اوراق ارزی و بازار سرمایه

دنیای اقتصاد : با دستور رئیس کل بانک مرکزی از این پس امکان خرید ماده اولیه از بورس کالا بدون پرداخت وجه نقد و با استفاده از اوراق گام مهیا می شود. این اوراق یک ابزار مالی نسبتا جدید برای تامین اعتبار موردنیاز صنایع تکمیلی برای خرید ماده اولیه است؛ در این روش اعتبار خرید ماده اولیه با ضمانت بانک ها انجام شده و دریافت کننده اوراق امکان نگهداری اوراق و دریافت وجه اسمی را در زمان سررسید اوراق ارزی و بازار سرمایه اوراق یا فروش آن در بازار سرمایه با احتساب نرخ تنزیل پیش از موعد را دارد. استفاده از اوراق گام در شرایطی که صنایع تکمیلی کشور با چالش جدی تامین نقدینگی روبه رو هستند باعث می شود از سویی این چالش مهم این بخش از فعالان اقتصادی کشور از مسیری غیرتورم زا حل شده و از سوی دیگر صنایع بالادست مشتریان خود را در دوران رکود حفظ کنند.

بازارهای مالی بین‌المللی

بازارهای مالی با سرعت فزاینده‌ای رو به جهانی‌شدن می‌روند و به همین دلیل امروزه بررسی بازارهای مالی بین‌المللی اهمیت بالایی پیداکرده است.

ما در زندگی روزمره همواره در ارتباطی تنگاتنگ با کالاهای قابل مبادله بین‌المللی هستیم. به‌طور مثال پیراهنی ساخت ترکیه به تن داریم و با خودرویی ساخت ژاپن تردد می‌کنیم؛ اما شاید در زندگی روزانه، مبادلات بین‌المللی دارایی‌های مالی کمتر قابل‌لمس باشد، درحالی‌که ارزش معاملاتی (دلاری) بسیار بیشتری نسبت به کالاهای قابل مبادله دارد. این مبادلات در بازارهای مالی بین‌المللی صورت می‌گیرند.

بازار مالی بین‌المللی، بازار جهانی است که در آن خریداران و فروشندگان دارایی‌های مالی مانند سهام، اوراق قرضه، ارز، کالاها و ابزار مشتقه را سراسر مرزهای ملی مبادله می‌کنند.

مبادلات بین‌المللی در دارایی‌های مالی بسیار راحت و مطمئن است و مهم‌ترین ویژگی این بازارها تحرک بالای سرمایه در آن‌ها است.

انواع بازارهای مالی بین‌المللی

بازار مالی بین‌المللی انتقال وجوه در سطح جهان را تسهیل می‌کند. وجوه ممکن است برای دوره‌هایی با سررسید مختلف مانند کوتاه‌مدت، میان‌مدت یا بلندمدت منتقل شود. بازارهای مالی بین‌المللی به 5 دسته تقسیم می‌شوند؛

1. بازار ارز
2. بازار اوراق قرضه بین‌المللی
3. بازار سهام بین‌المللی
4. بازار بین‌المللی پول
5. بازار اعتبار بین‌المللی

بازار ارز خارجی (Foreign Exchange Market)

بازار ارز خارجی، بازاری برای خریدوفروش ارزهای خارجی است. این بازار بخش مهمی از بازارهای بین‌المللی است و بزرگ‌ترین بازار مالی دنیا محسوب می‌شود. استقراض یا سرمایه‌گذاری در سطح بین‌المللی، نیاز به استفاده از بازار ارز برای تبدیل ارز دارد. بازار ارز درواقع وظیفه تسهیل تجارت و معاملات بین‌المللی را بر عهده دارد. درواقع دلیل به وجود آمدن این بازار تسهیل تعدیلات تراز پرداخت‌هاست.(بنا به تعریف اینوستوپدیا، تراز پرداخت‌ها یا BOP عبارت است از کلیه معاملات انجام‌شده بین نهادهای یک کشور و سایر نقاط جهان طی یک بازه زمانی معین.)

نظام اصلی مبادله ارزها از نظام استاندارد طلا ابتدا به‌نظام نرخ ارز ثابت و سپس به‌نظام نرخ ارز شناور تغییریافته است. بازیگران اصلی این بازار بانک‌های تجاری اصلی، دلالان و بانک‌های مرکزی هر کشور هستند. نکته اصلی که بازیگران این بازار باید به آن توجه کنند نرخ ارز انتظاری است.

بازار اوراق قرضه بین‌المللی

بازار اوراق قرضه بین‌المللی بخشی از بازار مالی بین‌المللی است که اوراق بین‌المللی در آن آورده و فروخته می‌شود. شرکت‌ها ممکن است از طریق انتشار اوراق بین‌المللی وجوه بلندمدت را به ارزهای خارجی جمع کنند. اوراق قرضه خارجی و اوراق قرضه یورو دو نوع اوراق بین‌المللی هستند. بازار اوراق قرضه بین‌المللی نیز عمدتاً این اجزا را شامل می‌شود:

• اوراق قرضه غیرقابل‌تبدیل
• اوراق قرضه قابل‌تبدیل
• اوراق قرضه جهانی
• اوراق قرضه قابل بازخرید

به‌طورکلی دو نوع اوراق قرضه بین‌المللی وجود دارد:

اوراق قرضه‌ای که به واحد پول کشوری که در آن قرارگرفته است تعریف می‌شود اما توسط وام‌گیرندگان خارجی در کشور منتشر می‌شود، اوراق قرضه موازی اوراق قرضه خارجی نامیده می‌شود.

اوراق قرضه‌ای که در کشورهایی به‌غیراز کشوری که مبلغ ارزی اوراق به واحد پول آن تعیین می‌شود، به فروش می‌رسد، یوروباند (اوراق قرضه اروپایی) خوانده می‌شود. معمولاً، آن‌ها در وجه حامل منتشر می‌شوند، پرداخت‌های سالانه داشته و شرط بازخرید نیز دارند. برخی نیز شروط قابلیت تبدیل دارند یا از مقررات نرخ متغیر پیروی می‌کنند.

70 تا 75 درصد اوراق یورو به دلار آمریکا تعیین می‌شوند.

• اوراق قرضه یورو توسط یک سندیکای چند ملیتی بانک‌های سرمایه‌گذاری ضبط می‌شود و هم‌زمان در بسیاری از کشورها قرار می‌گیرد.
• در بازار ثانویه، بازیگران بازار اغلب همان کارگزارانی هستند که گواهی اولیه را می‌فروشند.

بازار جهانی سهام

این بازار به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا سرمایه بیشتری نسبت به یک بازار داخلی جمع کنند تا سهام خود را در تعدادی از کشورهای مختلف به‌طور هم‌زمان نگه‌داری کنند. این بازارها عمدتاً بلندمدت هستند.

بازارهای سهام بین‌المللی بستر مهمی برای تأمین مالی جهانی است. آن‌ها نه‌تنها مشارکت طیف گسترده‌ای از شرکت‌کنندگان را تضمین می‌کنند بلکه می‌توانند اقتصادهای جهانی را به سمت رونق سوق دهند.

برای درک اهمیت بازارهای بین‌المللی سهام، ارزیابی بازار و گردش مالی ابزار مهمی است.

این بازار به شرکت‌ها این امکان را می‌دهند که تنوع سهامدارانشان را افزایش دهند و هم‌چنین درآمدهای ارزی کسب کنند. علاوه بر این، ارائه سهام شرکت‌ها در بازار بین‌المللی سهام منجر به شناخته‌تر شدن شرکت می‌شود. مزیت دیگر بازار بین‌المللی سهام این است که هزینه مبادله را کاهش می‌دهند.

ادغام بیشتر جهانی بازارهای سرمایه به دلایل مختلف رخ می‌دهد:

• اولاً، سرمایه‌گذاران اثرات خوب تجارت بین‌المللی را درک کردند.
• دوما، بازارهای برجسته سرمایه با حذف کمیسیون‌های ثابت معاملات ارزان‌تر شدند.
• سوما، اینترنت و فناوری اطلاعات و ارتباطات تجارت کارآمد و منصفانه را در سهام بین‌المللی تسهیل می‌کنند.
• چهارما، ابرشرکت‌های چندمیلیتی (MNCها) مزایای منابع سرمایه جدید را در سطح بین‌المللی درک کرده‌اند.

