تعریف اوراق سلف استاندارد

به گزارش وسائل، اوراق سلف به دلیل ساختار، نحوه انتشار و مدل عملیاتی آن، ویژگی هایی مشابه اوراق بهادار با پشتوانه ی دارایی دارد و فرایند انتشار اوراق سلف نیز مشابه تبدیل دارایی به اوراق بهادار در معنای خاص آن می باشد.

درباره اوراق سَلَف موازی استاندارد نفت خام در بورس انرژی

اوراق سلف نفت خام و انتشار آن در بورس انرژی ایران خبر خوشی است که هفته سوم مرداد ۹۹ رونمایی می شود. یعنی نفت خام به صورت بشکه ای در بازار بورس عرضه می شود. همه مردم می توانند با کد بورس یا بدون کد بورس، نفت تولیدی پالایشگاههای ایران را خریداری کنند. اوراق سلف نفت مثل سهام در بورس قابل معامله است.

قرارداد سَلَف یا عقد سَلَف به قراردادی اطلاق می شود که عرضه کنند بخشی از دارایی پایه را به ازای بهای نقد و مطابق قرارداد سَلَف به فروش می رساند تا در دوره تحویل به خریدار، تسلیم کند. خریدار هم می تواند معادل دارایی پایه خریداری شده را در یک قرارداد سَلَف موازی استاندارد به فروش رسانده که به این قرارداد، سَلَف می گویند

کاربرد های مهم این اوراق، جبران کسری بودجه دولت ها است. دولت به جای پیش فروش محصولات و مواد خام به خارج از کشور، با انتشار اوراق سلف، محصولات را مستقیما به مردم پیش فروش کرده و در زمان سر رسید، به وکالت از طرف صاحبان اوراق، محصولات یا مواد خام را در بازار جهانی نقدا به فروش می رساند و از این راه با صاحبان اوراق سَلَف ، تسویه می کند.

در این فرآیند، تفاوت قیمت نقد و سَلَف ، در قالب سود به صاحب اوراق سلف پرداخت کی شود. سلف به معنی پیش پرداخت است. شما با خرید اوراق سلف ، کالای مشخصی که اینجا منظور نفت است، پیش خرید کرده اید.

اوراق سلف موازی امتیازات زیادی هم برای عرضه کننده اوراق و هم برای خریداران دارد. یکی از ویژگی های این اوراق، دوره عمر آن است. معمولا ۱ تا ۲ سال است. طی دوره عمر اوراق، سود به دارندگان اوراق پرداخت نمی شود و اصل و سود اوراق در انتهای دوره به صورت یک جا پرداخت می شود. معمولا دارای حداقل سود تضمین شده است که بر اساس رشد قیمتی (که اینجا منظور نفت است)، تا سقف مشخص می تواند رشد کند. قدرت نقدشوندگی در انتشار اوراق تعریف اوراق سلف استاندارد سلف موازی استاندارد بالا رفته و تراکنش مالی بیش تری دارد و ریسک کم.

سایت بورس انرژی ایران برای اطلاع از آخرین وضعیت قیمت اوراق سلف نفت خام

مشخصات قرارداد سلف موازی استاندارد نفت خام (مصوب هیات پذیرش بورس انرژی ایران)

• نام ابزار تامین مالی: اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام داخلی
• نوع اوراق: با نام، قابل معامله در بورس انرژی و معاف از مالیات
• دارایی پایه: نفت خام سبک داخلی
• مشخصات و استاندارد دارایی پایه: نفت خام سبک داخلی ایران بر طبق آنالیز ارائه شده در سایت امور بین المللی شرکت ملی نفت ایران
• هدف از عرضه: تامین مالی دولت
• بازار عرضه اولیه و معاملات ثانویه: بورس انرژی ایران
• میزان مجاز عرضه اولیه: اوراق در حدود ۶ میلیون و ۲۵۰ هزار قرارداد معادل ۵۰ هزار میلیارد ریال در حداقل یک مرحله عرضه می شود.
• نماد معاملاتی: بر اساس ضوابط تعریف نماد بورس انرژی ایران نماد معاملاتی تعریف می شود.
• مهلت تسویه: تسویه نقدی در سر رسید، حداکثر ۳ روز کاری پس از آخرین روز معاملاتی خواهد بود
• حداکثر حجم قابل عرضه: محدود به حجم عرضه اولیه است.
• اندازه هر قرارداد: یک بشکه نفت خام
• روش عرضه اولیه: عرضه گسترده به قیمت ثابت
• سقف حجم هر سفارش: توسط بورس در اطلاعیه عرضه اولیه اعلام می شود
• حداقل تغییر قیمت یک سفارش: ۱ ریال
• دامنه نوسان قیمت روزانه: نامحدود

توجه داشته باشد که قیمت دارایی پایه بر اساس قیمت رسمی فروش نفت خام های ایران و آخرین قیمت های ماهانه نفت خام سبک منتشره در سایت امور بین المللی شرکت ملی نفت ایران در سایت nioc-intl.ir با لحاظ OSP اعلامی در فرمول مذکور، برای دارایی پایه انتشار جهت مقاصد آسیا در ماه انتشار اطلاعیه عرضه توسط بورس اعلام می شود.

