه گذاری در سهام ها هستند. اگر شما هم جز افرادی هستید که دانش محدودی در زمینه سرمایه گذاری در سهام ها دارید و برای ارزیابی بازار سهام نیاز به دانش کافی دارید پیشنهاد می کنیم در ادامه این مقاله با ما همراه باشید. البته می توانید در کنار این مقاله از مقاله حقوق صاحبان سهام نیز دیدن کنید.
تا پایان این مقاله همه چیز را در مورد نهادهای مالی خواهید دانست و یک قدم در مسیر سرمایه گذاری در بازار سهام آماده تر می شوید. اگر می خواهید به دانش کاملی در زمینه سرمایه گذاری در بازار بورس دست پیدا کنید این مقاله می تواند قدم مثبتی باشد.
نهادهای مالی چه هستند؟ (تعریف نهاد مالی)
نهادهای مالی، بنگاه هایی هستند که خدمات آن ها مربوط به دارایی های مالی است. این نهادها با عنوان واسطه های مالی شناخته می شوند. نهادهای مالی باعث می شوند سرمایه با سرعت بیشتر و هزینه کمتر در جریان قرار بگیرد. در واقع وظیفه اصلی نهادهای مالی انجام امور مالی و سرمایه گذاری است.
نهادهای مالی یکی از ارکان مهمی هستند که در بازارهای مالی نقش ایفا می کنند و در اکوسیستم اقتصادی اهمیت ویژه ای دارند. مهمترین وظیفه نهادهای مالی که باعث می شود اهمیت آن را در اقتصاد و گردش مالی درک کنیم این است نهادهای مالی کمک می کنند منابع مالی بین افرادی که مازاد منابع دارند و افرادی که کمبود منابع مالی دارند ارتباط برقرار شود.
نهادهای مالی کمک می کنند این دست ارتباطات به سرعت و راحتی انجام شود. علاوه بر این نظارتی که نهادهای مالی بر این امور دارند باعث میشوند ریسک این معاملات تا حد زیادی کاهش پیدا کند. این دست از خدمات خدماتی نیستند که از یک موسسه حسابداری یا موسسه حسابرسی بر بیاید.
نهادهای مالی کدامند؟
در ادامه به برخی از مهمترین نهادهای مالی اشاره می کنیم.
- بانک های تجاری
- مشاوران سرمایه گذاری
- شرکت های سرمایه گذاری
- صندوق های سرمایه گذاری
- شرکت های کارگزاری
- شرکت های تامین سرمایه
- صندوق های بازنشستگی
- شرکت های بیمه
- شرکت های پردازش اطلاعات مالی
- موسسات رتبه بندی اعتباری
- صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله بورسی
- صندوق های زمین و ساختمان
- صندوق های پوششی
- شرکت سپرده گذاری مرکزی
وظایف نهادهای مالی چیست؟
نهادهای مالی وظایف زیادی دارند و وظایف و فواید آن ها محدود به مواردی که اشاره کردیم نمی شوند. به طور جامع مهمترین وظایف نهادهای مالی شامل موارد زیر است:
- دریافت تقاضای اعطای مجوز نهادهای مالی
- بررسی صلاحیت و شرایط متقاضیان دریافت مجوزهای نهادهای مالی
- تطبیق شرایط متقاضیان دریافت مجوزهای نهادهای مالی با مقررات و تهیه گزارش در مورد موافقت یا مخالفت با اعطای مجوز
- ارتباط با نهادهای مالی مرتبط و انجام مکاتبات با آن ها
- انجام هماهنگی های لازم برای تشکیل جلسات در مورد نهادهای مالی و مسائل مرتبط
- دریافت و تکمیل مدارک پرونده نهادهای مالی مورد نظر و بایگانی اسناد و اطلاعات آن ها
- تدوین گزارش از اسناد و اطلاعات نهادها
- ارتباط و هماهنگی با نهادهای برون سازمانی در مورد نهادهای مالی
- …
در این میان پیشنهاد می کنیم از مقاله حسابداری بازرگانی چیست نیز دیدن کنید. حسابداری شرکت های بازرگانی از موضوعات مهمی است که در حسابداری مطرح است و بهتر است هر کسی دانشی در مورد آن داشته باشد.
انواع نهادهای مالی
در مهمترین دسته بندی نهادهای مالی می توان آن ها را به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
- نهادهای سپرده پذیر (فعال در بازار پول)
- نهادهای غیرسپرده پذیر (فعال در بازار سرمایه و بیمه)
نهادهای مالی سپرده پذیر
این نهادها همان واسطه هایی هستند که برای مثال از طریق دریافت کارمزد بابت ارائه خدمات مالی یا حاشیه سودی که از تفاوت نرخ اعطای وام و پذیرش سپرده به دست می آید به مسیر خود ادامه می دهند. بانک ها و موسسات مالی نمونه های خوبی از نهادهای سپرده پذیر محسوب می شوند.
نهادهای مالی غیرسپرده پذیر
نهادهای مالی دیگری که در عرصه اقتصاد فعالیت می کنند نهادهای مالی غیر سپرده پذیر هستند. این نهادها خدمات تخصصی ارائه می کنند و از این راه درآمد کسب می کنند. شرکت های بیمه، صندوق های سرمایه گذاری مشترک، شرکت های تامین سرمایه نیز نمونه های خوبی از نهادهای مالی غیر سپرده پذیر محسوب می شوند.
نهادهای مالی فعال در بازار اوراق بهادار (بازارهای سرمایه)
در مبحث نهادهای مالی عبارتی با عنوان نهادهای مالی فعال در بازار اوراق بهادار مطرح است. نهادهای فعال در هر بخشی که متمرکز باشند به این معنی است که بیشترین فعالیت را در آن بخش دارند و نقش مهمی را در آن اکوسیستم ایفا می کنند. در واقع منظور از نهادهای مالی فعال در بازار اوراق بهادار همان نهادهایی هستند که در بازارهای سرمایه فعالیت می کنند. این نهادها را پیش تر با عنوان نهادهای سپرده پذیر معرفی کردیم.