بازار بین‌المللی پول

بازار بین‌المللی پول بازاری است که معاملات ارزی بین‌المللی بین بسیاری از بانک‌های مرکزی کشورها انجام می‌شود. معاملات عمدتاً با استفاده از طلا یا دلار آمریکا به‌عنوان پایه انجام می‌شود. عملیات اساسی بازار بین‌المللی پول شامل پول وام گرفته‌شده یا وام گرفته‌شده توسط دولت‌ها یا مؤسسات بزرگ مالی است. مهم‌ترین مسئولیت بازار پول بین‌المللی تجارت ارز بین کشورهاست.

درواقع مؤسسات مالی در این بازار با پذیرش سپرده و ارائه وام به انواع ارز به شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خدمات‌رسانی می‌کنند. • بانک‌های چندملیتی سعی می‌کنند نیازهای کوتاه‌مدت (کمتر از یک سال) مشتریان خود را تأمین کنند، یعنی قبول سپرده‌های MNC و وام (به‌عنوان‌مثال سرمایه در گردش) به ارزهای مختلف.

بازار جهانی بدهی

یکی از مؤلفه‌های بازار مالی جهانی بازار جهانی بدهی (بازار سرمایه وام) است. بازار جهانی بدهی یک حوزه خاص از روابط بازار است، مربوط به گردش بدهی‌های بدهی و تضمین اعتبار طلبکار برای جمع‌آوری بدهی از یک بدهکار.

بازار جهانی بدهی به دو بازار طبقه‌بندی می‌شود: بازار بین‌المللی اعتبار (بازار بدهی‌های وام بانکی) و بازار بین‌المللی اوراق بهادار بدهی که در آن ابزارهای مالی، تأیید روابط بدهی بین طلبکار و وام‌گیرنده اوراق قرضه، اسکناس و تجاری را شامل می‌شود. ویژگی اصلی چنین تقسیم‌بندی، امکان یا عدم امکان خریدوفروش آزاد تعهدات مالی یا ابزارهای مالی است. (معاملات با مبادله هزینه امروز برای آینده به‌عنوان اوراق بهادار طراحی شده است که می‌تواند هدف خریدوفروش آزاد باشد و به‌نوبه خود، معاملات اعتباری، یعنی تعهد وام‌گیرنده قبل از طلبکار، هدف خریدوفروش آزاد نیست). هر یک از بازارها یورومارکت را به عنوان بخشی از بازار بین‌المللی بدهی دربرمی‌گیرد.

چرا افراد از بازارهای مالی بین‌المللی استفاده می‌کنند؟

استفاده از شرایط اقتصادی مطلوب: هنگامی که انتظار دارند ارزهای خارجی در مقابل ارزی که در دست دارند افزایش ارزش خواهد داشت و به حصول سود از تنوع بین‌المللی فکر می‌کنند.

اعتباردهندگان به دلایل زیر اعتبار بازارهای خارجی را تأمین می‌کنند:

در نرخ بهره خارجی بالاتر سرمایه‌گذاری کنند. هنگامی که انتظار دارند ارزهای خارجی در مقابل پول خود افزایش ارزش خواهد داشت و به حصول سود از تنوع بین‌المللی فکر می‌کنند.

وام‌گیرندگان اقدام به استقراض در بازارهای خارجی می‌کنند زمانی که: در نرخ بهره خارجی پایین‌تر سرمایه‌گذاری کنند و انتظار دارند ارزهای خارجی در مقابل پول خود کاهش ارزش خواهد داشت.

جمع‌بندی

به‌طور خلاصه می‌توان گفت که بازارهای مالی بین‌المللی به دلیل کمک به تسهیل مبادلات و با تسهیل تأمین مالی به وجود می‌آیند. در دنیای اوراق ارزی و بازار سرمایه امروز نیاز به حضور بیش‌ازپیش این بازارها احساس می‌شود.

به‌طورکلی بازارهای مالی بین‌المللی را می‌توان به سه دسته کلی: بازار ارز خارجی، بازار بین‌المللی سرمایه و بازار بین‌المللی پول تقسیم کرد‌.

بازار بین‌المللی پول محلی برای ابزار کوتاه‌مدت مبادله می‌شود و در بازار بین‌المللی، سرمایه ابزار بلندمدت مبادله می‌شود.

دو عاملی که بر تصمیم‌گیری‌های مشارکت‌کنندگان در بازارهای مالی اثر می‌گذارد عبارت‌اند از: نرخ ارز انتظاری و نرخ بهره.

مهم‌ترین ویژگی بازارهای مالی بین‌المللی تحرک بالای سرمایه است. از سویی دیگر عمق این بازار زیاد است که به معنای حضور مشارکت‌کنندگان بسیار در این بازارهاست. در بازارهای مالی بین‌المللی ابزارهای مختلفی برای پوشش ریسک وجود دارد که استفاده از هریک از آن‌ها نیازمند فراگیری دانش تخصصی می‌باشد.

آشنایی با انواع بازارهای سرمایه گذاری و نحوه کسب درآمد از آنها

افراد مختلفی قصد سرمایه گذاری در بازارهای سرمایه را دارند اما به راستی کدام یک بهتر است؟ و کدام یک سود بیشتری را نصیب شما می‌کند؟ قصد داریم در این مقاله سه بازار پر طرفدار فارکس، بورس و بازار ارزهای دیجیتال را مورد بررسی قرار دهیم و ویژگی آنها را بیان کنیم.

بهتر است قبل از اینکه به سراغ مقایسه سه بازار مذکور برویم، دسته بندی کلی بازارهای مالی را بررسی کنیم:

بازارهای مالی به طور کلی به چهار دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از بازار سهام، بازار کالا، بازار اوراق قرضه و بازار مبادلات ارزی که مختصرا به بیان هر یک می‌پردازیم:

• بازار سهام: نهادی می‌باشد که در آن برگه های سهم معامله می‌شود و مکانی که برای این امر در نظر گرفته شده است جایی است که به صورت فیزیکی سهامداران گرد هم جمع می‌شوند که از جمله آنها می‌توان به بورس نیویورک، لندن و توکیو اشاره کرد همچنین بورس اوراق بهادار ایران نیز جز این دسته است.
• بازار کالا: بازاری است سازمان یافته که در آن کالاهای مختلفی همانند شکر، قهوه، ذرت، پنبه، غلات و همچنین فلزات با ارزش در آن معامله می‌شوند، هدف اصلی معاملات در این بازار را می‌توان خرید و فروش و تحویل آن در آینده در نظر گرفت و اگر بخواهیم مثالی از این نوع بازار بزنیم می‌توان به بورس شیکاگو اشاره کنیم.
• بازار اوراق قرضه: در این بازار اوراق قرضه ای که توسط نهادهای مختلف منتشر می‌شود مورد معامله قرار می‌گیرد.
• بازار مبادلات ارزی: به بازار جهانی خرید و فروش ارز گویند که بازار فارکس و ارزهای دیجیتال از این دست می‌باشند.