نرخ ارز بر اساس میانگین آخرین نرخ خرید و فروش اسکناس دلار به ریال در سامانه نظارت ارز (سنا) در یک روز کاری قبل از روز انتشار اطلاعیه عرضه بر روی سایت بورس انرژی ایران محاسبه می شود. هم چنین نرخ تبدیل دلار به ریال در سر رسید، میانگین آخرین نرخ خرید و فروش اسکناس دلار به ریال در سامانه نظارت ارز (سنا) در یک روز کاری قبل از روز سر رسید است. در صورت عدم وجود نرخ در روز کاری قبل از روز سر رسید، آخرین نرخ موجود در سامانه سنا، ملاک است.

اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام توسط بورس انرژی ایران صادر می شود. مثل گواهی صرفه جویی انرژی که در این بورس بزودی مورد داد و ستد قرار خواهد گرفت.

بورس انرژی ایران که به نظر می رسد بزودی بین المللی شده و به عنوان یکی از بورس های ۵ گانه کشور، نقش مهمی در هدایت جریان نقدینگی، رونق بازار سرمایه و شفاف شدن معاملات فراورده های نفتی تا انواع حامل های انرژی را در اقتصاد ایران عصر ۱۴۰۰ ایفا کند، دارای بازارهای مختلفی است. مثل بازار فیزیکی، مثل بازار مشتقه. آمار معاملات روزانه و هفتگی بورس انرژی ایران را می توان در این لینک دنبال کرد.

در بورس انرژی ایران، اتفاقات خوب بسیاری رخ می دهد که چون بورس انرژی، از ۷ تیر ۹۹ به بازار اصلی بورس ایران ارتقا پیدا کرد و شرکتی سهامی عام است، اتفاقات خوبش برای سهامداران، شیرین به نظر می رسد و از فوایدش بهره مند می شوند.

در بورس انرژی، روزانه حجم صدهامیلیارد تومانی کالاهای مربوط به انرژی، داد و ستد می شود. مثلا نفتای سنگین فلان پالایشگاه ایران در رینگ بین المللی، داد و ستد میلیون ها کیلو وات ساعت در بازار برق بورس انرژی ایران، داد وستد انواع فرآورده های هیدروکربوری، عرضه انواع فرآورده های پالایشی در رینگ داخلی و غیره.

تکميل فاز دوم تامين مالي ۵۰۰۰ ميليارد توماني دولت از امروز

به گزارش خبرنگار مهر، بورس انرژي از فردا چهارشنبه مرحله دوم تامين مالي بزرگ دولت از طريق عرضه اوليه ۲۵۰۰ ميليارد تومان اوراق سلف موازي استاندارد نفت خام سبک داخلي در بازار مشتقه بورس انرژي ايران آغاز مي شود.

اين اوراق در روز هاي چهار شنبه سوم مهر ماه و شنبه هفتم مهر ماه سال جاري تحت عنوان اوراق سلف موازي استاندارد نفت خام سبک داخلي توسط وزارت امور اقتصادي و دارايي، به نمايندگي از دولت جمهوري اسلامي ايران از طريق نمادهاي " سنفت ۲۹۹۱ ،سنفت ۲۹۹۲ ،سنفت ۲۹۹۳ ،سنفت ۲۹۹۴ ،سنفت ۲۹۹۵ ، سنفت ۲۹۹۶ وسنفت ۲۹۹۷ " در بازار مشتقه بورس انرژي ايران عرضه عمومي مي شود.

سيدعلي حسيني، مديرعامل بورس انرژي در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: کمتر از يک ماه قبل نيز دولت از طريق عرضه اوليه ۲۵۰۰ ميليارد تومان اوراق سلف موازي استاندارد مبتني بر نفت خام در بازار مشتقه بورس انرژي ايران ، موفق به تامين مالي از طريق اين بازار شده بود.به اين ترتيب با اجراي فاز دوم اين تامين مالي از امروز، پازل تامين مالي ۵۰۰۰ ميليارد توماني دولت در بورس انرژي ايران تکميل مي شود.

وي افزود: مجموع قرارداد هاي سلف موازي استاندارد نفت خام سبک داخلي که از فردا عرضه اوليه خواهند شد بالغ بر ۳ ميليون و ۴۹۷ هزار و ۵۶۲ قرارداد است که به قيمت اسمي هر قرارداد ۷۱۴ هزار و ۷۸۳ تومان و به روش حراج ناپيوسته به عموم سرمايه گذاران عرضه مي شود.

به گفته حسيني، متعهد پذيره نويسي تعداد يک ميليون و ۱۱۹ هزار و ۲۲۰ قرارداد سلف موازي استاندارد نفت خام به ارزش ۸۰۰ ميليارد تومان که امروز از طريق نماد "سنفت۲۹۹۱"عرضه اوليه مي شوند ، صندوق سرمايه گذاري با درآمد ثابت کمند خواهد بود. همچنين ۹۷۹ هزار و ۳۱۸ قرارداد از اين اوراق به ارزش ۷۰۰ ميليارد تومان در نماد "سنفت۲۹۹۲" در روز چهارشنبه اين هفته از سوي صندوق سرمايه گذاري يکم کارگزاري بانک کشاورزي تعهد پذيره نويسي خواهد شد.

وي اظهار داشت: همچنين طي اين روز صندوق سرمايه گذاري با درآمد ثابت کيان متهد پذيره نويسي ۲۰۰ ميليارد تومان از حجم تامين مالي مذکور با عرضه اوليه ۲۷۹ هزار و ۸۰۵ قرارداد سلف موازي استاندارد نفت خام در نماد "سنفت۲۹۹۳" سده و در نهايت تامين سرمايه سپهر در اين روز متعهد پذيره نويسي ۲۷۹ هزار و ۸۰۵ قرارداد به ارزش ۲۰۰ ميليارد تعریف اوراق سلف استاندارد تومان خواهد بود.