برخی از نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه:
- مشاوران سرمایه گذاری
- شرکت های پردازش اطلاعات مالی
- شرکت های تامین سرمایه
- صندوق های بازنشستگی
- …
برخی از نهادهای مالی فعال در بازار پول نیز شامل موارد زیر هستند:
- بانک ها
- موسسات اعتباری
- شرکت های تجاری
- موسسات دولتی
- صندوق های سرمایه گذاری
- …
حالا که به خوبی از دسته بندی نهادهای مالی آگاه شدیم بد نیست کمی جزئی تر شویم. نهادهای مالی غیرسپرده پذیر که در بازارهای سرمایه فعالیت می کنند نیز خود به چند دسته تقسیم می شوند. در ادامه به این دسته بندی اشاره می کنیم، اما قبل از آن پیشنهاد می کنیم که مقاله صورت های مالی را نیز بعد از این مقاله مطالعه کنید تا اطلاعات جذابی در مورد این موضوع به شما ارائه کنیم.
انواع نهاد مالی غیرسپرده پذیر (نهادهای بازار سرمایه)
در مهمترین تقسیم بندی که می توان برای نهادهای مالی غیر سپرده پذیر انجام داد می توان آن ها را به 3 دسته زیر تقسیم کرد:
- نهادهای خود تنظیم گر
- واسطه های بازار
- سایر فعالان بازار سرمایه
در پایان اگر مالک یک فروشگاه هستید یا مدیریت یک فروشگاه بر عهده شماست پیشنهاد می کنیم از امکانات و ویژگی های نرم افزار فروشگاهی سپیدار دیدن کنید. این نرم افزار برای استفاده فروشگاه ها کاملا به صورت بهینه و اختصاصی طراحی شده تا بهترین تجربه کاربری را در اختیار آن ها قرار دهد.
آشنایی با ارکان بازار سرمایه
آیا نظارتی بر تصویب و اجرای این قوانین وجود دارد؟ یا تنها فقط یک شخص بهتنهایی قانونگذاری میکند. در این مقاله قصد داریم در رابطه با ارکان بازار سرمایه و سلسلهمراتب آن صحبت کنیم، اما پیش از آن میخوانیم که بازار سرمایه به چه بازاری گفته میشود.
بازار سرمایه چیست؟
بازار سرمایه یا Capital Market به بازاری گفته میشود که در آن اوراق بهادار با سررسید بیش از یک سال معامله میشود.
این بازار بهمنظور جمعآوری وجوه مازاد افراد و هدایت آنها به سمت صنایع و اقتصاد شکل گرفته است. بهطور کلی میتوان گفت که منابع مالی مورد نیاز را برای شرکتها تامین میکند.
سهام، اوراق خزانه، اوراق مشارکت و. از جمله اوراقی هستند که در این بازار معامله میشوند. همانطور که میدانید این اوراق ریسک زیادی دارند و بهدنبال ریسک بالا، بازدهی بیشتری نیز میتوانند داشته باشند.
بورس اوراق بهادار تهران قسمتی از بازار سرمایه ایران را تشکیل میدهد. بالاترین رکن بازار سرمایه را شورای عالی بورس تشکیل میدهد که سازمان بورس اوراق بهادار، تحت نظارت آن فعالیت میکند.
معرفی رکن بازار سرمایه
1) شورای عالی بورس
اولین رکن بازار سرمایه شورای عالی بورس است که وزیر امور اقتصادی و دارایی، ریاست این شورا را برعهده دارد.
- وزیر امور اقتصادی و دارایی (رئیس شورا)
- وزیر بازرگانی
- رئیس کل بانک مرکزی
- رئیسهای اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران و اتاق تعاون
- رئیس سازمان بورس، که بهعنوان دبیر شورا و سخنگوی سازمان ایفای نقش میکند.
- دادستان كل كشور يا معاون او
- یک نفر نماینده از طرف کانونها
- سه خبره مالی از بخش خصوصی (با مشورت تشکلهای حرفهای بازار اوراق بهادار که با پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی و تصویب هیات وزیران انتخاب میشوند.)
- يک نفر خبره از بخش خصوصی برای هر هر "بورس كالايی" که فقط در فقط در جلسات مربوط به تصميمگيری همان بورس شرکت می کنند. (به پيشنهاد وزير ذی ربط و تصويب هيئت وزيران)
وظایف شورای عالی بورس
بهطور کلی شورای عالی بورس بالاترین رکن بازار سرمایه است که سیاستهای کلان بازار را تصویب میکند. که این مصوبات بعد از تایید رئیس شورا یعنی همان وزیر امور اقتصادی و دارایی به مرحله اجرا میرسند.
این شورا علاوهبر تصویب سیاستهای کلان بازار، وظایف دیگری نیز برعهده دارد که در ادامه به آنها میپردازیم.
- صدور، تعلیق و لغو مجوز نهادهای تحت نظارت
- سیاستگذاری و تعیین خطمشیهای بازار اوراق بهادار
- نظارت بر فعالیتهای سازمان و رسیدگی به شکایاتی که علیه سازمان شده است.
- انتخاب اعضا هیاتمدیره، انتخاب اعضا هیات داوران،انتخاب بازرس و حسابرس برای سازمان
- تصویب ابزارهای مالی جدید، تصویب بودجه وظایف بازار مالی و صورتهای مالی سازمان، تصویب نوع و میزان وصولیهای سازمان و نظارت بر آنها
- اتخاذ تدابیر لازم برای توسعه بازار و نظارت بر اجرای آنها
- و.
موارد ذکر شده از جمله وظایف با اهمیت شورای عالی بورس است. علاوهبر موارد ذکر شده سایر اموری که به تشخیص هیاتوزیران به بازار مربوط باشد نیز برعهده شورای عالی بورس است.
2) سازمان بورس و اوراق بهادار
از دیگر ارکان بازار سرمایه، میتوان به سازمان بورس اوراق بهادار (Seo.ir) اشاره کرد. این سازمان یک موسسه عمومی غیردولتی است، که تحت نظارت شورای عالی بورس فعالیت میکند.