تا اینجای کار ضمن آشنایی با انواع بازارها، متوجه شدیم که بازار ارزهای دیجیتال و فارکس و همچنین بورس اوراق بهادار در کدام دسته قرار دارند. اما قبل از اینکه بخواهیم ویژگی های هریک را مورد بررسی قرار دهیم لازم می‌بینیم توضیح مختصری در رابطه با نوع معامله در هر یک ارائه دهیم:

• فارکس:یا FX که مخفف Foreign Exchange است و منظور بازاری است که ارزهای مختلف دنیا در آن قابل معامله هستند. بازار فارکس بزرگترین بازار دنیاست و حجم معاملات روزانه آن بیش از ۴ هزار میلیارد دلار بوده و تمامی ارزهای دنیا را شامل می‌شود. این بازار مرکزیتی ندارد و خرید و فروش هر جفت ارز که در این بازار صورت می‌گیرد به صورت مجازی است به این معنی که جنسی جا به جا نمی‌شود.
• بورس اوراق بهادار: بازاری است که در آن شرکت های خصوصی و دولتی قانونی کل یا بخشی از سهام شرکت خود را عرضه می‌کنند و شما با خرید سهام یک شرکت، بخشی از مالکیت و سودآوری آن شرکت بصورت قانونی به شما تعلق می‌گیرد و حتی اگر میزان سهام شما به قدری باشد که جز سهامداران یزرگ شرکت باشید می‌توانید در تصمیم‌گیری‌های اساسی، شرکت کنید.
• بازار ارزهای دیجیتال: بازاری است که در آن کوین ها و آلتکوین های مختلف مورد معامله قرار می‌گیرند و شما پس از خریداری ارز دیجیتالی مورد نظر مالک آن خواهید بود اما باید توجه داشته باشید که این ارزها دیجیتالی هستند و قابل لمس نیستند اوراق ارزی و بازار سرمایه و محل نگهداری آنها کیف پول های دیجیتالی است که رمز کیف پولهایتان فقط باید در اختیار خودتان باشد.

حال که به صورت مختصر با کلیت این بازارها آشنا شدیم برویم به سراغ بیان ویژگی های هر یک و آنها را مورد بررسی قرار دهیم:

چگونه در بازارهای مختلف معامله کنیم؟

فارکس

با استفاده از اینترنت اشخاص می‌توانند از طریق شرکت های سرمایه گذاری به واسطه کارگزاران(Brokers) که از طریق شبکه الکترونیکی به بانک متصل می‌شوند و در هر لحظه نرخ ارزها را از بانک های مختلف جمع آوری می‌کنند و با اتصال به نرم افزار معاملاتی اختصاصی خود که در اختیار مشتریان خود نیز قرار داده اند، نرخ ارزها را از شبکه اینترنت به نرم افزار معاملاتی مورد نظر ارسال نموده و مشتریان نیز سفارش خود را از طریق همان نرم افزار به بروکر مربوطه منتقل می‌کنند. در واقع می‌توان گفت که عامل واسطه بین معامله گران شخصی و بازار، کارگزارها و یا همان بروکرها می‌باشد و مهمترین نقش کارگزار نیز انتقال سفارشات معاملاتی فرد معامله کننده به بازار جهانی می‌باشد. برای انجام معاملات، مشتری بایستی با کارگزار مورد نظرش قرارداد ببندد و مبلغ مورد نظر خود را به عنوان سپرده به شماره حسابی که کارگزار مشخص می‌کند واریز کند. این سپرده در واقع پشتوانه انجام معاملات می‌باشد و به نام خود مشتری افتتاح می‌شود، سپس کارگزار نام کاربری و شماره رمز ورود به حساب معاملاتی باز شده را به مشتری می‌دهد تا به وسیله آن مشتری بتواند از طریق نرم افزار معاملاتی که در اختیارش قرار داده است و از طریق شبکه اینترنت به حساب معاملاتی خود دسترسی پیدا کرده و به راحتی معاملات ارزی خود را انجام می‌دهند و هر گونه تغییری که در اثر انجام معاملات ارزی حاصل شود را به صورت همزمان در بخش حسابداری نرم افزار معاملاتی خود که شامل موارد زیر می‌باشد لحاظ می‌کند:

• نوع ارز مورد معامله
• قیمت معامله انجام شده
• سایز یا حجم معامله
• تعیین نوع عملیات (خرید یا فروش)

بر اساس این متغیرها کارگزار اقدام و در ازای این خدمات کارمزد معاملاتی دریافت می‌کند.

بورس اوراق بهادار

ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاران ﺑﺮاي ﺧﺮﯾﺪ ﺳﻬﺎم در ﺑﻮرس ﺗﻬﺮان ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺎرﮔﺰاری رﺳﻤﯽ ﻋﻀﻮ ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان ﻣﺮاﺟﻌﻪ کنند. مهمترین وظیفه ﮐﺎرﮔﺰاران درﯾﺎﻓﺖ ﺳﻔﺎرش ﺧﺮﯾﺪ و ﻓﺮوش از ﺳﺮﻣﺎیه ﮔﺬاران و اﻧﺠﺎم ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﺮاي آﻧﺎن است. سرمایه گذار ابتدا می‌بایست در کارگزاری مورد نظرش افتتاح حساب کند و کد معاملاتی دریافت نماید سپس میزان مبلغ سرمایه گذاری خود را به حساب کارگزار واریز کند و پس از آن می‌تواند سهام مورد نظر خود را خرید و فروش کند.

ارزهای دیجیتال

برای خرید ارزهای دیجیتال می‌توانید از طریق صرافی های معتبر ارزهای دیجیتال اقدام کنید و پس از اینکه ارزهای خود را خریداری کردید می‌توانید آنها را به کیف پول های خود انتقال دهید، همچنین جدای از صرافی ها می‌توانید از اشخاص قابل اعتماد ارزهای دیجیتالی خود را خریداری کنید، برای خرید ارزهای دیجیتالی واسطه ها همان صرافی های ارزهای دیجیتال هستند که می‌بایست مقدار مورد نظر سرمایه خود را به اکانتتان در آن صرافی انتقال دهید و خرید و فروش های خود را انجام دهید.

نوسانات

منظور از نوسانات کم و زیاد شدن قیمت ها در کوتاه مدت است. معمولا برای تریدرها و یا همان معامله کنندگان مخصوصا از نوع نوسان گیرشان بازارهایی با نوسانات بالای قیمتی جذاب است در حالی که سرمایه گذاران بلند مدت بازارهایی را می‌پسندند که دارای نوسانات کمتر و به دنبال آن ریسک کمتری هستند به همین اوراق ارزی و بازار سرمایه دلیل نوسان گیران و افرادی که به بازارهای با ریسک بالا علاقمندند بیشتر جذب بازار فارکس و پس از آن بازار ارزهای دیجیتال می‌شوند اما سرمایه گذارانی که می‌خواهند بخشی از سرمایه خود را خرید و آن را نگهداری کنند بیشتر به سمت بورس سوق پیدا می‌کنند.

بد نیست مثالی از نوسان قیمتی در دو بازار ارزهای دیجیتال و بورس آورده شود تا ملموس میزان نوسان این بازار ها را مشاهده کنید، بعنوان مثال سهامی در بورس با نماد ونفت در فروردین سال ۹۶ به مبلغ ۱۸۲۸ تومان بوده و هم اکنون در مهر سال ۹۷ این مبلغ به ۳۰۱۶ تومان افزایش یافته است. در حالیکه به عنوان مثال بیت کوین در بازار ارزهای دیجیتالی در فروردین سال ۹۶ به میزان ۱۱۷۸ دلار بوده و هم اکنون ۶۵۸۹ دلار می‌باشد، همانطور که ملاحظه می‌کنید نوسان قیمت یکساله در این مقایسه در ارز دیجیتال بیت کوین بسیار بیشتر از سهام ونفت بوده است. در بازار فارکس به این علت که بحث جفت ارز ها مطرح می‌باشد(به این معنی که قیمت یک ارز نسبت به ارز دیگری مد نظر است) نمیتوان نوسانات آن را در این مقایسه جای داد.

اهرم (Leverage)

در بورس ایران هیچ اهرمی وجود ندارد یعنی شما به همان میزانی که سرمایه گذاری می‌کنید می‌توانید خرید و فروش کنید اما در بازار فارکس و بازار ارزهای دیجیتالی می‌توانید از اهرم های مختلفی که واسطه ها در اختیارتان قرار می‌دهند استفاده کنید. بگذارید اهرم را با ارائه یک مثال اوراق ارزی و بازار سرمایه بیان کنیم، فرض کنید شما ۱۰۰ تومان سرمایه وارد کرده اید و قصد سرمایه گذاری دارید، اگر اهرم ۱:۱۰۰ را انتخاب کنید می‌توانید ۱۰۰ برابر سرمایه ای که وارد کرده اید خرید و فروش کنید. نمی‌توان گفت وجود اهرم صرفا خوب است زیرا با توجه به اینکه می‌شود با سرمایه کمتر معاملات بزرگتری را انجام داد، این امکان وجود دارد که سرمایه شما به طور کلی نابود شود. زیرا آن ۱۰۰ برابر شدن سرمایه هم در سود و هم در ضرر شما اغماض می‌شود.