به گفته حسيني، در روز شنبه ششم مهر ماه ۱۳۹۸ نيز تعداد ۲۰۹ هزار و ۸۵۳ قرارداد سلف موازي استاندارد نفت خام سبک داخلي به ارزش ۱۵۰ ميليارد تومان در نماد "سنفت ۲۹۹۵" عرضه مي شود که بانک خاور ميانه متعهد پذيره نويس آن است. ۲۰۰ ميليارد تومان از قرارداد هاي مذکور نيز در نماد "سنفت ۲۹۹۶" عرضه اوليه مي شود که از سوي صندوق سرمايه گذاري اندوخته پايدار سپهر ، تعهد پذيره نويسي آن انجام مي شود .همچنين ۲۵۰ مليارد تومان از اين قرارداد ها در نماد "سنفت ۲۹۹۷" عرضه خواهد شد که متهد پذيره نويس آن شرکت تامين سرمايه کاردان است.

مديرعامل بورس انرژي خاطرنشان کرد: مدت و سررسيد قراردادهاي مربوط به اوراق سلف موازي استاندارد نفت خام سبک داخلي ۱۳ ماهه است.

به گزارش مهر، اين اوراق منضم به اختيار خريد و فروش تبعي است و مهلت تسويه در دوره عرضه اوليه و معاملات ثانويه يک روز کاري پس از انجام معامله و تسويه نقدي در سررسيد حداکثر سه روز کاري پس از آخرين روز معاملاتي خواهد بود.

تامين مالي موفق دولت از طريق انتشار اوراق سلف نفت خام نشاندهنده ظرفيت هاي بالاي بازار سرمايه ايران براي تامين مالي طرح هاي توسعه اي نفت و گاز حتي با وجود تحريم هاي ظالمانه غربي است.

اوراق سلف موازي استاندارد يکي از ابزارهاي کارآمد در حوزه تامين مالي اسلامي محسوب مي‌ شود که از آن مي‌توان براي تجهيز منابع موجود در بازار سرمايه با هدف توسعه صنايع نفت،گاز و برق بهره برد.

در اين راستا بورس انرژي ايران تلاش کرده با تقويت بازار مالي کشور از طريق بستر سازي و تعريف ابزار هاي مالي مختلف ضمن فراهم کردن امکان تامين مالي موثر بنگاهها و واحد هاي اقتصادي از بازار سرمايه به افزايش سهم تامين مالي بلند مدت در اقتصاد کمک کند.

از سوي ديگر، بورس انرژي ايران در آخرين روزهاي شهريور ماه امسال نيز ميزبان عرضه اوليه ۵۰۰ ميليارد توماني اوراق سلف موازي استاندارد ميعانات گازي بود. اين اوراق درتاريخ۲۷/۶/۹۸ و تحت عنوان اوراق سلف موازي استاندارد ميعانات گازي توسط شرکت توسعه نفت و گاز صباي کنگان که از مجموعه شرکت هاي فرعي صندوق بازنشستگي کارکنان نفت محسوب مي شود، به ارزش ۵۰۰۰ ميليارد ريال در بازار مشتقه بورس انرژي ايران در نمادهاي "سميعا ۹۹۱" عرضه اوليه و با موفقيت در مدت زمان کوتاهي تامين مالي شد.

در اين عرضه اوليه در مجموع ۷۶۰ هزار و ۱۳۲ قرارداد سلف موازي استاندارد ميعانات گازي شرکت توسعه نفت و گاز صباي کنگان با هدف تامين مالي طرح توسعه جامع و تکميل فازهاي ۱۱ الي ۲۴ پارس جنوبي و به قيمت عرضه شش ميليون و ۵۷۷ هزار و ۸۰۰ ريال براي هر قرارداد و طي يک روز کاري پذيره نويسي شد.

اين عرضه اوليه بخشي از تامين مالي ۱۵۰۰۰ ميليارد ريالي شرکت توسعه نفت و گاز صباي کنگان است که طي يکسال و در سه مرحله انجام خواهد شد.

مدت و سررسيد قراردادهاي مربوط به اوراق سلف موازي استاندارد ميعانات گازي يکساله يا به عبارتي يکسال پس از شروع دوره عرضه اوليه با نرخ سود روز شمار ۱۷.۵ درصد بوده و اوراق مذکور از طريق شرکت هاي کارگزاري داراي مجوز معاملات سلف موازي استاندارد عرضه شد.

تاکنون مجموع ارزش عرضه اوليه و معاملات ثانويه اوراق سلف موازي استاندارد و صندوق سرمايه گذاري پروژه در بورس انرژي ايران به رقم ۱۴۳ هزار و ۶۵۵ ميليارد و ۳۹۳ ميليون و ۲۱۶ هزار و ۸۴ ريال بالغ شده است.

بر اين اساس تا کنون ارزش عرضه اوليه انواع اوراق سلف موازي استاندارد و صندوق سرمايه گذاري پروژه در بورس انرژي ايران بالغ بر۱۰۱ هزار و ۶۴۴ ميليارد و ۲۸۰ ميليون و ۲۳۸ هزار و ۹۵۴ ريال شده است و علاوه بر آن ارزش معاملات ثانويه اوراق سلف موازي استاندارد و صندوق سرمايه گذاري پروژه نيز بالغ بر ۴۲هزار و ۱۱ ميليارد و ۱۱۲ ميليون و ۹۷۷ هزار و ۱۳۰ ريال است.