هیاتمدیره این سازمان دارای 5 عضو است که از بین کارشناسان حوزه مالیِ بخش غیردولتی انتخاب میشوند. اعضای هیات مدیره سازمان بورس اوراق بهادار توسط شورای عالی بورس انتخاب میشود.
از میان این 5 نفر، یک نفر بهعنوان رئیس هیاتمدیره توسط اعضا انتخاب میشود. رئیس هیاتمدیره بالاترین مقام اجرایی است که مسئولیت اداره امور اجرایی سازمان بر عهده او است.
بهطور کلی سازمان بورس اوراق بهادار که به اختصار به آن سبا هم گفته میشود، برای سایر سازمانها که تحت نظارت آن عمل میکنند، قانونگذاری میکند. درآمد این سازمان نیز از محل دریافت کارمزد معاملاتی است.
وظایف و اختیارات هیاتمدیره سازمان بورس اوراق بهادار
- تهیه، تدوین و نظارت بر آییننامهها و دستورالعملهای اجرایی و ارائه پیشنهادات به رکن اول بازار یعنی همان شورای عالی بورس.
- تصویب اساسنامه برای انواع بورسها، نهادهای مالی و کانونها.
- ایجاد هماهنگیهای لازم در بازار و همکاری با سایر نهادهای سیاستگذاری و نظارتی.
- اتخاذ تدابیر لازم برای پیشگیری از وقوع تخلفات در بازار و ارائه گزارشات مربوط به تخلفات به مراجع ذیصلاح.
- اخذ تدابیر لازم جهت حمایت از حقوق و منافع سرمایهگذاران در بازار و نظارت بر سرمایهگذاری اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی در بورس.
- ارائه درخواست صدور، تعلیق، لغو مجوز تاسیس بورسها و. به شورای عالی بورس.
- صدور، تعلیق و لغو مجوز تاسیس کانونها و سایر نهادهای مالی که از وظایف مستقیم شورا نیستند.
- ارائه پیشنهاد به شورای عالی بورس، جهت بهکار گیری ابزارهای مالی جدید در بازار.
- ارائه گزارشهای ادواری در رابطه با عملکرد سازمان، وضعیت بازار و صورتهای مالی
- تصویب سقف نرخهای خدمات و کارمزدهای نهادهای مالی مختلف.
- همکاری با مراجع بینالمللی و پیوستن به سازمانهای مختلف منطقهای و جهانی.
- همکاری با مراجع مختلف حسابداری
- بررسی و تایید شرایط شرکتهای سهامی عام پیش از ثبت آنها نزد مراجع ثبت شرکتها.
- بررسی و نظارت بر افشای اطلاعات با اهمیت توسط شرکتهای ثبت شده نزد سازمان.
- ارائه پیشنهادات جهت تهیه بودجه، انواع درآمدها و نرخهای خدمات سازمان به رکن اول بازار یعنی شورای عالی بورس.
- ثبت و صدور مجوز عرضههای عمومی و نظارت بر آنها.
- انجام اموری که از طرف شورا به آنهامحول میشود.
- و . .
3) شرکت بورس اوراق بهادار تهران
بورس اوراق بهادار تهران (tse.ir) در بهمنماه سال 1346 تاسیس شد. در سال 1384 بر پایه قانون بازار اوراق بهادار، این نهاد از یک سازمان عمومی غیرانتفاعی به شرکت سهامی عام انتفاعی تبدیل شد و عملیات اجرایی را بر عهده گرفت.
این شرکت با هدف حفظ، تقویت و توسعه بازار سرمایه باثبات، شفاف، منصفانه و کارآ از طریق نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات مرتبط ایجاد شد.
کنترل و مدیریت ریسک، انجام پژوهشهای توسعهای و کاربردی، ایجاد زیرساختهای مقرراتی و فناوری اطلاعات، ارتقای جایگاه بینالمللی، توسعه فرهنگ سرمایهگذاری و ارتقای سواد مالی از وظایف این شرکت است.
4) فرابورس
طرح ایجاد بازارهای خارج از بورس در سال 1384 ریخته شده بود. سه سال بعد یعنی در سال 1387 شرکت فرابورس ایران (ifb.ir) در اداره ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری ثبت شد و شروع بهکار کرد.
اما فعالیت بازار فرابورس ایران بعد از تدوین و تصویب دستورالعملها لازم برای انجام معاملات فرابورس در مهرماه سال 1386 بهطور رسمی آغاز شد.
بازار خارج از بورس، بازاری در قالب شبکه ارتباط الکترونیک یا غیرالکترونیک برای معاملات اوراقبهادار بر پایه مذاکره، معرفی شده است.
صدور، تعلیق و لغو فعالیتهای بازارهای خارج از بورس بر عهده شورای عالی بورس است.
همانند بازار بورس، در فرابورس هم تأسیس بازارها و نهادهای مالی پس از ثبت شرکت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار امکانپذیر است. فعالیتهایی که در بازار فرابورس انجام میشود نیز تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار هستند.
شرایط پذیرفته شدن شرکتها در بازار فرابورس به مراتب آسانتر از پذیرش آنها در بورس است، معمولا شرکتها پیش از ورود به بورس وارد بازار فرابورس میشوند. این بازار خود دارای 5 زیر شاخه مختلف است و بهمنظور گسترش بازار سرمایه کشور ایجاد شده است.
5) بورس کالا
سازوکار عملیاتی بورس کالای ایران (Ime.co.ir) مانند بورس اوراق بهادار است، با این تفاوت که در آن بجای اوراق بهادار، کالا و مواد خام تغییر شکل نیافته معامله میشود.
بورس کالا، بازاری سازمانیافته است که در آن کالاهایی مشخص، با روشهایی از پیش تعیین شده معامله میشوند.
نخستین بورس کالایی ایران در سال 1382، بورس فلزات بود. پس از آن در سال ۱۳۸۳ بورس کالای کشاورزی نیز تاسیس شد. در نهایت در سال 1386 این دو بازار با هم ترکیب شدند و بورس کالای ایران را بوجود آوردند.