ساعات معاملات

یکی دیگر از تفاوت های بازارهای مورد بررسی این مقاله ساعات خرید و فروش آن است که در بازار بورس تهران این مورد با محدودیت همراه است و زمان خرید و فروش از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ الی ۱۲:۳۰ معاملات انجام می‌شود. اما در بازار فارکس و ارزهای دیجیتالی هیچ محدودیتی وجود ندارد و شما می‌توانید ۲۴ ساعته و از هرجای دنیا معاملات خود را در این بازار ها انجام دهید.

چند جهته بودن معاملات در این بازارها

فارکس و بازار ارزهای دیجیتال (البته بازار ارز دیجیتال خیلی کمتر) بر خلاف بازار بورس تهران یک بازار دو جهته هستند به این معنی که شما علاوه بر قابلیت buy یا خرید، قابلیت sell را نیز دارید. واضح تر بگوییم، شما می‌توانید افزایش یا کاهش قیمت ارز/جفت ارزی را پیش بینی کنید و اگر پیش بینی می‌کنید که افزایش پیدا می‌کند آن را خریداری (خرید استقراضی: Long) و اگر پیش بینی می‌کنید که کاهش می‌یابد آن را sell می‌کنید یا می‌فروشید (فروش استقراضی: Short).

البته یک نکته بسیار مهم در فارکس وجود دارد که بسیاری از تریدرها با مفهوم دقیق آن آشنایی ندارند. اما قبل از این که به این قضیه بپردازیم، باید مفهوم نمادها در فارکس را درک کنیم.

تمام ارزها، کالاها و ارزهای دیجیتالی در فارکس به‌صورت جفت ارز ارائه می‌شوند. برای مثال یورو/دلار (EURUSD) و طلا (که طلای اسپات به صورت XAUUSD ارائه می‌شود؛ یعنی طلا در برابر دلار). ارز اول، ارز اصلی یا غالب، و ارز دوم، ارز مقابل نامیده می‌شوند. ارز اول در مثال یورو/دلار، یورو است که از قدرت بیشتری به نسبت دلار برخوردار است و در یک مثال دیگر، دلار/ین یا USDJPY که دلار ارز غالب است و قدرت بیشتری دارد.

در مورد نکته مهمی که قبلا صحبت کردیم، منظور از اصطلاحات Buy و Sell این نیست که اگر یک جفت ارز را خریداری کردید یعنی آن را Buy کردید، و اگر Sell کردید، یعنی قبل از این که آن را خرید کرده باشید بفروشید. Buy و Sell در فارکس تنها به منظور تسهیل در تصمیم گیری و باز کردن پوزیشن توسط اشخاص طراحی شده است.

اگر نمودار یک نماد در حال گاوی یا صعودی شدن است، بدانید که قدرت ارز غالب بیشتر از ارز مقابل است و بالعکس، اگر قیمت در حال ریزش یا خرسی شدن است، باید بدانید که قدرت ارز مقابل در آن لحظه، بیشتر از ارز غالب شده است.

نکته دیگری که باید خیلی کوتاه به آن اشاره کنیم، این است که منظور از Buy و Sell واقعا خرید و فروش مثلا دلار نیست؛ بلکه صرفا باز کردن پوزیشن مد نظر است. همچنین برای باز کردن این پوزیشن‌ها نیاز داریم تا مقدار مشخصی پول (معمولا دلار) را در بروکر یا کارگزار واریز کنیم تا بتوانیم با پول واقعی معامله انجام دهیم. البته بسیاری از بروکرها نسخه دمو نیز برای معاملات ارائه می‌دهند که می‌توانید قبل از انجام ترید با پول واقعی، در نسخه دمو تمرین کنید و با این بازار و نحوه تریدینگ در آن آشنا شوید.

اما اصل اصطلاح Buy و Sell چیست؟

اصل قضیه خرید و فروش در مثال یورو/دلار این است که در پوزیشن خرید (Buy)، شما یورو را می‌خرید و در پوزیشن فروش (Sell) شما دلار را می‌خرید. زمانی که پوزیشن شما به هر طریقی بسته شد (چه از طریق برخورد به Stop Loss، Take Profit و یا بستن پوزیشن به صورت دستی)، خود به خود هر نمادی که بر روی آن سرمایه گذاری کردید، بسته یا به اصطلاح Sell می‌شود.

البته این قضیه در مورد خرید و فروش سهام (Stock) و شاخص‌ها (Index) صادق نیست، و تنها در مورد این نمادهاست که شما می‌توانید قبل از اینکه ارزی را داشته باشید آن را بفروشید. اما در بازار بورس تهران تنها می‌توانید یک سهامی را بخرید و آن را بفروشید و نمی‌توانید سهامی را قبل از اینکه داشته باشید بفروشید.

مالکیت

همانطور که در ابتدای مقاله توضیح داده شد خرید و فروش جفت ارز/ارز در بازارهای فارکس و ارزهای دیجیتالی معنی تصاحب و مالکیت مجازی آنها است و ارزهایی فیزیکی در اختیارتان قرار نمی‌گیرد، در بازار ارزهای دیجیتال این ارزها به صورت دیجیتالی در کیف پول دیجیتالی شما قرار می‌گیرد و در برخی از کشورها می‌توانید با برخی از ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و… کالا خریداری کنید اما در بازار سهام شما به صورت قانونی بخشی از سودآوری و ضرر و به طور کلی بخشی از مالکیت آن شرکت را از آن خود می‌کنید.

ریسک ها

در هر بازار سرمایه ای با توجه به ماهیت آنها ریسک های مختلفی وجود دارد که لازم است قبل از ورود به هر بازاری با ریسک های آن آشنا شوید:

• در بازار فارکس و گاها ارزهای دیجیتال با نوسانات بسیار زیادی رو به رو هستیم به طوری که ممکن است در صورتی که چند دقیقه معامله ای را در این بازار ها باز بگذاریم با سود و یا ضرر بسیار زیادی مواجه شویم. بنابراین به دلیل این نوسانات بالا پیش بینی های شما می‌تواند دقیقا برخلاف جهت نوسانات بازار باشد. که این میزان ریسک در بازار سهام کمتر است اما به تناسب سودحاصل از این بازار هم کمتر است.
• اگر با سرمایه کمی وارد بازار ارزهای دیجیتال و فارکس شوید و با ریسک زیاد فعالیت کنید ممکن است طی چند روز و یا حتی چند ساعت سرمایه خود را از دست بدهید و یا برعکس سرمایه هنگفتی به دست آورید. اما در بورس با سرمایه کم سود کم و یا همچنین ضرر کمی خواهید داشت.
• اگر شما سرمایه ای در بروکر ها و یا صرافی های ارزهای دیجیتال داشته باشید ممکن است به هر دلیلی اعم از ورشکستگی، هک، کلاهبرداری و… سرمایه خود را از دست بدهید بنابراین بهتر است اولا سرمایه زیادی نزد این واسطه ها نگهداری نکنید ثانیا از واسطه هایی استفاده کنید که اصل سرمایه تان را بیمه می‌کنند. این اتفاقها در بورس دور از انتظار است و سرمایه شما بیمه است.

نکته ای ضروری برای سرمایه گذاری در هر یک از بازارها

ضرب المثل انگلیسی وجود دارد که می‌گوید: هیچ گاه بر روی مزرعه خود شرط نبندید، به این معنی که همیشه آن مقداری را برای سرمایه گذارید در هر بازاری تزریق کنید که اگر به طور کامل نابود شد، به زندگیتان لطمه‌ی جبران ناپذیری وارد نشود و زندگی عادیتان دچار اختلال نشود. بنابراین توصیه اکثر اقتصاددانان این است که با سود سرمایه های خود و همچنین با پولی که به شما رسیده است سرمایه گذاری کنید.