گفتني است از سال ۱۳۹۴ تا کنون ، صنعت برق کشور توانسته است از طريق بورس انرژي ايران با انتشار و عرضه اوليه اوراق سلف موازي استاندارد، بالغ بر ۹ هزار و ۱۵۰ ميليارد ريال منابع مالي را جذب نمايد.اين در حالي است که پتانسيل بالاي تامين مالي در بازار سرمايه و حضور سرمايه هاي مردمي مي تواند براي وزارت نيرو و توانير براي برخورداري از آن از جمله عرضه مستمر برق و يا انتشار گواهي ظرفيت نيروگاه ها موثر و اجرايي باشد.

همچنين با راه اندازي صندوق سرمايه گذاري پروژه نيروگاه پرند ميلغ يک هزار ميليارد ريال منابع مالي براي گروه مپنا در بورس انرژي فراهم و انجام شده است.

صنعت نفت و گاز ايران نيز تا کنون توانسته از طريق انتشار اوراق سلف موازي استاندارد بر روي فرآورده هاي مختلفي همچون نفت خام ، نفت کوره ، گاز مايع و بنزين در بازار مشتقه بورس انرژي اقدام به تامين مالي ۹۲ هزار ميليارد ريالي نمايد.

شفافيت در بازار سرمايه نه تنها به همه ذينفعان بلکه به قانون‌گذار، سياست‌گذار و دولت نيز در برنامه‌ريزي، بودجه‌بندي و ايجاد شفافيت مالياتي کمک مي‌کند و اين در حالي است که تامين مالي کم‌هزينه و بلندمدت توسط توليدکنندگان بخش انرژي در بازار سرمايه مي تواند طيف وسيعي از کالاها در بورس انرژي را قابل تصور و منطقي سازد.

اوراق بهادار چیست؟ + انواع و شیوه معامله آن‌ها

اوراق بهادار مثل اوراق مشارکت، سود تضمینی قابل دریافت ماهانه و پرداخت اصل مبلغ در سررسید دارد. از انواع اوراق بهادار می‌توان به اوراق بدهی، اوراق سهام و ابزارهای مشتقه اشاره کرد.

ستاره | سرویس علوم – اوراق بهادار، یکی از ابزارهای مالی (leverage) برای تامین نیازهای مالی و سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی، تجاری و بازرگانی است. هم سرمایه‌گذار و هم سرمایه‌پذیر، از طریق این اوراق تعریف اوراق سلف استاندارد که ضریب و تضمین نقدشوندگی آن توسط نهادهای دولتی یا خصوصی اعتباردهی شده است، از این کسب و کار سود می‌برند.

شرکت یا مجموعه‌ای که اوراق را منتشر می‌کند، ناشر نامیده می‌شود. اوراق بهادار، با نام یا بی نام است و بستگی به اهداف و ماموریت آن، کارکرد و قیمت مختلف دارد. سهام شما در صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک یا اسناد خزانه ایکه دولت منتشر می‌کند، مثل اوراق مشارکت یا اوراق قرضه،‌ همگی اوراق بهادار هستند.

در واقع، هر برگه ای که دارنده آن را مشمول حق و حقوقی قانونی و مالی کند، اوراق بهادار است و ارزش مالی برای دارنده آن به ارمغان می آورد. پس، اوراق بهادار، یک ابزار مالی قابل داد و ستد است. ارزش مالی دارد و به انواع مختلفی دسته بندی می‌شود. اما برای سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار بهتر است با انواع این اوراق و طریقه معامله آن آشنا گردید.

انواع اوراق بهادار

اوراق بهادار را به سه دسته کلی می‌توان تقسیم کرد.

• اوراق بدهی: مثل سند بدهی بانک، اوراق قرضه و سهام قرضه
• ابزارهای مشتقه: مثل قراردادهای آتی، اختیار معامله و صکوک و امثالهم
• اوراق حقوق صاحبان سهام: مثل سهام عادی، حق تقدم، سهام ممتازه و غیره

طریقه معامله اوراق بهادار و تفاوت آن با یک برگه سهم

اوراق بهادار را می‌توان در بازار بورس ایران، مورد معامله تعریف اوراق سلف استاندارد قرار داد. فرق اوراق بهادار با یک برگه سهم، آن است که دارنده یک برگه سهم الزاما مالک سهام نیست و باید اصالت وی راستی آزمایی و احراز صلاحیت شود. یعنی اگر شما برگه سهم دوست خود را داشته باشید و به کارگزاری بروید برای فروش و نقد کردن آن، (چون مالک اصلی، شما نیستید) این برگه برای شما بی ارزش است. اما معمولا در اوراق بهادار، دارنده برگه مالک آن است. مخصوصا در اوراق بی نام و قابل انتقال به غیر که معاف از مالیات است.

در واقع اوراق بهادار، نشان دهنده یک نوع طلب‌کاری است. چه از نهاد دولتی، چه از شهرداری یا نهاد خصوصی. اوراق بهادار از هر نوع که باشد خواه به صورت سهام، اوراق قرضه یا مشارکت و یا اختیار معامله، در بازار سرمایه ارزش مالی دارد. حتی اگر مثل نمونه ای که درباره برگه سهام ذکر کردیم، کارکرد متفاوتی داشته و روش معامله‌گری آن فرق کند.

۱. اوراق بدهی

منظور از اوراق بدهی، همان اوراق قرضه است. اوراقی است که شرکت ناشر، یعنی صادر کننده و تولید کننده برگه، تضمین می‌کند که مبلغ مشخصی در زمان مشخصی، به دارنده برگه پرداخت کند و در سررسید، اصل مبلغی که برای خرید اوراق پرداخت شده است را به صاحب اوراق عودت دهد. معمولا دولت‌ها برای تامین مالی پروژه‌ها و طرح‌های صنعتی، از این روش استفاده می‌کنند.