6) بورس انرژی
بورس انرژی ایران (Irenex.ir) در تیر ماه 1391 با مجوز شورای عالی بورس و بورس اوراق بهادار بهصورت سهامی عام تاسیس شد. در واقع بورس انرژی، یک بورس کالایی است که در آن امکان انجام معاملات حاملهای انرژی مثل نفت، گاز، برق و. و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد. نحوه انجام معاملات نیز شبیه سایر بازارها است. این بازار با ایجاد یک فضای رقابتی، دستیابی به قیمتهای تعادلی را برای حاملهای انرژی فراهم میسازد.
بورس انرژی که یکی از ارکان بازار سرمایه محسوب میشود، خود نیز دارای سه رکن بازار فیزیکی، مشتقه و فرعی است.
7) سایر نهادهای مالی
صندوقهای سرمایهگذاری، کارگزاریها، موسسات رتبهبندی، مشاوران سرمایهگذاری، شرکتهای پردازش اطلاعات، شرکتهای تامین سرمایه، شرکتهای سرمایهگذاری، بازارگردانها، صندوقهای بازنشستگی همه و همه قسمتی از ارکان بازار سرمایه را تشکیل میدهند.
همانطور که در طول مقاله خواندیم، بازار سرمایه ارکان مختلفی دارد که در راس آن، شورای عالی بورس قرار دارد. رکن بعدی سازمان بورس و اوراق بهادار است که پیشنهادات مربوط به تغییر قوانین معمولا از جانب سازمان بورس و اوراق بهادار به شورای عالی بورس ارائه میشود و اگر توسط شورا تصویب شود، اجرایی خواهد شد.
سایر ارکان مثل بورس اوراق بهادار، بورس کالا و. خود نیز دارای زیرشاخههای متعددی هستند که هر کدام در زمینهای خاص فعالیت میکنند.
میتوانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده کنید.
وظایف کارگزاری بورس
بورس بازار خرید و فروش سهام است که از سال ۱۳۴۶ تاکنون در ایران پایه ریزی شده و مشغول به فعالیت است. شاید در کنار نام بورس بار ها اسم کارگزاری بورس را شنیده باشید. اما دقیقا با مفهوم آن و وظایفی که این کارگزاری ها انجام می دهند آشنا نباشید. منظور از کارگزاری؛ شرکت های واسطه ای هستند که پل ارتباطی خریداران و فروشندگان سهام و بازار بورس می باشند. هر خریدار سهامی باید از طریق کارگزاری های بورس اقدام به خرید نمایند.
تصور کنید هر خریدار سهام جزی برای خرید و فروش سهام خود به دفاتر مرکزی بورس مراجعه نماید. شلوغی و هرج و مرج تنها عایدی است که نصیب افراد خریدار و فروشنده سهام می شود. پس وجود کارگزاران بورس ضروری است تا این افراد در کمترین زمان بدون طی نمودن راه طولانی تا خود دفتر مرکزی بورس و دریافت مشاوره های سرمایه گذاری اقدام به سرمایه گذاری در این بازار یا اقدام به فروش سهام خود نمایند. این مراکز با داشتن مجوز وظایف بازار مالی فعالیت از سازمان بورس فعالیت خود را شروع می کنند و وجود آنها برای تداوم بازار سرمایه و افزایش فعالیت های سهامی لازم می باشد. کارگزاری های فعال در بازار سرمایه در حیطه های سرمایه ای مختلفی مشغول به فعالیت هستند.
کارگزاری های فعال در بازار بورس اوراق بهادار، بورس کالا، فرابورس و بورس انرژی از بازار های فعالی است که کارگزاری ها در آن مشغول به فعالیت می باشند. بیشترین شعب کارگزاری به ترتیب در تهران، اصفهان، مشهد، کرج و تبریز قرار دارند. کارگزاری ها رتبه بندی خواهند شد که این رتبه بندی بر اساس ارزش کل معاملات انجام شده یعنی حجم و میزان خرید و فروش در هر کارگزاری انجام خواهد شد. هر کارگزاری که حجم معاملات بیشتری را انجام داده باشد به عنوان کارگزاری برتر شناخته خواهد شد. مشتری مداری، ارائه خدمات ویژه به مشتریان، مشاوره های عالی و مفید و انجام سیستم عملیاتی آنلاین و موارد دیگر علاوه بر رتبه بندی سالانه از معیار های تشخیص بهترین کارگزاری است.
اما قوانین کارگزاری ها که بر اساس آن فعالیت خود را انجام می دهند بر عهده چه نهادی است؟ چه نهاد یا مرکزی بر فعالیت های کارگزاری نظارت دارند؟ در متن زیر پاسخگوی این سوالات خواهیم بود.