نتیجه گیری

اینکه کدام بازار بهتر است و کدامیک بدتر، کاملا بسته به میزان تحلیل، مطالعه، بررسی و حتی نوع شخصیت شما برای سرمایه گذاری دارد، هر یک از این بازارها مزایا و معایب مختص به خود را دارند و همچنین دارای یکسری قابلیت هایی هستند که می‌توانند هم برای شما مفید باشند هم می‌توانند باعث ضرر شما شوند. پس بهتر است قبل از ورود به بازارهای سرمایه با آن ها به طور کامل آشنا شوید و ابزارهای استفاده و موفقیت در آنها را فرا بگیرید.

با خواندن این مقاله تصمیم شما در نهایت ورود به کدام بازار است؟ آن را با ما به اشتراک بگذارید.

اثر نرخ بهره بر بازارهای مالی چیست؟

قطعا هر یک ما از تا به حال راجب نرخ بهره و اثر آن بر اقتصاد چیزهایی شنیدیم اما شاید به طور دقیقی اطلاع نداشته باشیم که نرخ بهره در واقعیت چه اثری بر اقتصاد و بازارهای مالی دارد.به طور کلی برای دریافتن مفهوم نرخ بهره باید گفت اگر شخصی هزینه‌ای را برای استفاده از پول فرد دیگری به آن شخص بپردازد در واقع بهره آن پول را پرداخته است ملموس‌ترین نمونه از پرداخت بهره را باید پرداخت وام با بهره‌ای مشخص دانست. نرخ‌ بهره‌ای که در اکثر مواقع از طریق رسانه‌ها و فضای مجازی از کاهش یا افزایش آن باخبر می‌شویم در واقع همان هزینه‌های هستند که بانک‌ها در قبال قرض گرفتن پول از بانک مرکزی متحمل می‌شوند.

چرا نرخ بهره در اقتصاد مهم است؟

لازم است به این موضوع توجه کنیم که نرخ بهره یک عامل مهم و اثرگذار بر تورم است.به همین دلیل بانک مرکزی با استفاده از تغییر و مدیریت این نرخ سعی در کنترل تورم دارد در واقع بانک مرکزی با تاثیری که بر مقدار پول در دسترس می‌گذارد می‌تواند تورم را کنترل کند. در حقیقت با افزایش نرخ بهره بانک مرکزی عرضه پول را کم می‌کند و به نوعی دسترسی به آن را گران‌تر می‌کند.در اقتصادهای مدرنی که امروزه در سراسر دنیا شاهد آن هستیم، نرخ بهره مهم‌ترین قیمت در اقتصاد است چرا که این نرخ به خودی خود منجر به جهت‌دهی کل اقتصاد می‌شود و تمام اقتصاد را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد به عنوان مثال در مواقعی که فدرال رزرو در آمریکا نرخ بهره را 0.25 درصد کاهش یا افزایش می‌دهد دیده می‌شود که همه بازارهای مالی، نرخ‌های ارز، بازار سهام و بازارهای کالایی مثل قیمت طلا و غیره از این تغییر متاثر می‌شوند.در نتیجه مهمترین نرخ، نرخ بهره است و شاید بتوان گفت که مهمترین ابزار حکمرانی پولی در اختیار دولت‌ها نیز محسوب می‌شود که با تغییر آن اقتصاد را جهت‌دهی می‌کنند.

نرخ های بهره متعددی در اقتصاد وجود دارد به عنوان مثال در کشور ما اوراق دولتی و اوراق شرکتی هر کدام نرخ بهره مشخصی دارند، شرکت‌ها متناسب با ریسکشان، نرخ بهره متفاوتی برای اوراق قرضه مختلف یا صکوک مختلف متناسب با سررسیدی که دارند تعیین می‌کنند.با این حساب واضح است که نرخ‌های بهره متعددی در اقتصاد وجود دارد اما نکته‌ای که حائز اهمیت است این است که همه نرخ‌های بهره به نرخ بهره پایه رجوع دارند. یعنی نرخ بهره پایه‌ای وجود دارد که همه نرخ های دیگر را تحت تاثیر قرار می‌دهد.به طور کلی یک نرخ بهره پایه وجود دارد که دیگر نرخ‌های بهره بسته به سررسید اوراق و ریسکی که قرض گیرنده دارد با مقداری صرف ریسک محاسبه می‌شوند.در اقتصاد قیمت پول بانک مرکزی را نرخ بهره پایه می‎گویند به عنوان مثال در آمریکا نرخ بهره پایه راfederal funds rate یعنی قیمت پول فدرال می‌نامند.

رابطه بانک مرکزی و نرخ بهره

هنگامی که دو نفر مبادله‌ای را با کارت‌های بانکی متفاوت انجام می‌دهند ، حساب‌های اشخاص در دو بانک نسبت به یکدیگر بدهکار و بستانکار می‌شوند و در واقع بین بانک‌ها یک رابطه حسابداری اتفاق می‌افتد. حال وقتی بانک‌ها قصد دارند حساب‌های فی مابینشان را به صورت اُورنایت در بازار بین بانکی تسویه کنند در اتاق پایاپای بانک مرکزی و با پول بانک مرکزی انجام می‌شود. پس نهایتا حساب‌های آن‌ها نزد بانک مرکزی بدهکار و بستانکار می‌شود. پس بانک‌ها در تعاملشان با یکدیگر با پول بانک مرکزی کار می‌کنند در نتیجه مهم‌ترین پول، پول بانک مرکزی است.بازاری که بانک‌ها در آن با هم معامله می‌کنند بازار بین بانکی است. بنابراین قیمت پول بانک مرکزی است که نرخ بهره پایه را در اقتصاد شکل می‌دهد .با این وجود دستوری‌ترین چیزی که در اقتصاد وجود دارد به نوعی همین نرخ است البته این دستوری بودن به این مفهوم نیست که بانک مرکزی بگوید همه بانک‌ها باید با این نرخ مبادله کنند. بانک مرکزی نرخ هدف خودش را تعیین می‌کند و بعد وارد مبادله می‌شود. تا آن‌جایی اوراق خرید و فروش می‌کند که آن نرخ در اقتصاد مستقر شود.

چگونگی تعیین سقف و کف نرخ بهره بانکی

در حال حاضر بانک‌های مرکزی دنیا در سیاست‌گذاری پولی یک کوریدور نرخ بهره تعریف می‌کنند. کف و سقفی تعریف کرده و معمولا نرخ بهره هدف در وسط این کوریدور تعیین می‌شود به عنوان مثال نرخ بهره هدف 18 درصد است. در صورت مدیریت صحیح، طبیعتا نرخ بهره در بازار بین بانکی از این سقف کوریدور نباید بالاتر برود یا از کف آن به عدد پایین‌تری برسد.بانک‌های مرکزی در حال حاضر هدف‌گذاری تورمی انجام می‌دهند و این موضوع متعارف است. به عنوان مثال اعلام می‌کنند نرخ تورم هدف 22 درصد است و با همین نرخ بهره به آن هدف میرسند و به اقتصاد جهت‌دهی می‌کند. آن نرخ بهره‌ای را تعیین میکنند که متناسب با مدل‌هایی که بانک مرکزی دارد نرخ تورم هدف را محقق کنند. پس نرخ بهره‌ای که به آن لنگر اسمی گفته می‌شود ابزاری است برای کنترل و هدف‌گذاری تورم که در همه دنیا از آن استفاده می‌کنند.