شما به عنوان دارنده اوراق، بستانکار بوده و اصل و سود سرمایه خود را دریافت خواهید کرد. اما، توجه داشته باشید که در این حالت، هیچ مالکیتی روی پروژه یا طرحی که به واسطه آن نسبت به خرید اوراق اقدام کردید ندارید. مثلا اگر اوراق مشارکت طرح توسعه پتروشیمی فلان نقطه کشور را خریداری کنید، هیچ مالکیتی در سود و زیان پروژه نداشته و فقط در سررسید، سود دریافت می‌کنید. اگر خواهان مالکیت و سرمایه گذاری در یک پتروشیمی هستید،‌ باید نسبت به خرید و فروش سهام شرکت‌های پترو-پالایشی در بورس ایران اقدام کنید.

انواع اوراق بدهی

اوراق بدهی انواع مختلفی دارد:

• اوراق خزانه دولتی
• اوراق صکوک شرکتی
• اوراق مشارکت دولتی
• اوراق مشارکت شرکتی
• اوراق مرابحه
• اوراق استصناع
• اوراق منفعت
• اوراق سلف موازی استاندارد
• گواهی سپرده
• سهام ممتاز
• اوراق بهادار وثیقه ای

علت این که به این اوراق، بدهی گفته می‌شود آن است که تامین مالی بنگاه‌ها را انجام می‌دهند و به این طریق بنگاه‌ها را به دارنده اوراق، بدهکار می‌کنند. متقاضی اصلی اوراق بدهی؛ دولت‌ها، شهرداری‌ها و نهادهای وابسته به دولت هستند و تضمین‌هایی هم از طرف بانک مرکزی برای نقدشوندگی آن داده می‌شود. در واقع خریداران اوراق بدهی، به نهادها وام می‌دهند و از این طریق سود ثابتی به دست می آورند.

اوراق قرضه و ماده ۵۲ قانون تجارت

ورقه قرضه، عبارت است از برگه قابل معامله که مبلغی وام با بهره معین را معرفی می کند که کلیه یا بخشی از آن در موعد معین باید مسترد شود. اوراق قرضه طبق قانون تجارت، قابل تعویض با سهام شرکت در بازار بورس است.

شرایط صدور اوراق قرضه

برای صدور اوراق قرضه، رعایت شرایط زیر از طرف شرکت سهامی الزامی است:

• نوع شرکت باید شرکت سهامی عام باشد، بنابراین شرکت‌های سهامی خاص از صدور اوراق قرضه محروم شده‌اند.
• از تاریخ ثبت شرکت دو سال تمام گذشته باشد.
• اجازه انتشار و صدور اوراق قرضه باید در اساسنامه شرکت قید شده باشد. در صورت عدم تصریح این موضوع در اساسنامه، بنا به پیشنهاد هیئت مدیره و اجازه و تصویب مجمع عمومی فوق العاده و اصلاح اساسنامه می‌توان به صدور اوراق قرضه اقدام کرد.

۲. قراردادهای مشتقه

از دیگر انواع اوراق بهادار، قراردادهای مشتقه است و به نوعی از قراداد اطلاق می‌شود که ارزش خود را از دارایی پایه مثل کالای فیزیکی می‌گیرد. در واقع، اوراق مشتقه، نوعی اوراق بهادار محسوب می‌شود که ارزش آن، مرتبط با یک یا چند دارایی وابسته است و از آن، مشتق می‌گیرد. در این قرارداد، دو شخص حقیقی یا حقوقی، نسبت به یک یا چند کالا، معامله می‌کنند.

قراردادهای مشتقه در بورس استانداردسازی شده و روش و کارکرد خرید و فروش و پرداخت کارمزد کارگزاری و بورس و مالیات آن مشخص است. اوراق مشتقه اصلی به شرح زیر است:

• قراداد سلف
• قرارداد آتی
• قرارداد اختیار معامله
• قرارداد معاوضه

چگونه اوراق بهادار خرید و فروش کنیم؟

برای خرید و فروش اوراق بهادار در بورس، موارد زیر را در نظر داشته باشید:

• به یکی از ۱۰۶ کارگزاری رسمی بورس در ۳۱ استان کشور مراجعه کنید. هیچ فرقی با هم ندارند.
• شناسنامه و کارت ملی را همراه برده و فرم درخواست کد بورس را تکمیل کنید.
• ظرف ۲۴ ساعت،‌ کد بورس و دسترسی معاملات آنلاین برای شما صادر خواهد شود.
• وارد سایت tsetmc.com شده و با کارکرد آن آشنا شوید.
• از طریق گزینه ذره بین بالای تعریف اوراق سلف استاندارد صفحه، انواع اوراق بهادار را جستجو کنید و وارد نماد مربوطه شوید.

یکی از انواع اوراق بهادار، اوراق سلف موازی استاندارد است. اگر شما، کلمه «سلف» را در سامانه tsetmc وارد کنید، فهرست کلیه اوراق سلف و اوراق سلف موازی استاندارد به نمایش در می‌آید. هر اوراق، مثل هر شرکت در بورس ایران با یک نماد شناخته می‌شود.