منظور از کانون کارگزاران چیست؟
از سال ۱۳۸۶ بنا بر اهمیت فعالیت کارگزاری در بازار سرمایه و لزوم گسترش آن کانونی تحت عنوان کانون کارگزاران تشکیل شد که کارگزاری های موجود در کشور تحت نظر این کانون فعالیت های خود را ادامه خواهد داد. قوانینی که کارگزاری ها در خرید و فروش سهام از آن تبعیت دارند قوانینی است که این کانون برای کارگزاران تبیین کرده است. که وظیفه آن نظارت بر کار کارگزاری ها و تعیین و تبیین قوانین مشخص است. از جمله وظایف این کانون نیز می توان به موارد زیر اشاره داشت؛
نظارت بر کیفیت خدمات رسانی کارگزاران و نحوه انجام فعالیت های آنان
ایجاد ارتباط میان سایر کارگزاران و حل اختلافات احتمالی آنان
تعیین سقف کارمزد برای کارکنان
تنظیم روابط میان کارگزاران
کمک به تهیه قوانین و آئین نامه های مربوط به اوراق بهادار
وظایف کارگزاری بورس
همانطور که گفته شد کارگزاری بورس یک شرکت واسطه ای بین سازمان بورس و سرمایه گذاران سرمایه ای است. خرید و فروش سهام و اطلاع از سهام های موجود در بازار سرمایه و ثبت سریع خرید و یا فروش سهام اوراق بهادار از طریق نهادی به نام کارگزاری امکان پذیر است. که کارگزاران سراسر کشور زیر نظر کانون کارگزاران انجام فعالیت می کنند. این کانون طبق گفته های فوق موظف به تنظیم قوانین منظمی است که کارگزاران در راستای این آئین نامه فعالیت خود را انجام می دهند. اما جدا از این گفته ها لازم است تا وظایف این کارگزاری ها را به طور کامل بیان کنیم. علاوه بر وظایف نهادی اینچنینی برای رضایت مشتری خدمات مازادی را نیز انجام می دهند که در قوانین کانون به طور مشخص در این خصوص صحبت نشده است. در ادامه متن نیز به این موضوع نیز خواهیم پرداخت. اما وظایف کارگزاری بورس به شرح زیر است؛
انجام کلیه امور مربوط به اوراق بهادار
منظور از انجام امور مربوط به اوراق بهادار انجام معاملات و خرید و فروش کلیه اوراق بهاداری است که در بورس قابل خرید و فروش است. پس خرید و فروش سهام، خرید و فروش اوراق بدهی پذیرفته در فرابورس و بورس و حق تقدم سهام و همه اوراق بهادار فرابورس و بورس و خرید و فروش انرژی و کالا در بورس و فرابورس بورس انرژی و کشاورزی همچنین بازاریابی خرید و فروش انواع و اقسام اوراق بهادار
ارائه مشاوره سرمایه گذاری
ارائه مشاوره به سرمایه گذاران در خصوص چگونگی خرید و فروش سهام خود، مشاوره های تخصصی مدیریت و ارائه مشاوره در خصوص نقدینگی مشتری و یا مدیریت درآمد های ثابت وی
بازگردانی اوراق بهادار
انجام و اجرای عملیات بازارسازی و بازگردانی اوراق بهادار مورد پذیرش در بازار بورس
انجام خدمات های مالی
تعهد پذیره نویسی
سایر خدمات کارگزاری بورس
علاوه بر وظایف فوق کارگزاری ها خدمات مازادی چون اعتبار معاملاتی، تخفیف معاملاتی و برگزاری دوره های آموزشی را انجام می دهند. کارگزاری ها در انجام چنین خدماتی مختار هستند. مثلا بر اساس گردش مالی مشتریان خود به آنها اعتبار معاملاتی ارائه می دهد. منظور حجم معاملات زیاد و میزان فروشی است که هر مشتری مجاز به آن است که چنانچه هر مشتری گردش مالی زیادی داشته باشد به وی اعتبار معاملاتی داده خواهد شد که بدون پرداخت پولی اقدام به خرید و فروش سهام خود نماید که نوعی وام به مشتریان با اعتبار بالا می باشد.
کارگزاری زمانی که معاملات خرید و فروش را برای افراد انجام می دهند کارمزدی را به عنوان حق الزحمه از مشتریان دریافت می نمایند که برای جلب رضایت مشتری تخفیفاتی را برای آنان در نظر خواهند گرفت.
یا برگزار کردن دوره های آموزشی حضوری و غیر حضوری یکی دیگر از خدماتی است که کارگزاری ها برای جلب مشتری و برای انجام خدمات ویژه به مشتریان انجام می دهند تا با تشکیل چنین دوره های افراد با بورس و نحوه انجام معاملات بیشتر آشنا شوند.
تفاوت بورس، فرابورس و بازار پایه چیست؟
تفاوت بورس، فرابورس و بازار پایه چیست؟ بازارهای مالی تشکیلات پیچیدهای دارند که با ساختار اقتصادی و سازمانی خاص خود نقش مهمی در قیمتگذاری بازار برعهده دارند. هر بازاری را که در آن معاملات اوراق بهادار انجام شود بازار مالی محسوب میکنیم: بازار سهام، بازار فارکس، بازار اوراق قرضه، و بازار مشتقات. بازارهای مالی برای عملکرد صحیح اقتصاد سرمایهداری نقشی حیاتی ایفا میکنند. در سالهای اخیر بسیاری از بازارهای مالی دنیا معاملات خود را از طریق بورس به انجام میرسانند.
پیش از شروع مقاله، به شما پیشنهاد میکنیم در صورتی که قصد یادگیری بورس جهانی و فارکس را دارید، در دوره آموزش بورس جهانی شرکت کنید. همچنین اگر قصد دارید در بازار بورس ایران فعالیت کنید، دوره آموزش تابلو خوانی را از دست ندهید!
تفاوت بورس، فرابورس و بازار پایه چیست؟
هدف از تشکیل بازارهای مالی چیست؟
تأمین سرمایه از مهمترین اهداف و موضوعات مورد توجه شرکتها است. عرضهی سهام در بورس از بهترین راههای جذب سرمایه شناخته شده است که عموماً با استقبال روبرو شده است. بی شک برای این بازار ساختار وظایف بازار مالی قانونمندی طراحی شده که هر شرکتی اجازهی ورود به آن را ندارد. فرابورس هم، مثل بازار بورس اوراق بهادار، بستری جهت داد و ستد اوراق بهادار یا سهام فراهم کرده که شرایط و قوانین معاملاتی آن برای شرکت ها به مراتب در دسترستر است.
تفاوت بورس، فرابورس و بازار پایه چیست؟
در فرابورس، نظارت کمتری به نسبت بازار بورس دیده میشود. شرکتهای بورسی ملزم به انتشار تعداد گزارش بیشتری، در طول یک سال مالی هستند. همین موضوع باعث شفافیت بیشتر بورس شده و ریسک سرمایهگذاری در فرابورس به مراتب از بورس بیشتر شده است.
در بازار بورس، داراییهای مختلف از جمله دارایی مالی و واقعی، خرید و فروش می شوند. به بورسی که در آن داراییهای مالی (داراییهای کاغذی) و اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت معامله میشود، بورس اوراق بهادارگفته میشود. همچنین بورسی که در آن داراییهای واقعی یا کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار میگیرد، تحت عنوان بورس کالا شناخته شده است.