رابطه بین نرخ بهره و تورم

در چارچوب متعارفی که دنیا وجود دارد.بانک مرکزی با نرخ بهره هدف‌گذاری تورمی اوراق ارزی و بازار سرمایه انجام می‌دهند . در ایران مسئله مقداری پیچیده‌تر است به جهت اینکه تورم در ایران در طول سال‌های اخیر بیشتر از اینکه به سمت تقاضای بازار ربط داشته باشد به سمت عرضه مرتبط بوده است. هم تحریم‌های لجستیک تاثیرگذار بوده و هم دسترسی‌های ما به منابع مالی محدود بوده است. البته به این دلیل که نرخ ارز لنگر اسمی ما بوده همواره تورم در ایران به شدت تحت تاثیر نرخ ارز قرار داشته است. در همین دو سه سال اخیر هم ما این را ملاحظه کردیم ولی اگر وضعیت ارز به ثبات برسد و به جهت تحریمی فشار خاصی نداشته باشیم باز این نرخ‌ بهره است که تورم را تعیین می‌کند به عنوان مثال در فاصله سال 93 تا 96 نرخ ارز کشور در حدود 3500 تا 4000 تومان تثبیت شده بود و حرکت زیادی نداشت. این نرخ های بهره بود که به شدت داشت به تورم جهت دهی می‎کرد و همانطور که در خاطر همه هست نرخ‎های بهره خیلی اوراق ارزی و بازار سرمایه بالا داشتیم مثلا نرخ بهره واقعی ما جزو بالاترین‎ها در دنیا بود چون تورم در سال 95 تا 96 تقریبا تک رقمی بود. در حالی که نرخ های بهره به راحتی در سپرده‌های بزرگ به 27 تا 30 درصد هم می‌رسید و نرخ تورم به شدت رو به کاهش بود. وقتی نرخ بهره واقعی بالا است اساسا برای متقاضی به صرفه نیست که خریدار کالایی باشد و اصولا خیلی از سرمایه‌گذاری‌ها نمی‌ارزد.

بررسی اثر افزایش نرخ بهره بر بازار سرمایه

اگر بخواهیم به اثر افزایش نرخ بهره بر روی بازار بپردازیم باید بگوییم عوامل دیگری هم بر بازار سرمایه اثرگذار هستند که نیاز به بحث کردن دارند.برای بررسی این مساله لازم است که به یک سوال اصلی پاسخ دهیم این که رشدی که بازار در طول این دوره تقریبا 1 ساله از شهریور 98 تا مرداد 99 حاصل شد آیا به لحاظ بنیادی واقعی بود یا خیر؟باید گفت در آن مقطع انتظارات تورمی خیلی بالایی در اقتصاد ایران وجود داشت و در حال رشد بود. دلیل اصلی افت بازار هم به غیر از آن رشدی که بخشی از آن قابل تامل بود در بعضی از سهم ها این بود که به جهت بنیادی تورم انتظاری به شدت کاهش پیدا کرد که آن هم به جهت تحولات سیاسی که در انتخابات آمریکا اتفاق افتاده بود که مهم‌ترین تهدید بنیادی بازار محسوب می‌شد که همین اتفاق افتاد و شما شاهد آن هستید که آن تورم انتظاری را ما دیگر مدنظر نداریم. هرچند نسبت به ابتدای امسال که نرخ بهره بازار بین بانکی حدود 8 درصد رسیده بود هر چه به این سمت سال که حرکت می‌کنیم یعنی به سمت پاییز نرخ بهره واقعی رو به افزایش است و ممکن است در سال‌های بعد مثبت هم شود چون هم انتظار تورمی به شدت کاهش پیدا می‌کند و هم اینکه نرخ بین بانکی از 8 درصد به 20 درصد رسیده است. پس نرخ بهره واقعی در ماه های گذشته افزایش پیدا کرده و این طبیعتا اثرش را بر بازارها خواهد گذاشت.حتما یک بخشی از این توقفی که در بازار سهام اتفاق افتاد هم از جهت حجم معاملات و هم شاخص حتما مربوط به نرخ های بهره است. یکی دیگر از نکاتی که باید بیان کرد این است که در ایران متاسفانه بانک مرکزی ما کنترلی بر ترازنامه خودش ندارد. بانک مرکزی بر سمت عرضه پول پرقدرت کنترلی ندارد.پیشنهاد می‌شود برای خرید اوراق و استفاده از پلتفرم آنلاین خرید و فروش در این بازار به کارگزاری کاریزما مراجعه کنید.

اوراق ارزی به زودی منتشر می شود/ ابزاری جدید برای مدیریت بازار

بانک مرکزی اعلام کرد که برای نخستین‌بار، طرح انتشار اوراق ارزی در دستور کار قرار گرفت. به شکل ساده می‌توان گفت که اوراق ارزی، یک ابزار قانونی برای کسب سود از نوسانات قیمت ارز است.

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، روز گذشته مدیر روابط عمومی بانک مرکزی از انتشار اوراق ارزی برای نخستین‌بار توسط بانک مرکزی خبر داد. مصطفی قمری‌وفا، جزئیات بیشتری در این خصوص ارائه نکرد.

گزارش‌ها حاکی از آن است که پس از محدود شدن خرید دلار و سخت شدن سرمایه‌گذاری در بازار دلار، انتشار این اوراق می‌تواند راهکار قانونی برای سرمایه‌گذاری ارزی باشد. مزیت انتشار اوراق برای خریداران، کسب سود متناسب با تغییرات بازار دلار است.

نفع این ابزار، برای شرکت‌ها و نهادهای ناشر، تامین منابع لازم بدون نهاد واسطه با پشتوانه سرمایه ارزی است. همچنین منفعت این تصمیم، برای سیاستگذار نیز معرفی یک ابزار جدید سیاستگذاری ارزی، در جهت کاهش تقاضا برای خرید اسکناس با هدف سفته‌بازی است.

اوراق ارزی چیست؟

اوراق ارزی به شکل ساده، نوعی از اوراق است که یک نهاد آن را برای تامین مالی منتشر می‌کند. سرمایه‌گذار برای خرید این اوراق نیاز به دلار ندارد و با پول رایج (به عنوان مثال ریال) می‌تواند این اوراق را تهیه کند.

نهاد ناشر تضمین می‌دهد که در تاریخ سررسید اوراق، میزان تغییرات ارزش دلار را به قیمت روز محاسبه کرده و ما‌به‌التفاوت زمان انتشار و سررسید را به خریدار پرداخت کند. بنابراین سرمایه‌گذار بدون خرید اسکناس خارجی، از تغییرات قیمت ارز منتفع خواهد شد.

این اوراق به دلیل ویژگی‌‌‌هایی که دارد فرصتی برای ایجاد تنوع در دارایی‌‌‌ها و کسب سود است. از طرفی در شرایط تورمی و بی‌ثباتی اقتصاد کلان، می‌تواند تضمین‌کننده ارزش دارایی افراد در برابر کاهش ازش پول باشد.

می‌توان گفت اوراق قرضه‌‌‌ای که بر مبنای ارز خارجی منتشر می‌شود، به انتشاردهنده این امکان را می‌دهد که ریسک خود را در مقابل نوسانات ارزی به صفر برساند. علاوه بر این، انتشار اوراق ارزی منجر به متنوع‌سازی منابع تامین مالی و مدیریت بهتر بدهی می‌شود.

در این شرایط سیاستگذار نیز یک ابزار مناسب برای مدیریت بازار ارز دارد. در صورتی که فشار برای خرید ارز کاهش یابد و اوراق ارزی جایگزین آن شود، رفتار سفته‌بازی با اسکناس کاهش می‌یابد و از سوی دیگر، دست سیاستگذار ارزی برای مدیریت بازار ارز بالا می‌رود.

به نظر می‌رسد در شرایط کنونی مهم‌ترین مانع، شرایط تضمین پرداخت اصل و سود اوراق در تاریخ سررسید با قیمت مشخص دلار بازار (نه با قیمت دستوری) توسط نهاد ناظر است. مهم‌ترین نگرانی درخصوص این اوراق، برخورد سلیقه‌ای و دستوری، در زمان انتشار اوراق و محاسبه سود آن است.

منفعت انتشار اوراق ارزی در ایران

بانک مرکزی به پشتوانه طلا و ذخایر ارزی که در حال حاضر دارد، می‌تواند اوراق ارزی منتشر کند. اوراق ارزی به شکل ساده به معنای آن است که نهاد یا شرکتی اقدام به انتشار یک سند می‌کند که طبق آن می‌تواند منابع ریالی را جمع‌آوری کرده و متناسب با نرخ تغییرات ارز و نرخ سود تعیین‌شده اصل و سود این اوراق را به صورت ریالی در زمان سررسید بپردازد.