• سلف موازی استاندارد نفت کوره ۹۸۱ با نماد سمانک ۹۸۱
• سلف موازی استاندارد نفت کوره ۹۸۲ با نماد سمانک ۹۸۲
• سلف موازی استاندارد نفت کوره ۹۹۱ با نماد سمانک ۹۹۱
• سلف موازی برق ماهتاب گستر۹۹۱ با نماد سماه ۹۹۱
• سلف نفت خام سبک داخلی۹۸۱ با نماد سنفت ۹۸۱
• اوراق سلف سیمان خوزستان با نماد عخوز

شرکت‌های مختلف در بازار، دارای اوراق سلف و اوراق سلف موازی استاندارد گوناگون هستند که هر یک، قیمت و کارکرد و ماموریت خاص خود را داشته و شما بایستی با آگاهی از هر نماد، نسبت به خرید و فروش اوراق اقدام کنید.

مثلا نماد سمانک۹۸۱ را نگاه کنید. مربوط به نفت کوره است که ۱.۱۱ میلیون قطعه اوراق است و قیمت هر برگه نیز ۴ میلیون و ۵۴۳ هزار و ۳۷۲ ریال در ۹ خرداد ماه ۹۸ اعلام شده است.
توجه کنید که اوراق بهادار در بورس، بر خلاف قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس و فرابورس که دامنه نوسان ۵ تا ۱۰ درصد در روز دارند، دامنه نوسان نداشته و حجم مبنا هم ندارند.

در واقع با یکی از تفاوت‌های معامله گری سهام و اوراق بهادار در بورس آشنا شدید که در اوراق سلف، دامنه نوسان قیمتی نداریم. اما در صکوک، داریم.

همان طور که گفتیم، صکوک هم از جمله اوراق بهادار است. کافی است کلمه صکوک را در سامانه tsetmc.com وارد کنید. انواع و اقسام صکوک شرکت‌ها را مشاهده خواهید کرد. مثل صکوک مرابحه سایپا با نماد صایپا۰۱۲ که ۳ ماهه و نرخ سود ۱۶ درصد دارد.

عکس بالا، تابلوی مربوط به نماد صایپا۰۱۲ را در تاریخ ۷ خرداد ماه ۹۸ نشان می‌دهد. این اوراق بدهی، قیمت ۶۹۶ هزار و ۲۶ ریال برای هر برگه اوراق بدهی معرفی کرده است و ۳.۵ میلیون برگه است. دامنه نوسان قیمتی هم در این تاریخ، بین ۶۷هزار تومان تا ۷۴ هزار تومان دارد.

در عکس بالا، نوع دیگری از اوراق بهادار را در حوزه اوراق مشارکت دولتی مشاهده می‌کنید. هر یک، سررسید خاص داشته و سود مختلفی را در اختیار دارنده اوراق می‌دهد. این اوراق، در بازار فرابورس معامله می‌شود نه بورس انرژی یا بورس کالا. هر اوراق، یک نماد دارد و یک قیمت مشخص که با کلیک روی هر نماد، اطلاعات تکمیلی در اختیار شما قرار می‌گیرد.

مثلا همان طور که در عکس بالا مشاهده می‌کنید، نماد اشاد۳، مربوط به اوراق مشارکت دولتی۳ با شرایط خاص است با سر رسید سیزدهم مهر ماه سال نود و هشت. قیمت هر برگه، ۱ میلیون ریال است و ۸.۹ میلیون برگه هم برای خرید در دسترس است. دامنه نوسان نیز ۵ درصد است. چرا؟ چون قیمت مجاز، همان طور که در عکس تعریف اوراق سلف استاندارد و در قاب نارنجی مشاهده می‌کنید، بین ۹۵ هزار تومان تا ۱۰۵ هزار تومان تعیین شده است. اوراق مشارکت دولتی، در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس عرضه می‌شود و شما می‌توانید با خرید آن، هم در افزایش قیمت اوراق سهیم شوید و هم در سررسید سود دریافت کنید.

همان طور که در عکس بالا مشاهده می‌کنید، شرکت‌هایی که بیش‌ترین تعداد اوراق بهادار از نماد اشاد۳ را دارند لیست شده است. صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت امید انصار، ۲ میلیون برگه و صندوق سرمایه گذاری مشترک آتیه نوین و افق کارگزاری بانک خاور هم هر یک، ۱ میلیون برگه دارند. معمولا این برگه‌ها چون سود تضمین شده دارند، محبوب صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت یا صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک هستند.

همان طور که در عکس بالا مشاهده می‌کنید، اوراق مشارکت، سررسید چند ماهه ندارد و مثل اوراق مشارکت حکمت ایرانیان با نماد حکمت۰۱، سررسید آن در هفتم فروردین ماه سال ۱۴۰۱ هجری خورشیدی است. این نماد شامل ۲۰۰ هزار برگه اوراق است و دامنه نوسان ۱۰ درصدی روزانه دارد.

قیمت هر برگه نیز در ۸ خرداد ۹۸، ۹۴ هزار و ۳۸۹ تومان تعیین شده است. شرکت واسپاری حکمت ایرانیان، به منظور تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز جهت اعطای تسهیلات لیزینگ خودرو پس از پذیره نویسی اوراق مذکور در نماد حکمت ۰۱۱، از ۲۳ مهر ۹۷ وارد بازار فرابورس شد. این اوراق، ۴۸ ماهه با نرخ سود سالانه ۱۶ درصد عرضه شده و موعد پرداخت سود،‌ ماهانه است.

اگر این برگه را خرید و فروش کنید، ظرف ۲۴ ساعت مبلغ حاصل از فروش، به حساب بانکی شما واریز خواهد شد.