علاوه بر مواردی که ذکر شد، نوع دیگری از بورس، به نام بورس ارز داریم که در آنجا، پول رایـج کشورها رد و بدل میشود. بورس اوراق بهادار، بازاری سازمان یافته و رسمی است که در آن خرید و فروش سهام شرکتها، اوراق قرضهی دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی، مطابق با قوانین آن، انجام میپذیرد.
خرید و فروش اوراق بهادار در کشور ما به شکل رسمی در بورس اوراق بهادار تهران به وقوع میپیوندد. هر سهم بر مبنای میزان عرضه و تقاضای آن قیمتگذاری میشود. یک سرمایهگذار میتواند با هر اندوختهای وارد بورس شود و در سرمایهگذاری شرکتهای حاضر در بورس سهیم شود.
بازار فرابورس ایران در سال 1387 فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار شروع کرد. این بازار از جایگاه و تشکیلاتی قانونی مشابه بورس برخوردار است. با این وجود شرایط پذیرش و معامله در آن به مراتب آسانتر از بورس تعریف شده تا بتواند به چرخیدن چرخ اقتصادی کشور کمک کند.
از مهمترین وظایف بازار فرابورس سازماندهی آن قسمت از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارد و خواهان آن است که به سرعت وارد بازار سرمایه شود.
عدم نیاز به فرآیندهای پیچیده و همچنین متنوع بودن شرایط پذیرش شرکتها در فرابورس ایران، این امکان را برای بنگاههای اقتصادی بهوجود آورده که با دارا بودن حداقل شرایط و در کمترین زمان، به این بازار مالی وارد شوند. درحالیکه از تمامی مزایای شرکتهای حاضر در بازار مبادلات اوراق بهادار بهرهمند میشوند.
فرابورس از چه بازارهایی تشکیل شده است؟
فرابورس پنج بازار دارد که با نامهای بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه مشخص شدهاند.
بــازار سهام فرابورس ایران بازارهای اول، دوم و پایه را شامل میشود. سهام شرکتهایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دوم معامله میشوند و شرکتهایی که فاقد شرایط لازم باشند، میتوانند سهام خود را در بازار پایه مبادله کنند.
در بازار اول فرابورس، شرکتهای سهامی عام، مطابق با دستورالعمل پذیرش، اجازهی معاملهی سهام خود را دارند. نوسان قیمت 5 درصد بدون حجم مبنا است. آخرین سرمایهای که برای شرکتهای پذیرفته شده در این بازار ثبت شده، حداقل 10 میلیارد ریال تخمین زده شده که یک سال از زمان بهرهبرداری آن میگذرد و زیان انباشته ای متوجه آن نشده است.
در بازار دوم مانند بازار اول، معاملات سهام شرکتهای سهامی عام صورت میگیرند. با این وجود شرایط پذیرش در این بازار، از بازار اول سادهتر است. بازار پایه ی فرابورس، بهمنظور ساخت بستری مناسب برای خرید و فروش سهام شرکتهای سهامی عام – که در بورس یا بازارهای فرابورس اجازه ی ورود ندارند- پا به عرصه ی ظهور گذاشته است. این بازار تنها شرکتهای سهامی عام را شامل میشود. سهام شرکتهایی که احتمال زیان دارند، شرکت های تازهتاسیس، و شرکتهایی که با افزایش سرمایه مایل هستند از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل شوند، در بازار دوم یافت میشود. آخرین سرمایهی ثبت شده برای شرکتهای این بازار، حدود 1 میلیارد ریال برآورد شده است.
بازار پایه چیست؟
بازار پایه، یکی از بازارهای فرابورس معرفی شده که به منظور عرضه و تبادل اوراق بهادار به وجود آمده است. شرکتهای این بازار بدون طی فرآیند پذیرش وارد فرابورس میشوند و شامل سه دستهی زیر هستند:
بازار اولیه بورس چیست و چه کاربردهایی دارد؟
شرکتهای بازرگانی برای تامین مالی فعالیتهای خود و پرداخت هزینههای رشد و توسعه به حجم بالایی از سرمایه گذاری نیاز دارند. واضح است که تامین این میزان سرمایه در زمانی محدود امکان پذیر نیست و باید از منبع دیگری برای تامین مالی استفاده کرد. دولتها نیز به منظور ارائه بهتر خدمات و کالاها به مردم، باید به میزان زیادی وام بگیرند. بازارهای مالی، این امکان را برای شرکتها و دولتها فراهم میکنند تا بتوانند از طریق فروش اوراق بهادار، نیازهای خود را برطرف کنند. از طرفی، سرمایه گذاران هم از طریق خرید این اوراق بهادار، بازده و رفاهشان را افزایش میدهند. بازار اولیه – اگر به شکلی درست عمل کند – میتواند برای اقتصاد سرمایه داری کاملا مفید باشد. چون این بازارها کانال مناسبی را برای سرمایه گذاران و وامگیرندگان فراهم میکنند و باعث میشوند تا سرمایهها به سمت کسانی که توان استفاده کارآمد از پول و سرمایه را دارند جریان پیدا کنند.
فهرست این مقاله
منظور از بازار اولیه بورس چیست؟
بازار اولیه یا «primary market» محلی است که شرکتها برای اولین بار سهام و اوراق قرضه جدیدشان را برای عموم و سرمایه گذاران به قیمت اسمی به فروش میگذارند. هر معاملهای پس از آن شامل بازار ثانویه میشود و در آن صورت میگیرد. نماد بازار اولیه در ایران، بانک و نماد بازار ثانویه، بورس است. در بازار اولیه، شرکتها پذیره نویسی و تأسیس میشوند و در بازار ثانویه سهام شرکتهای پذیرفته شده، معامله میشوند. سپس شرکتها به طور مستقیم سرمایه مورد نیاز خود را از طریق فروش سهام به مردم تامین میکنند که این کار از طریق پذیره نویسی انجام میشود.