بنابراین در اوراق ارزی منابع ارزی یا عبارت دیگر اسکناس خارجی جابه‌‌‌جا نشده و تغییرات ارزی تنها مبنای محاسبات بازپرداخت این اوراق در سررسید قرار می‌گیرد. اوراق می‌تواند دارای کوپن یا بدون کوپن باشد، تا ناشر متناسب با نیاز خود و فضای بازار نحوه اوراق ارزی را مشخص کند.

در گام اول بانک مرکزی اقدام به انتشار این اوراق ارزی کرده و پس از آن سایر نهادها و شرکت‌ها نیز می‌توانند متناسب با پشتوانه ارزی خود اقدام به انتشار این اوراق کنند. منفعت اصلی انتشار این نوع اوراق برای نهاد منتشر‌کننده این است که می‌تواند از این طریق تامین مالی کند.

شرکت با انتشار اوراق ارزی منابع موردنیاز خود را از بازار جمع‌آوری کرده و پس از وصول منابع ارزی خود، می‌تواند نسبت به پرداخت اصل و سود اوراق در تاریخ سررسید اقدام کند. یکی دیگر از منافع انتشار این اوراق این است که فشار برای تامین ارز در بازار نیز کاهش می‌یابد و شرکت‌ها برای نیاز ضروری و نه انگیزه حفظ سرمایه، به بازار مراجعه می‌کنند.

انتشار اوراق ارزی برای خریدار نیز دربردارنده منافعی است. اولین منفعت آن وجود یک منبع مطمئن برای سرمایه‌گذاری است. از طرفی اگر تحلیل فرد مبنی بر آن باشد که دارایی ارزی دارای سود بیشتری از دارایی ریالی است، می‌تواند در این بستر سرمایه‌گذاری کند.

همچنین اگر امکان فروش این اوراق در بازار ثانویه ایجاد شده باشد، فرد می‌تواند آن را در این بازار به فروش رسانده و تامین نقدشوندگی، از این طریق صورت گیرد و پویایی بازار حفظ شود. یکی از منافع سیاستگذار در انتشار این اوراق این است که یک ابزار جدید برای مدیریت بازار ارز ایجاد می‌کند، دولت می‌تواند حتی بخشی از سیاستگذاری ارزی خود را با استفاده از عرضه این اوراق تنظیم کند.

در صورت شیفت تقاضای سرمایه‌گذاری از اسکناس به اوراق، سیاستگذار منابع ارزی لازم برای مدیریت بازار ارز را در اختیار خواهد داشت. نکته قابل‌توجه این است که بانک مرکزی باید نحوه تامین مالی این اوراق را نیز مشخص کند، زیرا استفاده از منابع پایه پولی برای پوشش سود این اوراق می‌تواند اثر تورمی داشته باشد.

هفت پرسش از بانک مرکزی

با وجود تمام مزایای انتشار اوراق قرضه ارزی برای منتشرکنندگان و خریداران، درخصوص انتشار این اوراق چند پرسش مهم وجود دارد و بهتر است بانک مرکزی به عنوان نهاد ناشر اوراق ارزی به آن‌ها پاسخ دهد.

پرسش اول این است که در صورت آن‌که این اوراق با استقبال روبه‌رو شود و موقعیت خود را در بازار ایجاد کند، آیا این امکان وجود دارد که این اوراق سیگنال فزاینده به خود بازار ارز ارسال کند و به نوعی جهت‌دهنده قیمت بازار ارز شود؟ در این صورت بانک مرکزی با چه ابزاری این موضوع را کنترل خواهد کرد؟

پرسش دوم این است که کدام نرخ ارز رایج در فضای اقتصاد کشور مبنای محاسبه این اوراق قرار خواهد گرفت و آیا این نرخ ارز، جذابیت سرمایه‌گذاری دارد؟

سوال سوم نیز این است که سررسید این اوراق چگونه خواهد بود؟ با توجه به اینکه اقتصاددانان تاکید می‌کنند که این اوراق ارزی برای جذابیت بیشتر بهتر است سررسید کوتاه‌مدت داشته باشد.

همچنین به عنوان پرسش چهارم باید پرسید که آیا این اوراق با کوپن منتشر می‌شود و اگر دارای نرخ سود است مقدار آن به چه میزان تعیین می‌شود؟

سوال پنجم این است که آیا برای این اوراق ارزی، بازار ثانویه نیز در نظر گرفته شده است؟

با توجه به تاثیر انتشار این اوراق بر بازارهای دیگر، پرسش ششم نیز این است که مقیاس انتشار این اوراق به چه میزان خواهد بود؟

به عنوان پرسش آخر، بانک مرکزی برای افزایش جذابیت و ایجاد اعتماد و تضمین مناسب به سرمایه‌گذاران چه گام‌هایی برمی‌دارد تا افراد به جای خرید اسکناس، از اوراق ارزی بهره ببرند؟

اوراق ارزی و بازار سرمایه

دنیای اقتصاد : با دستور رئیس کل بانک مرکزی از این پس امکان خرید ماده اولیه از بورس کالا بدون پرداخت وجه نقد و با استفاده از اوراق گام مهیا می شود. این اوراق یک ابزار مالی نسبتا جدید برای تامین اعتبار موردنیاز صنایع تکمیلی برای خرید ماده اولیه است؛ در این روش اعتبار خرید ماده اولیه با ضمانت بانک ها انجام شده و دریافت کننده اوراق امکان نگهداری اوراق و دریافت وجه اسمی را در زمان سررسید اوراق یا فروش آن در بازار سرمایه با احتساب نرخ تنزیل پیش از موعد را دارد. استفاده از اوراق گام در شرایطی که صنایع تکمیلی کشور با چالش جدی تامین نقدینگی روبه رو هستند باعث می شود از سویی این چالش مهم این بخش از فعالان اقتصادی کشور از مسیری غیرتورم زا حل شده و از سوی دیگر صنایع بالادست مشتریان خود را در دوران رکود حفظ کنند.

تامین مالی یکی از چالش های اساسی پیش روی تولیدکنندگان کشور از سال های گذشته است؛ این چالش زمانی که نرخ مواد اولیه متاثر از سیگنال ارزی یا قیمت جهانی گران می شود به مراتب جدی تر می شود. ظرف 2 سال گذشته، مواد اولیه در بازارهای کالایی دنیا نوسانات قیمتی متعددی را تجربه کردند. صعود قیمتی در سال 2021 متاثر از سیاست های انبساطی، عقب نشینی نرخ با بروز نتایج تورمی، جهش مجدد قیمت ها در اوایل سال 2022 با سیگنال جنگ در اروپای شرقی و در ادامه افت قیمت ها متاثر از احتمال بروز رکود جهانی. در حالی بهای مواد اولیه در دنیا متاثر از سیگنال های متعدد سیاسی و اقتصادی نوسان قیمتی قابل ملاحظه ای داشت، نرخ اغلب کالاها در بازار ایران عمدتا در مسیر رشد قیمت قدم برداشت. درواقع حتی در مواقعی که قیمت ها در دنیا ارزان می شد نیز سیگنال مثبت ارزی مانع از عقبگرد محسوس نرخ در بازار داخل بود. در چنین شرایطی صنایع تکمیلی در ایران با چالش جدی تامین نقدینگی به منظور خرید مواد اولیه روبه رو شدند.

بخش قابل توجهی از فروش مواد اولیه مصرفی در بخش صنایع تکمیلی کشور از طریق بورس کالا اتفاق می افتد و این بازار به شکل بالقوه امکان تعمیق روش های تامین مالی را دارد؛ به این ترتیب در شرایط کنونی که صنایع تکمیلی کشور با چالش جدی تامین نقدینگی روبه رو هستند، استفاده از ابزارهای قابل اجرا در این بازار می تواند با رفع این چالش به تداوم تولید در بازار داخل منجر شود. در شرایط کنونی اغلب معاملات در بازار فیزیکی بورس کالا بر پایه معاملات نقدی انجام شده و این موضوع از جمله ایرادات مطرح به این بخش است؛ درواقع بسیاری از کارشناسان بر این باورند که توسعه واقعی بورس کالا باید بر مبنای تعمیق ابزارهای مالی و ایجاد مزیت برای خرید و فروش در این بازار و نه الزام به معامله در این بازار انجام شود. البته در شرایط کنونی نیز امکان فروش اعتباری از طریق بورس کالا وجود دارد؛ اما این روش به نوعی درخواست وام از بانک بوده و هزینه تامین مالی را برای خریدار افزایش می دهد. این در حالی است که می توان با تعریف ابزارهای جدید، هزینه تامین مالی از طریق این بازار را به شکل کم هزینه تری فراهم کرد.