سخن آخر

اگر به دنبال سرمایه گذاری با سود تضمینی هستید، تعریف اوراق سلف استاندارد اوراق مشارکت با روش‌هایی که در بالا گفتیم را در نظر داشته باشید. اگر با بورس آشنا نیستید، از صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک استفاده کنید و فقط در «عرضه اولیه» ها شرکت کنید. شما می‌توانید تجربیات یا سوالات خود را از طریق بخش «ارسال نظر» با ما و خوانندگان مجله ستاره در میان بگذارید. در تعریف اوراق سلف استاندارد صورتی که می‌خواهید در بازار بورس ایران سرمایه گذاری کنید، پیشنهاد می‌کنیم مطلب حداقل سرمایه برای ورود به بازار بورس ایران را نیز بخوانید.

اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام تسویه شد

مدیر امور تسویه معاملات کالایی شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه از تسویه نهایی اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام خبر داد.

به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا به نقل از روابط عمومی سمات، مصطفی قاسم پور گفت: با توجه به سررسید اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام سبک داخلی در روزهای 12 و 13 مهرماه جاری، تسویه نهایی اوارق مذکور توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی انجام پذیرفت.

وی افزود : این اوراق با نمادهای معاملاتی سنفت991، سنفت992، سنفت993، سنفت994، سنفت995 و سنفت996 در روز های 12 و 13 مهرماه جاری توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی و مجموعاً به ارزش 25 هزار میلیارد ریال منتشر شد.

قاسم پور اظهار داشت: با توجه به اعمال نرخ اختیار خرید تبعی این اوراق، در سررسید مبلغ 29 هزار و 874 میلیارد ریال از ناشر دریافت و طی زمان­بندی تعیین شده به دارندگان این اوراق پرداخت شد.

به گفته مدیر امور تسویه معاملات کالایی سمات از ابتدای سال 99 تاکنون مجموعاً بالغ بر 66 هزار و 243 میلیارد ریال بابت تسویه نهایی اوراق سلف موازی استاندارد منتشر شده در بورس کالای ایران و بورس انرژی ایران به دارندگان این اوراق پرداخت شده است.

vasael.ir

معرفی مقاله | مطالعه تطبیقی اوراق سلف با اوراق بهادار به پشتوانه دارایی

وسائل ـ این مقاله با بررسی ویژگی های اوراق سلف و اوراق بهادار با پشتوانه دارایی بدین نتیجه دست یافته است که مدل عملیاتی در تبدیل دارایی به اوراق بهادار اسلامی تقریبا همانند تبدیل دارایی به اوراق بهادار متعارف است با این تفاوت که در فرایند تبدیل دارایی به اوراق بهادار اسلامی خرید و فروش دارایی واقعی رخ می‌دهد و همین امر امتیازاتی برای تبدیل دارایی به اوراق بهادار اسلامی ایجاد نموده است که شبهه ربا نیز در آن کاملا منتفی است.

به گزارش وسائل، اوراق سلف به دلیل ساختار، نحوه انتشار و مدل عملیاتی آن، ویژگی هایی مشابه اوراق بهادار با پشتوانه ی دارایی دارد و فرایند انتشار اوراق سلف نیز مشابه تبدیل دارایی به اوراق بهادار در معنای خاص آن می باشد.

با توجه به اینکه تعدادی از پژوهشگران، اوراق سلف را اوراق بهادار «مبتنی بر دارایی» دانسته اند، این سؤال مطرح می گردد که آیا این دو نوع اوراق در واقع یکی هستند یا دو نهاد مستقل اند.

اگر این دو نهاد یکی باشند اولا، تمام مزایای اوراق بهادار با پشتوانه دارایی برای اوراق سلف متصور است و ثانیاً، ابهاماتی که در مشروعیت اوراق بهادار با پشتوانه دارایی وجود دارد به وسیله جایگزینی با اوراق سلف مرتفع می گردد.

ساختار محتوایی مقاله

این تحقیق با بررسی ویژگی های اوراق سلف و اوراق بهادار با پشتوانه دارایی و با استفاده از روش تحقیق مختار بدین نتیجه دست یافته است که اوراق سلف بر خلاف تصور رایج، نوعی اوراق بهادار با پشتوانه دارایی تلقی می گردند و فرایند انتشار آن نوعی تبدیل دارایی به اوراق بهادار است و تمام مزایای تبدیل دارایی به اوراق بهادار برای انتشار این اوراق از جمله اوراق سلف نفتی قابل تصور می باشد.

اوراق سلف نوعی از صکوک اسلامی هستند

اوراق سلف نوعی از صکوک اسلامی هستند که در سال های اخیر توسط متخصصین اقتصاد اسلامی برای تأمین تعریف اوراق سلف استاندارد مالی طرح های اقتصادی و به طور ویژه برای تأمین مالی بخش بالادستی صنعت نفت مورد استفاده قرار گرفته اند. این اوراق که اوراق سلف موازی استاندارد نیز نامیده می شوند باید به پشتوانه آن دسته از دارایی ها منتشر گردد که استانداردپذیر بوده و از میان کالاهای پذیرفته شده در بورس یا دارای بازار نقدی انتخاب گردد.

انتشار اوراق سلف برای شرکت های فعال در صنایع نفتی، پتروشیمی، معدنی و فلزی از قبیل فولاد، مس و . امکان پذیر است. یکی از این کالاهای پایه، نفت است که به دلیل اهمیت اقتصادی ویژه در تأمین بودجه کشور، در مرکز توجه محققین مالی و مسئولین کشور قرار گرفته است و در این تحقیق نیز مورد تأکید قرار گرفته است.