پذیره نویسی از طریق بانکی که نماینده شرکت است یا سایر مؤسسات مجاز صورت میپذیرد. در این بازار، فروشنده اوراق، همان شرکت عرضه کننده سهام است. عرضه عمومی اولیه یا همان IPO، نمونهای از یک بازار اولیه است که اوراق بهادار شرکت برای اولین بار به عموم و بدون سابقه قیمت گذاری قبلی عرضه میشود. به زبان سادهتر، به روز اول عرضه سهام شرکتی که برای اولین بار وارد بورس شده است اصطلاحاً «عرضه اولیه» گفته میشود. در طول این زمان، درصد مشخصی از کل سهام یک شرکت برای نخستین بار از طریق بورس اوراق بهادار و توسط سرمایه گذاران بر اساس قیمت کارشناسی خریداری میشود. به عنوان مثال، تحلیل گران با بررسی جزئیات مالی شرکت X قیمت هر اوراق بهادار آن را ۱۸۰,۰۰۰ تومان تعیین میکنند. درنتیجه سرمایه گذاران میتوانند سهام این شرکت را در زمان IPO با این قیمت و مستقیماً از شرکت صادرکننده خریداری کنند.
این اولین فرصتی است که سرمایه گذاران میتوانند از طریق خرید سهام یک شرکت در سرمایه آن سهیم شوند. اما در روز عرضه اولیه سهام، هیچ نقدینگی یا منابعی به شرکت تزریق نمیشود. سرمایه سهام یک شرکت، از وجوه حاصل از فروش سهام آن در بازار اولیه تشکیل میشود. اصولا برای عرضههای اولیه در روز اول یک مقدار مشخص تعیین میکنند که نمیتوان در آن روز بیشتر از این مقدار، سهام شرکت را خریداری کرد. ولی از فردای آن روز همهچیز به حالت عادی برمیگردد و آن سهام مانند بقیه سهامهایی که در بورس وجود دارند معامله خواهد شد. عرضه اولیه سهام از دید سرمایهگذاران به دلیل اینکه عموماً بازدهای جذاب – حداقل ۲۰ درصدی – را در کمترین زمان محقق میسازد از جذابیتهای زیادی برخوردار است.
در عرضه عمومی اولیه شرکت فیسبوک، هر وظایف بازار مالی سهم چقدر قیمت گذاری شد؟
عرضه عمومی اولیه (IPO) شرکت فیس بوک در سال ۲۰۱۲، بزرگترین IPO یک شرکت آنلاین و یکی از بزرگترین IPO های بخش فناوری بود. بسیاری از سرمایه گذاران معتقد بودند که با توجه به محبوبیت این شرکت، ارزش سهام آن در بازار ثانویه، خیلی زود افزایش خواهد یافت. به دلیل تقاضای بالای سهام این شرکت در بازار اولیه، تضمینکنندگان، هر سهم را ۳۸ دلار قیمت گذاری کردند – یعنی اوج قیمتی آن بازار- و سطح عرضه سهام را با ۲۵ درصد افزایش به ۴۲۱ میلیون سهام رساندند. در نهایت ارزش سهام فیسبوک به ۱۰۴ میلیارد دلار رسید که از این منظر بزرگترین شرکت عمومی جدید محسوب میشد.
بازار اولیه بورس چه کاربردی دارد؟
همه شرکتها برای انجام فعالیتهای خود به سرمایه نیاز دارند که این سرمایه میتواند به صورت سهام یا وام باشد. به منظور افزایش سرمایه به شکل سهام، یک شرکت میتواند اوراق خود را به عموم مردم بفروشد. وقتی سهامها مستقیماً به عموم مردم فروخته میشوند، این کار از طریق بازار اولیه بورس انجام میشود. سرمایه گذاران معمولا در بازار اولیه بورس، برای خرید اوراق بهادار مبلغ کمتری به نسبت بازار ثانویه پرداخت میکنند. بازار اولیه، هم برای بازار سرمایه و هم برای کل اقتصاد بسیار حیاتی است. در واقع این بازار، محلی است که در آن سرمایه شکل میگیرد.
انتشار کلیه اوراق بهادار در بازار اولیه بورس، تحت مقررات سختگیرانهای قرار دارد. شرکتها در ابتدا باید بیانیههای خود را به کمیسیون بورس اوراق بهادار ارائه دهند و سپس صبر کنند تا پیش از انتشار در عرضه عمومی، تائیدیه خود را دریافت کنند. انتشار اوراق بهادار در چنین بازاری به شرکتها این امکان را میدهد تا پیش از وارد شدن به بازار ثانویه، سرمایه بیشتری جذب کنند. حق و حقوق سرمایه گذاران فعلی نیز بر اساس میزان سهامی که اکنون در اختیار دارند به آنها ارائه میشود و دیگر سرمایه گذاران نیز میتوانند در سهام جدید سرمایه گذاری کنند.
از آنجایی که اکثر منتشرکنندگان اوراق بهادار همیشه درگیر فعالیتهای مربوط به افزایش سرمایه نیستند، ممکن است از تجربه کافی جهت انجام این کار برخوردار نباشند. از طرفی هم عرضهکنندگان سرمایه پراکنده هستند و دستیابی به آنها نیازمند وجود سازمان خاصی است. در نتیجه شرکتها برای انتشار اوراق بهادار خود به سراغ «موسسات تامین سرمایه» میروند. موسسات تامین سرمایه در طراحی و فروش اوراق بهادار در بازارهای اولیه و ثانویه متخصص هستند و به عنوان واسطهای میان منتشرکنندگان و سرمایه گذاران قرار میگیرند. منتشرکنندگان، اوراق بهادار خود را به موسسات تامین سرمایه میفروشند. این موسسات برای شرکتهایی که به دنبال افزایش سرمایه آن هم به مقدار زیاد هستند امکاناتی را مانند مشاوره، تضمین فروش اوراق بهادار و بازاریابی فراهم میکنند.