به شکل معمول در ایران، عمدتا تامین مالی تولیدکنندگان با استفاده از توان بازار پول و شبکه بانکی کشور انجام می شود و امکانی برای تامین گسترده مالی از طریق بازار سرمایه وجود ندارد. در این شرایط تعریف اوراق گام و تامین اعتبار از طریق آن را می توان پلی برای حرکت از تامین اعتبار بانکی به سمت تامین اعتبار از بازار سرمایه تلقی کرد؛ چراکه این اوراق در فرابورس پذیرفته شده و امکان نقدشوندگی در بازار سرمایه را نیز داراست. اوراق گام ورقه بهداری به عاملیت و ضمانت موسسه اعتباری یا بانک است؛ این اوراق با نام، غیرکاغذی، بدون کوپن سود و در قطعات استاندارد با ارزش اسمی یک میلیون ریالی منتشر خواهد شد.

درواقع شرکتی که خواهان خرید مواد اولیه با استفاده از اوراق گام است، باید به بانک عامل موردنظر مراجعه کرده و خواهان اعتبارسنجی و تعیین مقدار اعتبار خود جهت صدور اوراق گام توسط بانک عامل می شود و در ازای آن وثایق و مدارک موردنیاز را تامین می کند. در ادامه شرکت خواهان خرید ماده اولیه، واحد یا واحدهای تولیدی را که قصد خرید مواد اولیه از آن ها را دارد به بانک عامل معرفی می کند. در مرحله بعد شرکت تولیدکننده مواد اولیه از بانک درخواست می کند تا در مقابل دریافت اسنادی که نشان می دهد بابت فروش ماده اولیه از شرکت خریدار طلبکار است، نسبت به صدور اوراق گام و واگذاری آن به وی اقدام کند.

بانک عامل پس از دریافت درخواست واحد تولیدی متعهد به فروش و بررسی اسناد مطالبات از بنگاه متقاضی و اعتبارسنجی نسبت به صدور اوراق با سررسید مشخص و انتقال اوراق به حساب کاربر فروشنده اقدام می کند. به محض انتشار اوراق، قابلیت انتقال آن در بازار پول و نقدشوندگی در بازار سرمایه وجود دارد. سه مسیر برای نقدشوندگی اوراق گام در بازار پول و بازار سرمایه در نظر گرفته شده است. مسیر ابتدایی شامل نقل و انتقال اوراق گام در سامانه گام در شبکه بانکی و بابت خرید نهاده امکان پذیر است که این روش بدون اخذ کارمزد، اعتبارسنجی و تشکیل پرونده اعتباری مجدد خواهد بود. مسیر دوم از طریق بازار سرمایه است و دارنده اوراق باید آن را تا سررسید نگهداری کرده و در انتهای سررسید مبلغ اسمی آن را به طور کامل دریافت کند.

در مسیر سوم نیز امکان فروش اوراق در هر لحظه پس از انتشار به نرخ جاری بازار وجود دارد، اما فروشنده مبلغ نقدی کمتری از مبلغ اسمی اوراق دریافت می کند، این نرخ کمتر بر اساس نرخ تنزیل تعیین شده و رقم بالایی نخواهد بود. به شکل خلاصه می توان گفت این اوراق به مثابه برگه ضمانت دارای اعتباری است که فروشنده آن را به ازای وجه معامله دریافت کرده و ماده اولیه را در اختیار متقاضی قرار می دهد. به این ترتیب خریدار فرصت خواهد داشت بدون پرداخت هزینه، ماده اولیه را دریافت و تبدیل به محصول کرده و آن را در بازار به فروش رسانده و در ادامه بدهی خود را بپردازد. در این زمان فروشنده می تواند اوراق را با نرخ تنزیل مدنظر خریداران در بازار سرمایه نقد کرده یا تا سررسید نگهداری و در نهایت مبلغ اسمی قرارداد را نقد کند.

در شرایط کنونی اغلب فروش مواد اولیه در بازار داخل بر مبنای معاملات نقدی انجام می شود. اگرچه فروش نقدی ایده آل ترین روش معامله برای فروشنده است، اما این روش به خصوص در زمان تورم و رکود به کمک صنایع مادر می آید. در شرایط کنونی که بازار جهانی در واهمه بروز رکود قرار دارد و این موضوع باعث شده بازارهای صادراتی نیز با کاهش تقاضا و افت محسوس قیمت مواجه شود و تقاضای داخلی نیز از همین عامل تاثیر منفی گرفته است، تعریف این اوراق با ایجاد امکان خرید ماده اولیه برای صنایع تکمیلی زمینه استمرار تولید در صنعت کشور را فراهم می کند. با این وجود درک مزایای این روش برای صنایع مادر و عرضه کنندگان لازمه موفقیت آن است. اگرچه نهادهای سیاستگذار می توانند تا حدی با الزام به عرضه به خصوص برای شرکت های وابسته به دولت این طرح را پیش ببرند، اما تبیین مزایای جا افتادن چنین طرحی مهم ترین روش برای موفقیت آن خواهد بود.

به گزارش کالا خبر علی صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی، در دیدار اعضای شورای هماهنگی بانک های دولتی و نیمه دولتی، با تاکید بر حمایت عملیاتی از تولید با روش های غیرتورمی از تولید و ضرورت تامین سرمایه در گردش تولیدکنندگان، از نهایی شدن دستورالعمل استفاده از ابزارهای تامین مالی اعتباری در معاملات بورس کالا خبر داد و گفت: از هفته آینده امکان استفاده از ابزارهایی مانند اوراق گام نیز در معاملات بورس کالا فراهم می شود.

در این شرایط متقاضیان و فروشندگان منتظر اعلام جزئیات بیشتر از چگونگی معامله براساس اوراق گام هستند. در شرایط کنونی اولویت استفاده از این اوراق به ترتیب به مصالح ساختمانی و انبوه سازی، تجهیزات و ماشین آلات، خودروسازی و قطعات، شیمیایی و پتروشیمی، فلزات اساسی، لوازم خانگی و صنایع غذایی اختصاص داده می شود. البته انتخاب این صنایع به منزله حذف سایر صنایع از این پروژه نبوده و تمامی زنجیره های تولید و تامین می توانند به مرور از این روش استفاده کنند. با توجه به رکود سنگین حاکم بر بخش ساخت وساز، اعطای اولویت به بخش مصالح ساختمانی و انبوه سازی می تواند به کمک این بخش آمده و در عین حال تولیدکنندگان محصولات ساختمانی کشور را نیز از تبعات رکود حاکم دور کند.

با نام، غیرکاغذی، بدون کوپن سود

در قطعات استاندارد به ارزش اسمی یک میلیون ریال

با سررسید حداقل یک ماهه و حداکثر تا 12 ماه (در پایان هر ماه)

این اوراق توسط موسسه اعتباری عامل وارد سامانه شده و اوراق بهادار به بازار سرمایه منتقل می شود.

اوراق منتشرشده تا زمانی که در بازار پول وجود دارند، تنها با درخواست دارنده اوراق توسط بانک عامل قابل انتقال است.

پس از انتقال به بازار سرمایه و طی تشریفات مربوطه، فروش و تسویه اوراق صرفا در بازار مشخص شده قابل انجام است.

دارندگان اوراق بهادار گام می توانند آنها را برای خرید به سایر شرکت های عضو سامانه گام منتقل کنند.

خرید و فروش اوراق بهادار در بازار سرمایه و در چارچوب قوانین آن امکان پذیر است.