جایگزینی اوراق سلف با اوراق بهادار

با توجه به شباهت اوراق سلف به اوراق بهادار با پشتوانه دارایی، این سؤال مطرح است که آیا می توان اوراق سلف را به عنوان جایگزینی برای اوراق بهادار با پشتوانه دارایی تلقی نمود و اوراق سلف نفتی را در تأمین مالی بخش بالادستی صنعت نفت به کار گرفت؟

در این‌صورت اولا، تمام مزایای اوراق بهادار با پشتوانه دارایی برای اوراق سلف نفتی متصور است و ثانیاً، ابهاماتی که در مورد مشروعیت اوراق بهادار با پشتوانه دارایی وجود دارد به وسیله جایگزینی با اوراق سلف مرتفع می گردد و در نتیجه می توان در تأمین مالی بخش بالادستی صنعت نفت، اوراق سلف نفتی را به کار گرفت و از مزایای اقتصادی آن بهره مند گردید.

جمع بندی و نتیجه گیری

تبدیل دارایی به اوراق بهاردار به شرکت و موسسات علمی کمک می کند با آزاد کردن و نقد کردن آن مقدار از سرمایه خود که در حصار دارایی های غیر نقدی محصور شده است، نقدینگی را به سمت خود سرازیر نماید. مزایای استفاده از اوراق بهادار اسلامی عبارت است از اینکه: اولا، یک معامله در بخش واقعی اقتصاد در پس زمینه فرایند تبدیل دارایی به اوراق بهادار وجود دارد؛ ثانیا، هرکدام از طرف های معامله در ریسک و بازده اوراق سهیم هستند؛ ثالثا، دارایی های پشتوانه اوراق، مطالبات ناشی از تسهیلات نیست و رابعا، تبدیل دارایی های پشتوانه به اوراق بهادار به هدف سفته بازی نبوده است.

به عبارت دیگر مدل عملیاتی در تبدیل دارایی به اوراق بهادار اسلامی تقریبا همانند تبدیل دارایی به اوراق بهادار متعارف است با این تفاوت که در فرایند تبدیل تعریف اوراق سلف استاندارد دارایی به اوراق بهادار اسلامی خرید و فروش دارایی واقعی رخ می دهد. همین امر امتیازاتی برای تبدیل دارایی به اوراق بهادار اسلامی ایجاد نموده است که شبهه ربا نیز در آن کاملا منتفی است.

اوراق سلف ممکن است قبل از سررسید به شخص دیگر منتقل گردند، در سررسید تسویه نقدی شوند یا تسویه فیزیکی انجام گیرد. این امر برای اوراق بهادار با پشتوانه دارایی نیز مشابه همین ترتیب است و صرفا چون دارایی پایه در اوراق سلف، دارایی فیزیکی است تحویل فیزیکی برای اوراق سلف پیش بینی شده که همین امر امتیازی اضافی برای اوراق سلف تلقی می گردد که موجب تفاوت ماهیت دو نهاد نمی گردد و صرفا نسخه ای اسلامی از تبدیل دارایی به اوراق بهادار متعارف را معرفی نماید.

اوراق سلف نفتی به علت اینکه در فرایند انتشار آن ها مالکیت نفت به دارندگان منتقل می شود و حق دعوای مالکیت بر سهم مشاع خود را دارند و نیز نفت انتقال داده شده، پشتوانه اوراق به حساب می آید، جزء اوراق بهادار با شتوانه دارایی به حساب می آیند.

با نگاه به نظرات خبرگان، اوراق سلف نفتی نیز نمونه ای از اوراق بهادار با پشتوانه دارایی متعارف هستند که تنها تفاوت آن ها فیزیکی بودن دارایی پایه در اوراق سلف نفتی می باشد و فرایند انتشار اوراق سلف نیز مصداق اسلامی تبدیل دارایی به اوراق بهادار متعارف است؛ پس انتشار صکوک به پشتوانه دارایی از قبیل صکوک سلف نفت، نوعی تبدیل دارایی به اوراق بهادار است و لذا می توان آن را تبدیل دارایی به اوراق بهادار اسلامی نامید و نیز اوراق سلف نفتی را نسخه اسلامی با پشتوانه دارایی یا اوراق بهادار اسلامی با پشتوانه دارایی تلقی نمود.

خبرگان اوراق سلف را به عنوان جایگزین اوراق بهادار با پشتوانه دارایی مناسب دانسته اند و بر این باورند که معیار های ضروری اقتصادی در این اوراق وجود دارد؛ اما این ارواق از نظر مالی و مدیریت ریسک و نیز قابلیت تطبیق با قوانین و استانداردهای حسابداری نیاز به مطالعه بیش تر دارد.

عمومیت راهکارهای عملیاتی تحقیق در اوراق سلف

بدیهی است نتایج این تحقیق برای تمام انواع اوراق سلف قابل اعمال است و علت تاکید بر اوراق سلف نفتی صرفا اهمیت اقتصادی ویژه این اوراق و چالش ها و ابهاماتی بود که مسئولین در انتشار این اوراق با آن روبرو بوده و هستند که از جمله این چالش ها می توان به جایگزینی اوراق با سایر شیوه های تامین مالی نفت، اشاره کرد؛ در حالی که در مورد سایر اوراق سلف ابهامی وجود نداشته و سال هاست که تامین مالی از طریق این اوراق انجام می گیرد.

علاقه مندان به منظور دریافت فایل PDF این مقاله اینجا را کلیک کنند. /204/241/ح