عرضه خصوصی اوراق بهادار به چه صورت است؟
در سالهای اخیر، بیشتر شرکتها به عرضه خصوصی اوراق بهادار «Private Placements» روی آوردهاند و اوراق بهادار منتشر شده جدید خود را مستقیماً به موسسات مالی مانند صندوقهای بازنشستگی و شرکتهای بیمه عمر میفروشند. عرضه خصوصی اوراق بهادار، جایگزینی برای عرضه عمومی و سنتی اوراق بهادار به شمار میرود. عرضه خصوصی به شرکتها این امکان را میدهد تا بدون اینکه سهام خود را در دسترس عموم قرار دهند، به طور مستقیم به سرمایه گذاران برجسته بیشتری مانند بانکها، دسترسی پیدا کنند. از مزایای چنین کاری این است که شرکت دیگر مجبور نیست برای فروش اوراق بهادار منتشر شده خود در بورس اوراق بهادار ثبتنام کند و این خود باعث جلوگیری از اتلاف زمان و پول میشود. از معایب عرضه خصوصی، هزینه بهره بالای آن است. به این دلیل که موسسات مالی باعث محدودیت در فعالیتهای وام گیرندگان میشوند. به علاوه چون در این روش اوراق بهادار در بورس ثبتنام نمیشوند در نتیجه قابل خرید و فروش نیستند. بنابراین خریدار انتظار دارد مزایای بیشتری را در شکل بازده بالا از وام دهنده دریافت کند.
بازار اولیه چه نقشهایی را بر عهده دارد؟
سازماندهی انتشارات جدید اوراق بهادار
سازماندهی انتشارات جدید اوراق بهادار، نیازمند بررسی قابلیت و چشمانداز پروژههای جدید است. یکی از عناصر مهم این سازماندهی، دانش کافی در خصوص ساختار مالی است که شامل الزامات و در دسترس بودن حقوق صاحبان سهام، نسبت بدهی به سهام اوراق کوتاهمدت و نسبت نقدینگی است که همهی این موارد باید در خصوص انتشارات جدید اوراق بهادار به دقت مورد بررسی قرار بگیرند. سازماندهی انتشارات جدید اوراق بهادار، به تحقیق و تجزیه تحلیل پیشنهادهای جدید برای انتشار اشاره دارد. در این راستا شرکتهای تخصصی وجود دارند که این وظایف را انجام میدهند و به عنوان «حامیان انتشار» عمل میکنند. این شرکتها در واقع پس از بررسیهای لازم با استفاده از نام خود، پشتوانه انتشار اوراق بهادار را تضمین میکنند. این تحقیقات مقدماتی نیازمند مطالعه دقیق جنبههای فنی، اقتصادی، مالی و قانونی شرکتهای صادرکنندهی اوراق است و پس از تائید این موارد، آن شرکت برای انتشار سهام در بورس صلاحیت کسب میکند.
تضمین اوراق بهادار
گام دیگر در خصوص انتشار جدید اوراق بهادار، تضمین است. به این معنی که خرید مقدار مشخصی از سهام منتشر شده جدید با یک قیمت ثابت تضمین میشود. تضمینکنندگان نقش بسزایی برای موفقیت در انتشار اوراق بهادار، ایفا میکنند. آنها فروش اوراق بهادار منتشر شده را در صورتی که مورد قبول عموم واقع نشوند، تضمین میکنند. به همین دلیل، ریسک شرایط عدم اطمینان را از بین میبرند. خدمات تضمین، هم برای شرکت و هم برای عموم بسیار حائز اهمیت است. شرکتها دریافت پولشان را تضمین میکنند و سرمایه گذاران نیز از استرس دور میشوند.
توزیع اوراق بهادار جدید
فروش اوراق بهادار به سرمایه گذاران نهایی با عنوان «توزیع» شناخته میشود. این یک کار تخصصی است که توسط کارگزاران و معاملهکنندگان اوراق بهادار اجرا میشود و آنها ارتباطی مستقیم و منظم را با سرمایه گذاران برقرار خواهند کرد. در واقع سهام برای اولین بار در معرض عموم قرار میگیرد.
بازار اولیه بورس چه مزایا و معایبی دارد؟
مزایای بازار اولیه بورس
انتشار اوراق بهادار مستقیما توسط شرکت صادرکننده صورت میگیرد
رشد سرمایه شرکت را تسهیل میکند
به سرمایه گذاران کمک میکند تا پس انداز خود را سرمایه گذاری کنند
میتوان برای اهداف تجاری سرمایه به دست آورد
دولت از طریق فروش اوراق خود در این بازار، قادر خواهد بود تا سرمایه موردنیازش را جمعآوری کند
نقدینگی بیشازحد در چرخهی اقتصاد کنترل میشود
به سرمایه گذاری مستقیم خارجی کمک میکند
معایب بازار اولیه بورس
پروژههای تحقیقاتی اولیه میتوانند بسیار هزینهبر باشند
تحقیقات اولیه یک فرایند وقتگیر و نیازمند بررسیهای عمیق هستند
نظر شما چیست؟
تجربه شخصی شما از سرمایه گذاری در بازار اولیه چیست؟ به نظر شما بازار اولیه، چه مزایا یا معایب دیگری دارد؟ لطفا آنها را برایمان بنویسید.
چطور با تخفیف کارمزد در صرافی های ارز دیجیتال ثبت نام کنیم؟
نام صرافی | تخفیف کارمزد | IP خارج از ایران | لینک ثبت نام |
---|---|---|---|
![]() | دارد | نیاز دارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
![]() | دارد | نیاز دارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
![]() | دارد | نیاز ندارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
آبانتتر | دارد | نیاز ندارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
بیت 24 | دارد | نیاز ندارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
نوبیتکس | دارد | نیاز ندارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
توجه: با وجود اینکه دو صرافی کوینکس و کوکوین هر دو فعلا بدون نیاز به تغییر IP فعالیت میکنند اما بهتر است برای امنیت بیشتر از IP ثابت خارج از ایران استفاده کنید.
برای ورود به صرافی کوینکس حتما باید با IP خارج از ایران وارد شوید.
دیدگاه شما